Rzucanie palenia - kiedy sięgnąć po tabletki i inne leki?
Autor: Piotr Brzózka
Jak rzucić palenie? Czy można to zrobić wyłącznie siłą własnej woli? Kiedy sięgnąć po tabletki na rzucanie palenia? Jakie są dostępne leki i na czym polega ich działanie?
Jak rzucić palenie, żeby do niego nie wrócić?
Jak rzucić palenie? Specjaliści przekonują, że w rzucaniu palenia nie same objawy zespołu odstawienia nikotyny są najtrudniejsze, lecz znalezienie w sobie wystarczającej motywacji do tego, by z uzależnieniem wygrać.
Choć bowiem już po 20 minutach od wypalenia ostatniego papierosa w organizmie rozpocznie się zbawienny proces regeneracji, uzależnione ciało i umysł wysyłać będą palaczowi sygnały zgoła przeciwne. Przez pierwszych kilka dni objawy nikotynowego głodu mogą pacjentowi wydawać się torturą nie do zniesienia. I nawet jeśli post factum przyzna on, że duża część symptomów miała charakter subiektywny, ich natężenie wymagać będzie wielkiej woli przetrwania.
Badania wykazują, że z nałogiem nikotynowym usiłowało choć raz w życiu zerwać około 80 procent palaczy, nie wszystkim jednak to się udało, szczególnie za pierwszym razem. Zobaczmy teraz, dlaczego rzucanie palenia jest tak trudne i kiedy należy sięgnąć po leki wspierające rzucanie palenia i łagodzące głód nikotynowy lub inne wspomagacze.
Dlaczego rzucanie palenia jest tak trudne?
Rzucanie palenia jest trudne, ponieważ uzależnienie od nikotyny ma charakter zarówno psychiczny, jak i fizyczny. Szczególnie groźne jest to drugie. Nikotyna oddziałuje bowiem na ośrodkowy układ nerwowy, hormonalny oraz naczyniowo-sercowy:
- pobudza do działania tzw. receptory nikotynowe,
- stymuluje wyrzut dopaminy do mózgu
- podnosi poziom adrenaliny
- podnosi ciśnienie tętnicze.
W związku z powyższym, po skonsumowaniu papierosa palacz odczuwa krótkotrwałe uczucie szczęścia i odprężenia. Jednak już po kilkudziesięciu minutach organizm zaczyna się domagać świeżej porcji nikotyny. Jeśli jej nie dostanie, w trybie natychmiastowym wystąpią objawy zespołu odstawienia nikotyny, w tym:
- głód nikotynowy – niezwykle ciężka do zdławienia potrzeba sięgnięcia po papierosa;
- rozdrażnienie, agresja, złość, spadek koncentracji i kreatywności, senność, apatia, poczucie głębokiego unieszczęśliwienia, a wszystko to przy trudnej do zniesienia świadomości, iż wszystkie te negatywne odczucia mogą zostać zniesione, jeśli tylko zaciągniemy się papierosowym dymem.
Dodatkowo w ciągu jednego do trzech dni pojawiają się uciążliwe objawy czysto fizyczne, takie jak ból głowy, czy silny kaszel. Są one związane z na wskroś pozytywnymi procesami oczyszczania organizmu, przez pacjenta odczuwane jednak są jako przykre i dojmujące.
Kiedy sięgnąć po tabletki na rzucanie palenia?
W sytuacjach zwątpienia i niemożności uporania się intensywnością objawów, albo też czysto prewencyjnie, skorzystać można ze wspomagania: farmakologicznego lub psychologicznego. Nie ma w tym nic złego. Istnieje mnogość środków, które łagodzić będą objawy głodu nikotynowego, a także stymulować pacjenta na poziomie motywacji. Kiedy sięgnąć po tabletki na rzucanie palenia? Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie, wiele zależy od:
- poziomu i charakteru motywacji,
- siły woli,
- stopnia uzależnienia,
- natężenia objawów zespołu odstawienia nikotyny,
- zróżnicowanej osobniczo odporności i wytrzymałości na tego typu dyskomfortowe doznania.
Najczęściej po wspomaganie – tabletki, gumy czy plastry na rzucanie palenia sięgamy prewencyjnie. Najłatwiej jest bowiem złamać się już w ciągu pierwszych dwóch-trzech godzin od wypalenia ostatniego papierosa.
W następnych godzinach natężenie dolegliwości będzie jeszcze bardziej intensywne, a pacjent może być nimi bardzo zmęczony, jednocześnie jednak z każdą godziną rośnie wewnętrzny poziom motywacji („skoro już tyle udało się wytrwać, szkoda byłoby to zmarnować”).
Jak działają leki na rzucanie palenia?
Leki na rzucanie palenia same w sobie nie zwalczają uzależnienia. Istotą ich działania jest natomiast wsparcie pacjenta w walce z nałogiem, poprzez zniesienie lub złagodzenie objawów zespołu odstawienia nikotyny. Leki wspomagające rzucanie palenia:
- łagodzą uczucie głodu nikotynowego,
- wpływają na zwiększone wydzielanie dopaminy, podnoszą ciśnienie tętnicze – innymi słowy dostarczają organizmowi tych samy korzyści, co nikotyna,
- redukują uczucie przyjemności związane z paleniem papierosów.
Na rynku dostępne są środki farmakologiczne wykorzystujące działanie takich substancji, jak cytyzyna, bupropion oraz wareknilina. Pacjenci mogą także skorzystać z tzw. nikotynowej terapii zastępczej.
Jakie tabletki na rzucanie palenia wybrać?
Jak działają poszczególne leki? Jakie tabletki na rzucanie palenia wybrać?
- Cytyzyna - naturalny alkaloid, pozyskiwany z nasion złotokapu pospolitego. Pobudza autonomiczny układ nerwowy, stymuluje wydzielania dopaminy i adrenaliny, podnosi ciśnienie tętnicze. Leki na rzucanie palenia z cytyzyną dostępne są bez recepty.
- Bupropion – inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny, substancja wykorzystywana w leczeniu uzależnienia od nikotyny, a także depresji. Zmniejsza chęć zapalenia papierosa, łagodzi objawy odstawienia. Dostępny na receptę.
- Wareklinina – substancja chemiczna oddziałująca na receptor nikotynowy α4β2. Pobudza wydzielanie dopaminy, osłabia poczucie satysfakcji związane z przyjęciem dawki nikotyny. Tego typu tabletki na rzucanie palenia również otrzymamy wyłącznie z przepisu lekarza.
- Nikotynowa terapia zastępcza, czyli tabletki, gumy, plastry na rzucanie palenia, zawierające nikotynę. Substancję tę przyjmuje się w kontrolowanych, leczniczych dawkach, w postaci czystej, bez kilku tysięcy innych substancji, które znajdują się w dymie tytoniowym. Pozwala to pacjentowi w sposób względnie zdrowy przyzwyczaić organizm do coraz mniejszych (a na koniec zerowych) racji nikotyny.
Czytaj też:
- Głód nikotynowy - objawy, ile trwa, jak zaspokoić?
- Leki na rzucenie palenia - tabletki, plastry, leki, gumy
- Korzyści z rzucenia palenia - uroda, oczyszczanie, płuca
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Monika Szpringer, Anna Makowska, Marzena Olędzka, Uzależnienie od nikotyny i ocena skuteczności rzucania palenia u dorosłych, Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine 2016, Vol. 19, No. 1
- Witold Zatoński, Jak rzucić palenie, Fundacja „Promocja Zdrowia”
- Public HealthAgency (Northern Ireland), Stop smoking made easier, https://www.publichealth.hscni.net