Wysoki cholesterol – przyczyny podwyższonego LDL i HDL
Autor: Olga Tomaszewska
Jeśli cholesterol LDL jest wysoki, powinno się jak najszybciej przedsięwziąć odpowiednie kroki do jego zredukowania, jeżeli zaś stężenie cholesterolu HDL jest zawyżone, powinniśmy się cieszyć i utrzymywać taki stan jak najdłużej. Jakie są przyczyny podwyższonego LDL? Co ma wpływ na wysokie HDL?
Kiedy mówimy o wysokim cholesterolu?
Określenia „wysoki cholesterol” używa się w potocznym języku w stosunku do poziomu cholesterolu całkowitego oraz/lub cholesterolu LDL (czyli złej frakcji cholesterolu). Cholesterol ma jeszcze dobrą stronę – HDL – nazywaną dobrym cholesterolem. O ile w przypadku pierwszych dwóch składników lipidogramu najlepiej utrzymywać jak najniższy ich poziom, tak w przypadku cholesterolu HDL obowiązuje zasada, że im wyższy, tym lepiej.
Cholesterol całkowity jest w normie jeśli jego wartość nie przekracza 200 mg/dl. Prawidłowe stężenie złego cholesterolu to wynik nie przewyższający 115-116 mg/dl. Podane parametry dotyczą dorosłej, zdrowej osoby, nieobarczonej większym ryzykiem zachorowania na miażdżycę oraz niecierpiącej na schorzenia sercowo-naczyniowe.
W przypadku osób kwalifikujących się do grupy dużego i bardzo dużego ryzyka, z miażdżycą, cukrzycą, czy chorobą wieńcową, cholesterol całkowity nie powinien przerastać wartości 175 mg/dl. Dla tej kategorii osób inne będą także normy cholesterolu LDL (który powinien być niższy niż 100, a nawet 70 mg/dl – zależnie od konkretnego przypadku).
Za wysoki cholesterol całkowity będzie wówczas, gdy będzie on oscylował wokół 250-300 mg/dl. Jednak o tym czy dane wartości są zawyżone dla danej osoby decyduje lekarz, który ocenia także ogólny stan zdrowia pacjenta. Ponadto bierze on pod uwagę ewentualne choroby towarzyszące, wiek, płeć, obciążenie genetyczne oraz czynniki ryzyka (takie jak np. palenie papierosów, brak ruchu, zła dieta, nadwaga).
Jaki to podwyższony cholesterol LDL?
Podwyższony cholesterol LDL to sprawa indywidualna. Jeśli bierzemy pod uwagę dorosłą, zdrową osobę to dla niej za wysoki będzie wynik złego cholesterolu powyżej 116 mg/dl.
Inaczej rozpatruje się wyniki osób z grupy obarczonej ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych (na co mają wpływ m.in. uwarunkowania genetyczne, tryb życia, otyłość, niska lub żadna aktywność fizyczna, itd.). W tej sytuacji zła frakcja cholesterolu nie powinna przekroczyć 100 mg/dl. Zatem wartości wyższe niż ta będą już traktowane jako za wysokie, podczas gdy u zdrowego człowieka byłyby one w normie.
Jeszcze surowsze są analizy dotyczące osób chorujących na miażdżycę, cukrzycę, czy chorobę wieńcową lub znajdujących się w grupie bardzo wysokiego ryzyka miażdżycowego. Wynik przekraczający 70 mg/dl to w tym wypadku zbyt wysoki cholesterol LDL.
Jak już wcześniej wspomniano każdorazowo wyniki badań powinien analizować lekarz.
Czy wysokie stężenie cholesterolu HDL jest groźne?
Okazuje się, że jeden ze składowych profilu lipidowego (badania oceniającego poziom cholesterolu we krwi) – cholesterol HDL – wręcz powinien osiągać jak najwyższy wynik. Minimalna wartość dobrego cholesterolu, rozumiana jako zdrowa wynosi dla kobiety 45 mg/dl, natomiast dla mężczyzny – 40 mg/dl.
Zadaniem dobrego cholesterolu jest przechwytywanie, a dalej transportowanie cząsteczek złego cholesterolu, przyklejającego się do ścianek naczyń krwionośnych, do wątroby, w której są one metabolizowane. Oznacza to, że ta frakcja cholesterolu zapobiega miażdżycy, a zatem przeciwdziała chorobom układu sercowo-naczyniowego. W konsekwencji wysokie stężenie dobrej frakcji cholesterolu jest jak najbardziej zdrowe i bezpieczne, a nawet pożądane. Ocenia się bowiem, że wysoki HDL przedłuża życie o kilka, a nawet kilkanaście lat.
