Leki i tabletki na otyłość na receptę: jak działają, rodzaje, czy są skuteczne, wizyta lekarska

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

W ciągu ostatnich 30 lat zanotowano ponad 27% wzrost przypadków pacjentów z nadwagą i otyłością. Oznacza to, że na świecie ponad 2,1 mld osób ma nadmierną masę ciała. Skala tego schorzenia jest dla medycyny bodźcem do wyszukiwania nowych rozwiązań terapeutycznych. 

Warto zaznaczyć różnicę między lekami na receptę a licznych suplementów diety, podkreślając, że leki, takie jak Mysimba, Saxenda i Xenical, są skuteczne w redukcji masy ciała dzięki potwierdzonym badaniom klinicznym, podczas gdy suplementy diety nie gwarantują takich samych rezultatów. W tym artykule dowiesz się więcej o lekach wykorzystywanych w leczeniu otyłości.

Co to jest otyłość i jakie są jej skutki uboczne?

Otyłość jest chorobą przewlekłą, która charakteryzuje się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w organizmie. To nie tylko problem estetyczny, ale przede wszystkim zdrowotny. Nadmiar tkanki tłuszczowej może prowadzić do rozwoju wielu poważnych schorzeń, takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, choroby serca i układu krążenia, a nawet niektóre nowotwory. Otyłość wpływa również na zdrowie psychiczne, zwiększając ryzyko wystąpienia depresji, lęku i innych zaburzeń emocjonalnych. Warto pamiętać, że otyłość to złożony problem, który wymaga kompleksowego podejścia w leczeniu.

Leki na receptę w leczeniu otyłości – rodzaje

Dostępne na polskim rynku preparaty stosowane w celu redukcji masy ciała można podzielić według kilku kryteriów — częstości dawkowania, ceny, substancji czynnych, a tym samym mechanizmów działania i skuteczności w redukcji wagi.

Leki na odchudzanie na receptę, według sposobu działania możemy podzielić na:

● analogi GLP-1

● orlistat

● preparat złożony naltreksonu z bupropionem.

Najpopularniejszą grupą, liczącą sobie kilka substancji czynnych, są analogi GLP-1, które oprócz leczenia otyłości, stosuje się w terapii cukrzycy typu 2. Część z nich to substancje czynne zarówno preparatów zarejestrowanych w jednym, jak i drugim wskazaniu. Takimi lekami są semaglutyd i liraglutyd. Dulaglutyd jest zarejestrowany jedynie w leczeniu cukrzycy typu 2, choć stosuje się go off-label (poza wskazaniami rejestracyjnymi) również w celu kontroli masy ciała.

Analogi GLP-1 łączą się z receptorami w:

● trzustce — zwiększając wydzielanie insuliny po posiłku

● podwzgórzu — zmniejszając apetyt

● jelicie cienkim — spowalniając motorykę przewodu pokarmowego.

Leki z tej grupy:

● normalizują poziom glukozy we krwi

● regulują apetyt

● zmniejszają wydzielanie glukagonu

● pobudzają przemianę materii

● działają ochronnie na serce i układ krążenia

● obniżają poziom trójglicerydów i LDL (“złego cholesterolu”)

● podwyższają poziom HDL (“dobrego cholesterolu”).

Analogi GLP-1 stosuje się przeważnie w formie zastrzyków, ale semaglutyd jest również dostępny w postaci tabletek.

Orlistat jest najstarszym w Polsce lekiem na otyłość na receptę. Hamuje działanie lipaz — enzymów wytwarzanych w przewodzie pokarmowym, odpowiedzialnych za rozkład tłuszczów. Łączy się z lipazą żołądkową i trzustkową, pozbawiając je zdolności do rozbicia trójglicerydów na mniejsze cząstki, czyli monoglicerydy i kwasy tłuszczowe. W normalnych warunkach ten etap umożliwia wchłonięcie się tłuszczu. Zablokowanie działania lipaz zmniejsza więc przyswajanie tłuszczów i kalorii przyjętych z pożywieniem. Orlistat jest substancją czynną w leku Xenical, który hamuje wchłanianie tłuszczów z pożywienia, co przyczynia się do utraty masy ciała.

