Spis treści:
1. Depo-Provera - działanie
2. Depo-Provera - wskazania
3. Depo-Provera - przeciwwskazania
4. Depo-Provera - dawkowanie
5. Depo-Provera - interakcje z innymi lekami
6. Depo-Provera - ciąża
7. Depo-Provera - skutki uboczne
8. Depo-Provera - środki ostrożności
9. Depo-Provera - producent

Działanie

Depo-Provera - Syntetyczna pochodna progesteronu. Wywiera szereg działań farmakologicznych na układ wewnątrzwydzielniczy: hamuje wydzielanie gonadotropin przysadkowych (FSH i LH), zmniejsza stężenie ACTH i hydrokortyzonu we krwi, zmniejsza stężenie testosteronu w krwi obwodowej, zmniejsza stężenie estrogenów w krwi obwodowej. Preparat podawany kobietom co 3 miesiące w zalecanej dawce ma działanie antykoncepcyjne. Hamuje wydzielanie gonadotropin, co uniemożliwia dojrzewanie pęcherzyków Graafa i owulację, a także prowadzi do zmniejszenia grubości błony śluzowej endometrium oraz powoduje zwiększenie gęstości śluzu szyjkowego, co uniemożliwia przedostanie się plemników do macicy. Po podaniu domięśniowym, octan medroksyprogesteronu uwalnia się powoli, co zapewnia niewielkie, lecz długo utrzymujące się stężenie leku we krwi. Średni czas do osiągnięcia maksymalnego stężenia po podaniu dawki domięśniowej wynosi około 4 do 20 dni. Stężenie we krwi stopniowo zmniejsza się i utrzymuje na względnie stałym poziomie przez 2-3 mies. Oznaczalne stężenia można wykryć nawet przez 7-9 mies. po wstrzyknięciu domięśniowym. W około 90-95% wiąże się z białkami osocza. Przenika przez barierę krew-mózg i barierę łożyskową oraz w niewielkim stopniu do mleka kobiecego. Jest metabolizowany w wątrobie. T_0,5 w fazie eliminacji leku po pojedynczym wstrzyknięciu domięśniowym wynosi około 6 tyg. Jest wydalany przede wszystkim z kałem. Około 30% dawki domięśniowej jest wydalane z moczem po 4 dobach od podania.

Wskazania

Depo-Provera - Antykoncepcja. U kobiet w każdym wieku, stosujących preparat przez długi okres może dojść do zmniejszenia gęstości mineralnej kości (ang. Bone Mineral Density, BMD), dlatego należy wziąć pod uwagę ocenę stosunku korzyści do ryzyka, związanego ze stosowaniem produktu leczniczego, uwzględniając również zmniejszenie BMD występujące w okresie ciąży i (lub) laktacji. Należy również wziąć pod uwagę, że powrót do płodności (owulacji) może być opóźniony o okres do 1 roku.

Przeciwwskazania

Depo-Provera - Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Ciąża lub podejrzenie ciąży. Niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych (do czasu ustalenia ostatecznego rozpoznania oraz wykluczenia nowotworu złośliwego narządów rodnych). Rozpoznanie lub podejrzenie hormonozależnego nowotworu złośliwego piersi lub układu rozrodczego. Ciężka niewydolność wątroby. Czynne zakrzepowe zapalenie żył lub aktualnie występujące lub w wywiadzie zaburzenia zakrzepowo-zatorowe lub choroba naczyń mózgowych. Oponiak lub oponiak w wywiadzie. Stosowanie preparatu nie jest wskazane u kobiet przed wystąpieniem pierwszej miesiączki. 

Dawkowanie

Depo-Provera - Głęboko domięśniowo (w mięsień pośladkowy wielki lub naramienny). Zalecana dawka wynosi 150 mg co 3 mies. Pierwszą dawkę należy podać: w ciągu pierwszych 5 dni prawidłowego cyklu miesięcznego; w ciągu 5 dni od porodu, jeśli pacjentka nie karmi piersią; w 6. tyg. od porodu, jeśli pacjentka karmi piersią. Kolejne dawki należy podawać co 12 tyg. Jeżeli czas między kolejnymi wstrzyknięciami jest dłuższy niż 89 dni, przed podaniem należy wykluczyć ciążę i stosować dodatkowe (np. mechaniczne) środki antykoncepcyjne przez 14 dni po podaniu kolejnego wstrzyknięcia. W przypadku zmiany innych metod antykoncepcyjnych na MPA, MPA powinien być podany w sposób zapewniający ciągłą ochronę antykoncepcyjną, biorąc pod uwagę mechanizm działania obu metod (np.: u pacjentek, które dotychczas stosowały doustne środki antykoncepcyjne, pierwsze wstrzyknięcie MPA powinno być podane w ciągu 7 dni od przyjęcia ostatniej tabletki antykoncepcyjnej zawierającej substancje czynne). Stosowanie preparatu we wstrzyknięciach domięśniowych nie jest wskazane przed pierwszą miesiączką.

