Niedoczynność tarczycy w ciąży - skutki dla dziecka. Waga
Autor: Piotr Brzózka
Niedoczynność tarczycy w ciąży stanowi zagrożenie zarówno dla matki, jak i dziecka. Ryzyko przedwczesnego porodu oraz upośledzenie rozwoju mózgu u płodu to najpoważniejsze skutki hipotyreozy w czasie ciąży. Z jakimi innymi skutkami dla dziecka wiąże się niedoczynność tarczycy w ciąży?
Niedoczynność tarczycy w ciąży
Niedoczynność tarczycy w ciąży jest dość powszechną dolegliwością. W czasie ciąży wzrasta bowiem zapotrzebowanie organizmu na hormony tarczycy. Ciężarna potrzebuje ich nie tylko dla siebie, ale także dla dziecka. Do momentu pełnego ukształtowania się gruczołu tarczowego u płodu, hormony wytwarzane przez tarczycę matki powinny zapewnić dziecku 25-50 proc. dziennego zapotrzebowania.
Hormony tarczycy są dziecku niezbędne do prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, do wzrostu kości, a także regulują większość procesów metabolicznych. Niedobór hormonów tarczycy u matki może doprowadzić do komplikacji położniczych, a także zaburzeń rozwojowych u dziecka.
Z tego powodu badania na oznaczenie stężenia TSH (hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową, który stymuluje tarczycę do produkcji hormonów) znalazły się w kalendarzu badań obowiązkowych dla kobiet w ciąży. Harmonogram badań ciążowych reguluje Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz.U. poz. 1756).
Niedoczynność tarczycy, a planowanie ciąży
U kobiet, które nie chorują na niedoczynność tarczycy, schorzenie może się ujawnić po raz pierwszy w czasie ciąży. Natomiast u pań, które chorowały wcześniej, prawdopodobnie zaostrzy swój przebieg. Z tego powodu zarówno pacjentki cierpiące na hipotyreozę, jak i pozostające w eutyreozie, powinny przygotować organizm do ciąży. American Thyroid Association zaleca, aby wszystkie kobiety w wieku rozrodczym zadbały o odpowiednią podaż jodu.
Średnie spożycie tego pierwiastko powinno wynosić 150 mikrogramów na dobę - taką podaż zapewnia średnie dzienne spożycie soli kuchennej jodowanej. Natomiast kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny spożywać do 250 mikrogramów, dlatego zaleca się im dodatkową suplementację jodu.
Według Światowej Organizacji Zdrowia na kilka miesięcy przed ciążą warto zwiększyć spożycie jodu do ponad 150 μg/d. Niektórzy lekarze zalecają kobietom planującym ciążę suplementację jodu w postaci jodku potasu (KI) w ilości odpowiadającej 50 μg/d. Natomiast w czasie ciąży zwiększenie tej ilości do około 100-150 μg/d.
Niedoczynność tarczycy, a zajście w ciążę
Pomimo odpowiedniej podaży jodu, niedoczynność tarczycy może uniemożliwić zajście w ciążę. Jednym z objawów hipotyreozy są cykle bezowulacyjne. Dlatego kobiety, które bezskutecznie starają się o dziecko, powinny wykonać badania laboratoryjne na oznaczenie stężeń tyreotropiny (TSH), wolnej tyroksyny (fT4) i wolnej trójjodotyroniny (fT3) w surowicy krwi.
Jeśli powodem trudności z zajściem w ciążę okaże się niedoczynność tarczycy, konieczne będzie rozpoczęcia leczenia substytucyjnego lewotyroksyną. Uzupełnienie niedoboru hormonów nie tylko zwiększy szansę na macierzyństwo, ale także uchroni dziecko przed możliwymi zaburzeniami w rozwoju wynikającymi z niedoboru hormonów tarczycy u matki.
Niedoczynność tarczycy w ciąży - skutki dla dziecka
Niewykryta w porę niedoczynność tarczycy w ciąży może mieć bardzo negatywne skutki dla dziecka. Hormony tarczycy mają kluczowe znaczenie w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego płodu, który zaczyna się kształtować na wczesnym etapie życia płodowego. Ponadto wpływają także na większość procesów metabolicznych, czynność serca, przewodnictwo nerwowo-mięśniowe oraz wzrost układu kostnego.
Niedoczynność tarczycy u matki w połączeniu z niedoborem jodu może zaowocować ciężkim upośledzeniem umysłowym u dziecka, nazywanym dawniej kretynizmem lub matołectwem. Warto podkreślić, że zmiany powstałe u płodu i noworodka na skutek niedoboru hormonów tarczycy mają charakter trwały, co oznacza, że doprowadzenie do eutyreozy w późniejszym życiu nie doprowadzi do cofnięcia tychże zmian.
Leczenie niedoczynności tarczycy w ciąży
Aby uchronić dziecko przed zaburzeniami w rozwoju mózgu i innych narządów wewnętrznych, a także zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań położniczych, kobieta w ciąży powinna zadbać o odpowiednią podaż jodu, a także wykonać badania na oznaczenie stężeń TSH i hormonów tarczycy w surowicy krwi.
Badania należy wykonać tuż po rozpoznaniu ciąży (najpóźniej do 10. tygodnia). W przypadku stwierdzenia niedoboru hormonów, należy niezwłocznie rozpocząć leczenie lewotyroksyną, czyli otrzymywaną syntetycznie solą sodową lewoskrętnej tyroksyny. Dawka leku powinna być ustalona indywidualnie przez lekarza na podstawie stężenia TSH. Ciężarna z niedoczynnością tarczycy powinna wykonywać badania sprawdzające poziom hormonów co 4 tygodnie.
Czytaj też:
- Dieta przy niedoczynności tarczycy - co jeść, a czego nie?
- Nadczynność i niedoczynność tarczycy - objawy i różnice
- Jakie badania na niedoczynność tarczycy? Analiza krwi, USG
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Iwona Beń-Skowronek, Rozwój dzieci matek z zaburzeniami czynności tarczycy, Endokrynol. Ped. 2015.14.1.50.53-58.
- http://tadeuszoleszczuk.pl/rest/image/87?format=image
- https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/953/original/28-34.pdf?1472034402
- Helena Jastrzębska, Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób tarczycy u kobiety ciężarnej i w okresie poporodowym, Postępy Nauk Medycznych 2/2008, s. 105-114.
Podobne artykuły