Skojarzenie naltreksonu z bupropionem jest dostępne w postaci tabletek na odchudzanie na receptę. Leki działają synergistycznie, a efekt anorektyczny tego połączenia wynika z długotrwałego pobudzania neuronów anoreksygennych w podwzgórzu. Naltrekson jest antagonistą opioidowym — łączy się z receptorami opioidowymi bez ich pobudzania. Wpływa na dopaminergiczny układ nagrody, zmniejszając przyjemność z przyjmowania pokarmu. Dodatkowo hamuje wydzielanie β-endorfiny, która utrudnia osiągnięcie uczucia sytości. Bupropion z kolei stymuluje produkcję α-melanotropiny w podwzgórzu, hamując apetyt i pobudzając termogenezę (niska termogeneza jest jedną z podstawowych przyczyn otyłości). Połączenie naltreksonu i bupropionu zmniejsza apetyt, ułatwia nasycenie się posiłkiem i przyspiesza przemianę materii. Te leki są dostępne wyłącznie na receptę z powodu zastosowanej substancji czynnej.

Farmakoterapia otyłości jest procesem długotrwałym. Powinna trwać co najmniej 6 miesięcy, najlepiej nie krócej niż rok, by przynieść korzyści zdrowotne i trwałe efekty. Skuteczność leczenia ocenia się na podstawie procentowego spadku wagi w konkretnym przedziale czasu.

Leczenie uznaje się efektywne, gdy masa ciała pacjenta spadła o co najmniej 5% wartości początkowej w trakcie:

● 12 tygodni przyjmowania dawki terapeutycznej liraglutydu (czyli ogólnie 16 tygodni terapii)

● 16 tygodni stosowania skojarzenia naltreksonu z bupropionem

● 12 tygodni zażywania orlistatu.

W czasie terapii należy zachować behawioralne zmiany stylu życia, czyli przestrzeganie niskokalorycznej diety i regularnej aktywności fizycznej.

Dobór leku zależy od lekarza prowadzącego leczenie. Terapię otyłości warto zacząć od wizyty u lekarza POZ lub endokrynologa.

Jak działają leki na otyłość na receptę?

Leki na otyłość na receptę działają na różne sposoby, w zależności od zawartych w nich substancji czynnych. Na przykład, orlistat (znany jako Xenical) hamuje wchłanianie tłuszczów z pożywienia, co zmniejsza ilość kalorii przyswajanych przez organizm. Inne leki, takie jak Mysimba, wpływają na układ nagrody w mózgu, zmniejszając apetyt i pomagając kontrolować nawyki żywieniowe. Niektóre leki mogą również wpływać na wydzielanie insuliny, co jest szczególnie ważne dla osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Dodatkowo, niektóre preparaty przyspieszają przemianę materii, co pomaga w szybszym spalaniu kalorii i redukcji masy ciała.

Leki na otyłość ze wskazaniem rejestracyjnym i ich substancje czynne

Schemat dawkowania leków na otyłość na receptę jest odmienny, podobnie jak ich postać czy mechanizm działania. Szczegółowe informacje przedstawiono w tabeli poniżej.

Stosowanie tych leków powinno być częścią kompleksowej terapii otyłości, łączącej odpowiednią dietę, aktywność fizyczną oraz kontrolę lekarza specjalisty.

Leki stosowane na otyłość poza wskazaniem rejestracyjnym (off label) 

W Polsce jako leki na odchudzanie stosuje się off-label (we wskazaniu innym niż ujętym w rejestracji leku) preparaty przeciwcukrzycowe. Ich substancje czynne analogi GLP-1. Część z nich jest zarejestrowana również w leczeniu otyłości (liraglutyd, semaglutyd). Niektóre z tych leków są dostępne w formie tabletki na odchudzanie, które wspomagają proces odchudzania. Leki z grupy GLP-1 przyczyniają się zarówno do redukcji wagi, jak i kontroli poziomu cukru we krwi (glikemii). Stosowanie leku off-label wymaga dostosowania dawkowania do nowego celu terapeutycznego.

Leki i tabletki na otyłość – kiedy są stosowane i jakie mają skutki uboczne?

Przy otyłości leki na odchudzanie zostają wprowadzone do terapii, kiedy inne metody, takie jak zmiana stylu życia (naprawa relacji z jedzeniem, stosowanie niskokalorycznej diety i zwiększenie aktywności fizycznej) nie przyniosły oczekiwanych efektów. Zarówno podczas stosowania zastrzyków, jak i tabletek na otyłość, należy zachować dotychczasową dietę i regularnie uprawiać sport. Jednym z potencjalnych skutków ubocznych tych leków są zaburzenia odczuwania smaku.

