Co obniża cholesterol i co go podwyższa? Produkty dopuszczalne i zakazane

Produkty obniżające cholesterol stanowią istotny element profilaktyki antymiażdżycowej. Stanowiąc bogate źródło tłuszczów nienasyconych, fitosteroli i błonnika pozwalają obniżyć stężenie frakcji LDL, korzystnie wpływając na stan zdrowia pacjenta. Zobacz, jakie produkty obniżają cholesterol, a jakich należy unikać.

Cholesterol jest tłuszczem występującym w organizmie człowieka. W większości jest syntezowany w wątrobie, jednak pewna jego część dostarczana jest wraz z pożywieniem. Wyróżnia się dwie frakcje cholesterolu:

• dobry cholesterol - lipoproteiny HDL o dużej gęstości, zapobiegają miażdżycy;
• zły cholesterol - lipoproteiny LDL o małej gęstości, osadzają się na ścianach naczyń krwionośnych, tworząc tak zwaną blaszkę miażdżycową. W efekcie dochodzi do zawężania światła tętnic. Po latach tragicznym tego skutkiem mogą być: zawał serca, udar niedokrwienny mózgu czy konieczność amputacji kończyn dolnych.

Dlatego poziom złego cholesterolu należy regularnie badać, zwłaszcza po czterdziestym roku życia, należy też robić wszystko, aby utrzymywać jego stężenie na niskim poziomie. Jednym z podstawowych ku temu środków jest właściwa dieta, bogata w produkty obniżające cholesterol i uboga w te, które poziom LDL mogą podnosić.

Produkty obniżające cholesterol

Produkty obniżające cholesterol są powszechnie dostępne i łatwo z nich skomponować atrakcyjną dietę. Należy tylko mieć świadomość kilku podstawowych zasad.

• Stosuj tylko tłuszcze nienasycone, w tym pochodzenia roślinnego (których bogactwo zawarte jest w takich produktach, jak olej rzepakowy, oliwa z oliwek, awokado czy orzechy) a także znajdujące się w mięsie ryb. Obniżają one poziom LDL i podwyższają HDL.
• Wprowadź do diety sterole roślinne – związki chemiczne należące do grupy alkoholi, mające korzystny wpływ na poziom cholesterolu. Ich źródłem są oleje arachidowy, kokosowy, kukurydziany, lniany, oliwkowy, ryżowy, rzepakowy, sezamowy oraz sojowy, a także rośliny strączkowe, orzechy i suszone owoce. Tzw. fitosterole są też stosowane jako specjalny dodatek do jogurtów czy margaryny.
• Jedz pokarmy bogate w błonnik, który wiąże cholesterol i pomaga wydalać jego nadmiar z organizmu. Źródłem błonnika są m.in. pełnoziarniste pieczywo i makarony, płatki owsiane czy rośliny strączkowe.

Produkty podwyższające cholesterol

Na drugim biegunie lokują się produkty podwyższające cholesterol. Należą do nich przede wszystkim pokarmy zawierające tłuszcze nasycone. Bogatym ich źródłem są:

• tłuste wędliny, podroby, boczek, słonina, baranina, pasztety, większość kiełbas;
• tłuste mleko, sery białe, topione i podpuszczkowe, śmietana z dużą zawartością tłuszczu;
• produkty zawierające olej palmowy;
• mięsa, ryby, warzywa i inne potrawy smażone;
• frytki, hot dogi, hamburgery, chipsy;
• zupy i inne dania gotowe (instant);
• ciasta i ciastka.

Ponadto ograniczyć należy lub wyeliminować całkowicie spożycie alkoholu oraz palenie papierosów.