Interakcje z innymi lekami

Depo-Provera - Aminoglutetymid może w istotnym stopniu zmniejszać stężenie octanu medroksyprogesteronu we krwi, osłabiając jego skuteczność antykoncepcyjną. (MPA) jest metabolizowany w warunkach in vitro głównie dzięki hydroksylacji za pośrednictwem CYP3A4. Szczegółowe badania oceniające efekty kliniczne interakcji lekowych MPA z induktorami lub inhibitorami CYP3A4 nie zostały przeprowadzone, a zatem efekty kliniczne działania induktorów lub inhibitorów CYP3A4 nie są znane.

Ciąża

Depo-Provera - Stosowanie preparatu w ciąży jest przeciwwskazane. Stosowanie leku w I trymestrze ciąży może powodować zaburzenia rozwojowe w obrębie układu płciowego u płodów obu płci. Ponadto istnieje niewielkie ryzyko niskiej masy urodzeniowej dziecka, co z kolei wiąże się ze zwiększonym ryzykiem śmierci w okresie noworodkowym. Należy poinformować pacjentkę o możliwym zagrożeniu dla płodu, jeżeli lek będzie stosowany podczas ciąży lub jeśli kobieta zajdzie w ciążę w trakcie jego stosowania. Lek i jego metabolity są wydzielane do mleka kobiecego. Brak wystarczających danych sugerujących, że ich obecność może stanowić zagrożenie dla dziecka.

Skutki uboczne

Depo-Provera - Bardzo często: nerwowość, ból głowy, zwiększenie lub zmniejszenie masy ciała. Często: depresja, zmniejszenie popędu płciowego, zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego, żylaki, ból brzucha, dyskomfort w nadbrzuszu, nudności, wzdęcia, trądzik, łysienie, wysypka, ból pleców, upławy, tkliwość piersi, bolesne miesiączkowanie, astenia, zatrzymanie płynów. Niezbyt często: zakażenia w obrębie układu moczowo-płciowego, nadwrażliwość na lek, zwiększony lub zmniejszony apetyt, bezsenność, drgawki, senność, tachykardia, uderzenia gorąca, duszność, zaburzenia czynności wątroby, hirsutyzm, świąd, ostuda, pokrzywka, nieprawidłowe krwawienie z macicy (nieregularne, nadmiernie obfite, zbyt skąpe, plamienie miesiączkowe), ból podczas stosunku, ból w okolicy miednicy, mlekotok, brak laktacji, ból w klatce piersiowej. Rzadko: zapalenie błony śluzowej macicy, ropień w miejscu wstrzyknięcia, rak piersi, niedokrwistość, zaburzenia krwi, reakcja anafilaktyczna /anafilaktoidalna, wydłużony okres braku owulacji, anorgazmia, zaburzenia emocjonalne, zaburzenia psychiczne o afektywnym podłożu, nadpobudliwość, niepokój, migrena, porażenie, omdlenia, parestezje, porażenie n. VII, zawroty głowy pochodzenia obwodowego, nadciśnienie tętnicze, zakrzepowe zapalenie żył, zator i zaburzenia zakrzepowo-zatorowe, zakrzepica żył głębokich, zatorowość płucna, dysfonia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, żółtaczka, obrzęk naczynioruchowy, zapalenie skóry, wybroczyny, rozstępy skórne, lipodystrofia nabyta, kurcze mięśni, ból stawów, ból w kończynach, osteoporoza (w tym złamania osteoporotyczne), obrzęk okolicy pachy, twardzina skóry, brak miesiączki, ból piersi, krwotok maciczny, obfite nieregularne miesiączkowanie, krwotok miesiączkowy, suchość sromu i pochwy, zmiany wielkości gruczołów sutkowych, torbiele jajnika, zespół napięcia przedmiesiączkowego, rozrost błony śluzowej macicy, guzki w obrębie gruczołów sutkowych, krwawienia z gruczołów brodawek sutkowych, torbiele pochwy, subiektywne objawy ciąży, zapalenia pochwy, reakcje w miejscu wstrzyknięcia (ból/tkliwość, utrzymująca się atrofia/wgłębienie, guzek), gorączka, uczucie zmęczenia, obrzęk, wzmożone pragnienie, zmniejszenie wskaźnika gęstości mineralnej kości (BMD), zmniejszenie tolerancji glukozy, nieprawidłowe wyniki testów czynnościowych wątroby, nieprawidłowy rozmaz z szyjki macicy. Częstość nieznana: oponiak.