Tabletki i zastrzyki na otyłość stosuje się u:

● chorych z BMI ≥30 kg/m2

● osób z nadwagą i BMI ≥27 kg/m2 i co najmniej jedną współistniejącą chorobą, związaną z nadmierną zawartością tkanki tłuszczowej w ciele (nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, obturacyjny bezdech senny lub zaburzenia gospodarki węglowodanowej, takie jak stan przedcukrzycowy lub cukrzyca typu 2)

● młodzieży z  ≥12 lat, z wagą ciała powyżej 60 kg i zdiagnozowaną otyłością (zgodnie z kryteriami Internation Obesity Task Force, określającymi przedział prawidłowego BMI w zależności od płci i wieku pacjenta).

Bezpieczeństwo stosowania leków na otyłość na receptę

Stosowanie leków na otyłość na receptę może wiązać się z wystąpieniem skutków ubocznych. Do najczęstszych należą nudności, wymioty, biegunka i zaparcia. Niektóre osoby mogą również doświadczać zaburzeń smaku i odczuwania. W rzadkich przypadkach, leki te mogą prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak zakażenia dolnych dróg oddechowych i górnych dróg oddechowych. Dlatego tak ważne jest, aby przyjmowanie leków odbywało się pod ścisłą kontrolą lekarza i zgodnie z jego zaleceniami.

Warto również pamiętać, że leki na otyłość na receptę nie są magiczną pigułką, która sama w sobie rozwiąże problem nadwagi. Ich skuteczność zależy od połączenia farmakoterapii z odpowiednią dietą i regularną aktywnością fizyczną. Regularna aktywność fizyczna nie tylko wspomaga proces odchudzania, ale również poprawia ogólny stan zdrowia i samopoczucie, minimalizując ryzyko wystąpienia skutków ubocznych związanych z przyjmowaniem leków na odchudzanie.

Recepta na leki w terapii otyłości

Z uwagi na mnogość czynników, które mogą predysponować do otyłości, warto odwiedzić kilku specjalistów, którą wesprą różne obszary leczenia.

Jeśli chorujesz na otyłość, możesz zacząć od wizyty u lekarza POZ — lekarza rodzinnego lub internisty. Ustali z Tobą pierwsze kroki leczenia i pokieruje dalej, na dodatkowe badania lub do lekarzy specjalistów, do których możesz też udać się bezpośrednio, jeśli korzystasz z prywatnej opieki zdrowotnej.

Chorując na otyłość, warto odwiedzić lekarzy specjalistów takich jak:

● Endokrynolog — rozpoznaje i leczy zaburzenia hormonalne, które są częstą przyczyną otyłości. Endokrynopatie mogą upośledzać metabolizm czy termogenezę lub utrudniać osiągnięcie ujemnego bilansu energetycznego, a tym samym do zwiększenia masy ciała np. niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników, zespół Cushinga, niedobór hormonu wzrostu. Endokrynolog określi, czy w twoim przypadku wskazana jest diagnostyka w kierunku cukrzycy. Jeśli okaże się, że cierpisz na cukrzycę, następnym etapem będzie wizyta u diabetologa.

● Diabetolog —  specjalizuje się w diagnozie i terapii cukrzycy i jej powikłań.

● Psychiatra — otyłość może wynikać z problemów natury psychicznej. Jednym z objawów wzrostu poziomu kortyzolu, tzw. hormonu stresu, którego poziom wzrasta przy długotrwałym stresie, jest odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicy twarzy, szyi i tułowia. Problemy ze snem, wysoki poziom stresu, zaburzenia w interpretacji i kontroli emocji mogą przyczynić się do wzrostu wagi i tkanki tłuszczowej. Otyłość może być nie tylko powodem, ale i skutkiem problemów psychicznych, dlatego wsparcie w tym obszarze często jest niezbędnym elementem procesu leczenia. Psychiatra dobierze odpowiednią farmakoterapię i pomoże ci zadbać o dobrobyt psychiczny. Warto również pamiętać, że jednym z potencjalnych skutków ubocznych leków na otyłość mogą być zakażenia górnych dróg oddechowych.

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny

Lekarz internista

E-recepta online

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link