Łuszczyca na stopach. Przyczyny, objawy i leczenie łuszczycy stóp
Autor: Piotr Brzózka
Łuszczyca na stopach wydatnie utrudnia wykonywanie codziennych czynności. Choroba przyjmuje kilka postaci, atakując podeszwy, palce i paznokcie. Czym się wyróżnia każda z nich? Jak wyleczyć łuszczycę na stopach?
Łuszczyca na stopach
Łuszczyca na stopach jest stosunkowo często występującą odmianą tej przewlekłej choroby zapalnej. Pojawiające się w jej przebiegu zmiany skórne mogą mieć zróżnicowany charakter. Odwołując się do klasycznej nomenklatury medycznej, wyróżnić można takie odrębne schorzenia, jak:
- łuszczyca zwykła dłoni i stóp (psoriasis vulgaris palmoplantaris),
- łuszczyca paznokci (psoriasis unguium),
- łuszczyca krostkowa dłoni i podeszw (palmoplantar pustular psoriasis),
- krostkowe zapalenie skóry palców (acrodermatitis continua Hallopeau).
Pierwsze dwie odmiany należą do szerokiego spektrum łuszczycy zwykłej, czyli pospolitej, dwie zaś ostatnie są postaciami tzw. łuszczycy krostkowej w jej odmianie ograniczonej. Czym charakteryzuje się każda z nich? Jakie są sposoby leczenia łuszczycy na stopach?
Skąd się bierze łuszczyca stóp?
Łuszczyca stóp, wbrew powszechnym przekonaniom, nie jest schorzeniem dermatologicznym, nie ma też charakteru miejscowego (zazwyczaj zmiany skórne występują jednocześnie na dłoniach, czasem też w innymi miejscach ciała).
Łuszczyca stóp objawia się w konkretnej lokalizacji, ale jest chorobą ogólnoustrojowa. Jej podłoże nie jest do końca poznane, a w szczególności naukowcy mają trudność z dowiedzeniem dlaczego symptomy lokalizują się właśnie w tych, a nie innych miejscach ciała.
Wedle uprawdopodobnionych hipotez, choroba ma podłoże genetyczne (silna predyspozycja do jej dziedziczenia, istnienie tzw. genów łuszczycy) oraz immunologiczne (kluczowa rola tzw. limfocytów T, odpowiedzialnych za reakcje systemu odpornościowego, produkujących prozapalne cytokiny i stymulujących w ten sposób powstawanie zmian skórnych).
Istotne są też czynniki środowiskowe. W przypadku łuszczycy stóp, oprócz determinant typowych (takich jak infekcje, leki, dieta, stres), wyróżnić można specyficzne, związane z tarciem i urazami stóp (np. od chodzenia w zbyt ciasnych butach), a także grzybicą (badania wykazują, że oba schorzenia często współwystępują ze sobą).
Pospolita łuszczyca skóry na stopach
Łuszczyca skóry na stopach zazwyczaj ma charakter pospolity. Zmiany mają wówczas charakter rumieniowo-nacieczonych blaszek. Wykwity skórne pokryte są srebrzystymi łuskami, które wykazują silną tendencję do twardnienia.
Rogowacenie naskórka powoduje tworzenie się grubych, szorstkich w dotyku skorup oraz powstawanie głębokich, bolesnych pęknięć. Ponieważ objawy te zlokalizowane są po spodniej stronie stóp, w znaczący sposób mogą utrudnić codzienne funkcjonowanie – chodzenie, uprawianie sportu, wykonywanie domowych i zawodowych obowiązków.
Łuszczyca paznokci stóp
Inną pospolitą odmianą choroby, jest łuszczyca paznokci stóp. Schorzenie w tej postaci obejmuje zarówno macierze jak i łożyska paznokci. Jego główne objawy, to:
- punktowe zagłębienia w płytkach paznokci – tzw. efekt naparstka,
- zgrubienia, kruchość, łamanie się i rozdwajanie płytek,
- niewielkie żółte grudki pojawiające się pod paznokciami i przebijające przez półprzeźroczyste płytki w postaci małych plamek – tzw. efekt plamy olejowej,
- onycholiza - odklejanie się płytek paznokci od łożyska,
- leukonychia – występowanie jasnych równoległych pasm na płytkach,
- hiperkeratoza podpaznokciowa - nadmierne rogowacenie tkanek pod paznokciami.