Środki ostrożności

Depo-Provera - Lek wywiera długotrwałe działanie antykoncepcyjne. Średnia długość okresu poprzedzającego zapłodnienie u kobiet, które zajdą w ciążę, wynosi 10 mies. po ostatnim wstrzyknięciu (długość tego okresu może wynosić od 4 do 31 miesięcy, przy czym wartość ta nie jest zależna od długości podawania leku). Zachować szczególną ostrożność w przypadku znanej nadwrażliwości na steroidy inne niż octan medroksyprogesteronu. Należy zdiagnozować każde nieoczekiwane krwawienie z dróg rodnych, jakie wystąpi w czasie leczenia octanem medroksyprogesteronu. Lek może powodować zatrzymanie płynów, dlatego należy zachować ostrożność podczas jego stosowania u pacjentek ze współistniejącymi chorobami, takimi jak: padaczka, migrena, astma, zaburzenia czynności serca lub nerek, w których zwiększenie masy ciała lub retencja płynów może spowodować pogorszenie stanu pacjentki. Podczas leczenia konieczna jest staranna obserwacja pacjentek z depresją w wywiadzie. Ze względu na ryzyko depresji jeśli u pacjentki wystąpią zmiany nastroju lub objawy depresji, również krótko po rozpoczęciu leczenia, zaleca się, aby skonsultowała się z lekarzem. U niektórych pacjentek w czasie leczenia octanem medroksyprogesteronu mogą wystąpić objawy odpowiadające depresji przedmiesiączkowej. U niektórych osób przyjmujących octan medroksyprogesteronu może dojść do zmniejszenia tolerancji glukozy. Pacjentki z cukrzycą należy poddawać starannej obserwacji podczas stosowania leku. Wpływ na wzrok. Jeżeli u pacjentki wystąpi nagła częściowa lub całkowita utrata wzroku lub wystąpi wytrzeszcz, podwójne widzenie lub migrena, należy przerwać podawanie leku i przeprowadzić dokładne badania okulistyczne. W przypadku zdiagnozowania obrzęku tarczy nerwu wzrokowego lub stwierdzenia zmian w naczyniach siatkówki, nie należy kontynuować podawania leku. Nie stwierdzono wpływu octanu medroksyprogesteronu na występowanie zaburzeń zakrzepowych lub zakrzepowo-zatorowych, jednak nie zaleca się stosowania octanu medroksyprogesteronu u pacjentek z zaburzeniami zakrzepowymi lub zakrzepowo-zatorowymi w wywiadzie. Zaleca się przerwanie leczenia octanem medroksyprogesteronu, w przypadku pacjentek, u których w trakcie leczenia rozwinęła się żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ). Zmniejszenie gęstości mineralnej kości. Stosowanie octanu medroksyprogesteronu w postaci o przedłużonym uwalnianiu we wstrzyknięciach domięśniowych (DMPA, im.) zmniejsza stężenie estrogenów w surowicy i wiąże się z istotnym zmniejszeniem BMD, ze względu na wpływ niedoboru estrogenów na proces przebudowy kości. Utrata tkanki kostnej jest tym większa, im dłużej stosowany jest DMPA im., natomiast po zaprzestaniu jego stosowania oraz zwiększeniu wytwarzania estrogenów przez jajniki, gęstość mineralna kości ulega zwiększeniu. Zmniejszenie BMD ma szczególne znaczenie w wieku młodzieńczym i wczesnej dorosłości, czyli w okresach życia o istotnym znaczeniu dla akrecji kości. Nie wiadomo, czy stosowanie DMPA we wstrzyknięciach domięśniowych u młodych kobiet powoduje zmniejszenie maksymalnej masy kostnej i zwiększenie ryzyka złamań w późniejszym okresie życia, tj. po menopauzie. W badaniu oceniającym wpływ stosowania DMPA im. na BMD u kobiet w wieku młodzieńczym wykazano, że stosowanie leku było związane ze statystycznie istotnym spadkiem BMD w stosunku do wartości wyjściowych. Po zaprzestaniu stosowania DMPA im. u kobiet w wieku młodzieńczym, powrót średnich wartości wskaźnika BMD do wartości wyjściowych wymagał 1,2 roku w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, 4,6 roku