Jak osiągnąć wysoki i bardzo wysoki cholesterol HDL? Przede wszystkim troszcząc się o zdrowy tryb życia, w którym nie brakuje regularnej aktywności fizycznej, dobrej diety oraz odpoczynku. Nie ma tutaj miejsca na palenie papierosów, niezdrowe jedzenie oraz stres.
Jakie mogą być przyczyny wysokiego cholesterolu LDL?
Co powoduje, że wyniki złego cholesterolu i/lub całkowitego cholesterolu są zawyżone? Skąd bierze się wysoki cholesterol? Przyczyny mogą być rozmaite. Należy tu wymienić przede wszystkim takie czynniki jak:
- wiek – po 30-tym roku życia wartości odnoszące się do złego cholesterolu oraz całkowitego cholesterolu naturalnie wzrastają;
- płeć – u pięćdziesięcioletnich kobiet poziom złej frakcji cholesterolu jest przeważnie niższy niż u mężczyzn będących w tym samym wieku, za co odpowiadają estrogeny; z kolei po menopauzie LDL u pań często wyraźnie skacze;
- aktywność fizyczną – systematyczny, dostosowany do konkretnej osoby ruch może znacząco obniżyć LDL, a podwyższyć HDL; natomiast kiedy aktywności fizycznej nie ma w naszym życiu lub pojawia się ona sporadycznie, dzieje się odwrotnie: LDL rośnie, a HDL spada;
- dietę – im więcej śmieciowego, szybkiego jedzenia, tym większe szanse na podwyższenie złej frakcji cholesterolu;
- obciążenie rodzinne – jeżeli ktoś w bliskiej rodzinie cierpi lub cierpiał na schorzenia sercowo-naczyniowe i leczył się na wysoki cholesterol, zwiększa to ryzyko złych wyników oraz chorób związanych z układem krążenia;
- palenie papierosów – im dłużej trwa nałóg, tym większe stężenie HDL we krwi;
- stres i siedzący tryb życia – codzienny, długotrwały stres oraz siedząca praca, po której brakuje ruchu sprawiają, że poziom LDL rośnie;
- wagę – nadprogramowe kilogramy oraz otyłość powodują spadek frakcji HDL oraz zwiększenie trójglicerydów we krwi;
- ogólny stan zdrowia – jeśli w ustroju występują takie schorzenia jak np. cukrzyca, choroby związane z tarczycą, nerkami, nadciśnienie tętnicze, mogą one powodować wyższe wartości złego cholesterolu.
Jak obniżyć poziom złego cholesterolu?
Wysoki cholesterol całkowity oraz/lub nadwyżka cholesterolu LDL, szczególnie jeśli wartości HDL są zaniżone, powinien zmusić nas do zmiany trybu życia.
Należy zatem zrezygnować ze wszystkiego co powoduje wysoki cholesterol, a więc z palenia papierosów (jeżeli męczymy się z tym uzależnieniem), a także z fast foodów, dań instant, słodkich i słonych przekąsek oraz tłustych posiłków, przesyconych m.in. tłuszczami trans, itp.
Na podwyższony cholesterol wpływa stres – jeśli go za dużo w naszym życiu, powinniśmy nauczyć się go redukować.
Jeśli prowadzimy siedzący tryb życia, bardzo dobrym lekarstwem, aby osiągnąć dobre wyniki cholesterolu jest regularny ruch. Aktywność fizyczna musi być jednak dobrana do wieku, kondycji i ogólnego stanu zdrowia. Można zacząć od zwykłych spacerów. Aby były skuteczne, powinny trwać co najmniej 30-40 minut i odbywać się 3-4 razy w tygodniu, a najlepiej codziennie.
Czytaj też:
- Cholesterol – wyniki badań krwi LDL i HDL. Jak odczytać?
- Poziom cholesterolu - prawidłowy a niebezpieczny? Normy
- Dieta cholesterolowa – co jeść aby obniżyć cholesterol?
- Normy cholesterolu na świecie i w Polsce. Jaki LDL i HDL?
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Prof. Dr Berg Aloys, Stensitzky Andrea, prof. Dr Konig Daniel, Wysoki cholesterol. Przyczyny, leczenie, zapobieganie, Wydawnictwo RM, 2011, ISBN 978-83-7243-938.
- Nowak Zbigniew T., Miażdżyca i cholesterol. Ratunek w aptece natury, Fundacja Nasza Przyszłość, 2015, ISBN 978-83-64668-05-0.
Podobne artykuły