Piwo a cholesterol

Istnieje duża grupa produktów, których wpływ na poziom cholesterolu a także tzw. trójglicerydów nie jest jednoznaczny. Przykładowo – od dawna naukowcy pochylają się nad zagadnieniem piwo a cholesterol. Przyjmuje się, że śladowe ilości alkoholu mogą korzystnie wpływać na poziom dobrego cholesterolu HDL, powodują też rozszerzanie naczyń krwionośnych i zmniejszają krzepliwość krwi. Mimo tego nie zaleca się spożywania piwa, wina ani tym bardziej wódki w profilaktyce przeciwmiażdżycowej. Większe bowiem ilości alkoholu negatywnie oddziałują na całkowity poziom cholesterolu i zwiększają stężenie LDL.  

Jajka a cholesterol

Podobnie rzecz wygląda w przypadku produktu, jakim są jajka. Cholesterol może zostać obniżony poprzez spożycie jaj, ale wyłącznie w niewielkiej ilości i odpowiednio przygotowanych. Stężenie LDL obniżamy jedząc białka jaj, a także jajka na miękko, z płynnym żółtkiem -  substancją o korzystnym działaniu jest w tym przypadku lizyna.

Efektu tego nie osiągniemy jednak spożywając jajka na twardo, ani jajecznicę, tym bardziej jeśli jest ona usmażona na maśle, które jest jednym z produktów zabronionych w diecie niskocholesterolowej. Pamiętajmy, że jajka same w sobie także zawierają cholesterol, niezależnie zatem od formy przygotowania należy ograniczyć ich spożycie do 2 tygodniowo.

Produkty obniżające cholesterol – tabela

A oto szczegółowe wytyczne dotyczące żywienia w kontekście zagrożenia lub rozwoju miażdżycy. Produkty obniżające cholesterol tabela ukazuje w pozycji „zalecane”. Te, które podnoszą stężenie LDL, ujęte są w kategorii „zabronione”. Zestawienie zostało przygotowane w oparciu o wytyczne Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Biegańskiego w Łodzi:

	ZALECANE	DOPUSZCZALNE	ZABRONIONE
Produkty zbożowe	pieczywo razowe, płatki owsiane, brązowy ryż, kasza gryczana, pęczak, jęczmienna, jaglana	biały ryż, płatki kukurydziane	jasne pieczywo, rogaliki francuskie, słone paluszki, krakersy
Warzywa i owoce	większość warzyw i owoców świeżych i mrożonych, soki bez cukru	ziemniaki	frytki, ziemniaki smażone, chipsy, warzywa konserwowe i silnie solone
Mleko i przetwory	chude mleko, kefir, jogurt naturalny, chudy ser	półtłuste mleko, jogurt i kefir, ser twarogowy	mleko tłuste i skondensowane, tłuste sery, śmietana
Jajka	białka jaj	2 całe jajka tygodniowo, lekka jajecznica	duże ilości jaj, jajecznica na maśle
Mięsa i wędliny	kurczak, indyk, cielęcina, królik, dziczyzna, drób	chuda wołowina, szynka, jagnięcina, kiełbasa	tłusta wołowina i wieprzowina, gęś, baranina, salami, pasztet, parówki
Ryby	ryby gotowane i pieczone w piekarniku	ryby smażone na niewielkiej ilości oleju	ryby smażone na maśle lub margarynie
Tłuszcze	olej rzepakowy, oliwa z oliwek	olej sojowy, słonecznikowy	masło, smalec, margaryny twarde
Desery	sałatki owocowe, sorbety, budyń na chudym mleku	ciasto biszkoptowe i drożdżowe, ciasta z owocami i galaretką, orzechy włoski i ziemne	lody, kremy, budynie na tłustym mleku, torty, czekolada mleczna, toffi,
Napoje	woda mineralna, herbata, niskosłodzone soki	kawa parzona ciśnieniowo lub rozpuszczalna, soki bez cukru, wino wytrawne	kawa parzona po turecku, napoje gazowane, soki słodzone, duże ilości alkoholu

Czytaj:

• Leki na trójglicerydy - ziołowe, bez recepty i na receptę
• Leki na cholesterol, co się stosuje na obniżenie cholesterolu?

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.