w całym biodrze i 4,6 roku w szyjce kości udowej. Jednak u niektórych uczestniczek badania wartość wskaźnika BMD nie powróciła w pełni do wartości wyjściowej podczas okresu obserwacji, a wyniki długoterminowe w tej grupie nie są znane. Lek można stosować u kobiet w wieku młodzieńczym dopiero po omówieniu z pacjentkami innych metod antykoncepcji i uznaniu ich za nieodpowiednie lub niedopuszczalne. Wyniki szeroko zakrojonego badania obserwacyjnego głównie z udziałem dorosłych kobiet stosujących antykoncepcję, wykazały, że stosowanie leku we wstrzyknięciach domięśniowych nie zwiększało u nich ryzyka złamań kości. Co istotne, badanie to nie pozwoliło ustalić, czy stosowanie DMPA ma wpływ na częstość złamań w późniejszym okresie życia. U wszystkich kobiet, niezależnie od wieku, które chcą kontynuować stosowanie tego leku przez okres dłuższy niż 2 lata, należy ponownie przeprowadzić szczegółową ocenę ryzyka i korzyści związanych z leczeniem. W szczególności u kobiet, u których występują czynniki ryzyka osteoporozy związane z prowadzonym trybem życia i (lub) stanem zdrowia, przed rozpoczęciem stosowania leku należy rozważyć inne metody antykoncepcji. Do istotnych czynników ryzyka osteoporozy zalicza się: nadużywanie alkoholu i (lub) używanie tytoniu; przewlekłe stosowanie leków, które mogą zmniejszać masę kostną, np. leków przeciwdrgawkowych lub kortykosteroidów; niski wskaźnik masy ciała lub zaburzenia odżywiania, np. jadłowstręt psychiczny lub bulimia; wcześniejsze złamania niskoenergetyczne; osteoporoza w wywiadzie rodzinnym. Zaleca się, aby u wszystkich pacjentek otrzymujących lek zapewnić odpowiednią dobową podaż wapnia i witaminy D. U większości kobiet otrzymujących octan medroksyprogesteronu w postaci zawiesiny do wstrzykiwań występują zaburzenia prawidłowego cyklu miesiączkowego (np. nieregularne lub nieprzewidywalne krwawienie i (lub) plamienie, nadmiernie obfite lub wydłużone krwawienie). W miarę kontynuowania stosowania leku u coraz mniejszej liczby kobiet stwierdza się nieregularne krwawienia i u coraz większej liczby dochodzi do zaniku miesiączki. Ryzyko raka. W długotrwałych badaniach klinicznych o charakterze obserwacyjnym, obejmujących kobiety stosujące lek stwierdzono niewielkie zwiększenie lub brak zwiększenia ogólnego ryzyka wystąpienia raka piersi, nie zaobserwowano zwiększenia ogólnego ryzyka wystąpienia raka jajnika, wątroby lub szyjki macicy i stwierdzono długotrwały efekt ochronny zmniejszający ryzyko wystąpienia raka błony śluzowej trzonu macicy. U pacjentów leczonych octanem medroksyprogesteronu przez dłuższy czas (kilka lat) notowano przypadki wystąpienia oponiaka (pojedynczego i mnogiego). Należy obserwować zgodnie z praktyką kliniczną, czy u pacjentów leczonych octanem medroksyprogesteronu nie występują przedmiotowe i podmiotowe objawy oponiaka. Jeśli u pacjenta zostanie rozpoznany oponiak, należy w celu zachowania ostrożności przerwać stosowanie octanu medroksyprogesteronu. W niektórych przypadkach obserwowano kurczenie się oponiaka po przerwaniu leczenia octanem medroksyprogesteronu w postaci o przedłużonym uwalnianiu. Podczas stosowania octanu medroksyprogesteronu zaobserwowano możliwość zwiększenia masy ciała. Należy rozważyć przerwanie leczenia w przypadku pojawienia się żółtaczki. Substancje pomocnicze. Preparat zawiera parahydroksybenzoesan metylu i parahydroksybenzoesan propylu - może powodować reakcje alergiczne (możliwe reakcje typu późnego). Preparat zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na fiolkę, to znaczy uznaje się go za "wolny od sodu".

Producent

Pfizer Europe