Łuszczyca paznokci stóp w zbliżonym stopniu obejmuje też ręce. Schorzenie to bardzo często współwystępuje z niezwykle niebezpieczną łuszczycą stawową, która w skrajnych przypadkach prowadzi do deformacji palców i trwałego kalectwa.
Łuszczyca krostkowa na stopach
Łuszczyca krostkowa na stopach (a także na rękach), najczęściej obejmuje tzw. podeszwy oraz przestrzenie międzypalcowe. Niekiedy choroba atakuje też dystynalne części palców, z paznokciami włącznie – w takiej sytuacji mówimy o krostkowym zapaleniu skóry palców.
Tak zwana krostkowica na stopach objawia się poprzez wystąpienie rozległych zmian rumieniowo-złuszczających się, stanowiących podłoże dla dużych i niezwykle bolesnych krost, wypełnionych jałową treścią.
Powstają one w wyniku nagromadzenia tak zwanych leukocytów wielojądrzastych w górnych warstwach naskórka. Choroba w tej postaci również jest bardzo uciążliwa, uznaje się ją jednak z postać względnie łagodną w porównaniu z uogólnioną postacią krostkowicy, w przebiegu której objawy obejmują całe ciało, a także narządy wewnętrzne.
Jak wyleczyć łuszczycę na stopach?
Jak wyleczyć łuszczycę na stopach? W sytuacji, gdy choroba ma zasięg ograniczony jedynie do kończyn, w większości przypadków stosuje się leczenie miejscowe, z użyciem takich leków na łuszczycę, jak:
- cygnolina (antralina),
- pochodne witaminy D (np. calcipotriol, takalcytol),
- retinoidy, czyli pochodne witaminy A (tazaroten),
- glikokortykosteroidy (hydrokortyzon i inne),
- inhibitory kalcyneuryny (tacrolimus i pimecrolimus),
- leki przeciwgrzybicze (ketokonazol).
Leki te mają działanie przeciwzapalne, antyproliferacyjne (hamujące namnażanie się i różnicowanie komórek) oraz immunopresyjne (ograniczające reaktywność układu odpornościowego). W przypadku braku reakcji na leczenie lub też w sytuacji, gdy zmiany obejmują nie tylko stopy, ale znacznie większe połaci ciała, konieczne może być włączenie systemowych leków modyfikujących przebieg choroby, przyjmowanych doustnie. Należą do nich przede wszystkim metotreksat oraz cyklosporyna A dostępne na receptę.
Domowe sposoby na łuszczycę na stopach
Domowe sposoby na łuszczycę na stopach nie powinny stanowić alternatywy dla leczenia farmakologicznego, w istotny jednak sposób mogą je wspomóc. W tym kontekście wymienić można działania takie, jak:
- zastosowanie naturalnych, ziołowych środków leczniczych i kosmetycznych, bazujących na właściwościach m.in. olejów z rokitnika, konopi siewnych czy wiesiołka, a także kurkumy, mocznika, alantoiny, aloesu, mniszka lekarskiego, dziurawca, rumianku, soli z Morza Martwego i wielu innych,
- dbanie o higienę stóp – używanie przewiewnego obuwia z naturalnych skór i tkanin, regularne mycie i wietrzenie stóp, złuszczanie zrogowaciałego naskórka etc.,
- stosowanie właściwej diety, opartej na produktach zawierających duże ilości kwasów omega 3 i omega 6 (ryby, owoce morza, nasiona strączkowe), wolnej od tłuszczów nasyconych i trans oraz cukrów prostych.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Katarzyna Łoza, Renata Miturska, Andrzej Borzęcki, Poradnik dla chorego na łuszczycę, Lublin 2009.
- Joanny Narbutt (red.) Tak, leczę łuszczycę. Poradnik dla pacjenta
- Krystyna Romańska-Gocka, Farmakoterapia łuszczycy, Farm Pol, 2009, 65(9)
- Andrzej Kaszuba, Sebastian Uczniak, Aleksandra Kaszuba, Łuszczyca, Dermatologia geriatryczna, Lublin 2016, Wydawnictwo Czelej
Podobne artykuły
