Podwyższony cholesterol a stres: czy jest taka zależność?
O wpływie nieodpowiedniej diety na wysoki poziom cholesterolu we krwi powstały setki publikacji naukowych. Zdecydowanie mniej uwagi poświęca się innym czynnikom, które prowadzą do hipercholesterolemii. Jednym z nich jest stres. Sprawdź, czy istnieje zależność pomiędzy podwyższonym cholesterolem a stresem.
Podwyższony cholesterol a stres – czy istnieje taka zależność?
Choroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszą przyczyną śmiertelności wśród Polaków. Stanowią prawie 50 proc. wszystkich zgonów. Głównym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia jest hipercholesterolemia, czyli zbyt wysokie stężenie cholesterolu we krwi. Hipercholesterolemia pod tym względem wyprzedza nadciśnienie tętnicze oraz otyłość, które powszechnie kojarzy się z chorobami serca i naczyń.
Wśród przyczyn podwyższonego cholesterolu wymienia się:
- nieodpowiednią dietę,
- zespół metaboliczny,
- cukrzycę,
- choroby nerek (głównie zespół nerczycowy),
- choroby wątroby,
- niedoczynność tarczycy,
- niedożywienie,
- zażywanie niektórych leków,
- stres.
Cholesterol a stres – eksperyment z 2005 roku
Wpływ stresu na stężenie cholesterolu w organizmie zbadali naukowcy z University College w Londynie. Przez trzy lata sprawdzali poziom cholesterolu u 199 pacjentów, którzy zmuszeni byli do wykonywania stresujących zadań. Wyniki badań były zaskakujące: pod wpływem stresu u części badanych wyraźnie wzrosło stężenie cholesterolu.
Jak to możliwe? Naukowcy uważają, że organizm narażony na stres zaczyna produkować więcej glukozy oraz kwasów tłuszczowych, co z kolei sprawia, że wątroba zaczyna produkować więcej cholesterolu LDL, aby wymienione substancje mogły trafić w komórek organizmu.
Inną możliwością jest to, że pod wpływem stresu organizm traci swoją naturalną zdolność do usuwania nadmiaru złego cholesterolu. Równie prawdopodobne jest to, że stres wyzwala szereg procesów zapalnych, które zwiększają produkcję cholesterolu. O ustaleniach angielskich naukowców można było przeczytać w głośnym artykule opublikowanym w listopadzie 2005 roku w czasopiśmie "Health Psychology".
Cholesterol i stres w pracy zawodowej
Badania sprawdzające zależność pomiędzy stresem a poziomem cholesterolu prowadzono także w Polsce. Łódzcy naukowcy, związani z Instytutem Medycyny Pracy im. prof. Nofera, postanowili sprawdzić wpływ stresu zawodowego na funkcjonowanie układu krążenia wśród policjantów. Badania prowadzono u 126 funkcjonariuszy policji zatrudnionych głównie w wydziale kryminalnym i prewencji. Na podstawie kwestionariusza u badanych oceniono poziom stresu zawodowego. Aż 74,5 proc. badanych odczuwało stres wysoki, 20,5 proc. – średni, a niespełna 5 proc. niski.
Zbadano także ciśnienie tętnicze, stężenie glukozy na czczo, stężenie cholesterolu całkowitego wraz z frakcjami LDL i HDL oraz stężenie trójglicerydów.
Wyniki były następujące: 69 proc. badanych miało podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, a u 55 proc. stwierdzono za wysoki poziom cholesterolu LDL. Średnie stężenie cholesterolu całkowitego w badanej grupie wynosiło 222 mg/dl, a frakcji LDL – 142 mg/dl, przy czym za normę uznaje się stężenie cholesterolu całkowitego wynoszące poniżej 200 mg/dl, a cholesterolu LDL poniżej 135 mg/dl. Co ciekawe, średnie stężenie cholesterolu frakcji HDL wynosiło 49 mg/dl. Jedynie 14 proc. badanych miało za niski poziom tzw. dobrego cholesterolu w surowicy krwi.
Stres a cholesterol wśród policjantów
Badanie prowadzone przez naukowców z Łodzi pokazało także, że u osób, które najsilniej odczuwały stres stwierdzono najwięcej dolegliwości związanych z funkcjonowaniem układu krwionośnego. Co istotne, policjanci odczuwający stres wysoki częściej sięgali po mocny alkohol – nawet kilka razy w tygodniu.
Grupa funkcjonariuszy z najwyższym poziomem stresu także najrzadziej uprawiała sport w czasie wolnym od pracy. Co ciekawe, policjanci narażeni na najsilniejszy stres pracowali najwięcej. Prawie 45 proc. badanych wykonywało swoje obowiązki w trakcie godzin nadliczbowych, a nieregularny tryb życia przekładał się na ich sposób żywienia. Średnie BMI u wszystkich policjantów wynosiło 27,6. U 66 proc. badanych stwierdzono nadwagę lub otyłość.
Wysoki cholesterol a stres – co robić?
Badania przeprowadzone zarówno przez angielskich, jak i polskich naukowców, dowodzą, że stres ma bezpośredni wpływ na wysokie stężenie cholesterolu we krwi, a co za tym idzie podnosi ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Według WHO hipercholesterolemia odpowiada za 8 proc. wszystkich zgonów na świecie, w tym za 60 proc. przypadków choroby niedokrwiennej serca i za 40 proc. udarów. Powyższe dane jasno wskazują na konieczność podjęcia działań zmierzających do redukcji cholesterolu oraz stresu w życiu codziennym i zawodowych. Dotyczy to nie tylko policjantów i innych grup zawodowych narażonych na odczuwanie stresu w pracy, ale każdego z nas.
Czytaj:
- Leki na trójglicerydy - ziołowe, bez recepty i na receptę
- Cholesterol – normy wiekowe. Jakie u dorosłych i dzieci?
- Cholesterol całkowity podwyższony lub za niski – norma
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Steptoe A., Brydon L., Associations between acute lipid stress responses and fasting lipid levels 3 years later, Health Psychol. 2005 Nov;24(6):601-7
- Czaja-Mitura I., Merecz-Kot D., Szymczak W., Bortkiewicz A., Czynniki ryzyka chorób układu krążenia (CVD) a stres życiowy i zawodowy u policjantów, Medycyna Pracy 2013;64(3):335–348
Podobne artykuły
