Czy dieta tarczycowa może pomóc ustabilizować niedoczynność tarczycy?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechura
Jeśli cierpisz z powodu niedoczynności tarczycy to z pewnością wiesz, jak ciężko czasem utrzymać swój organizm w ryzach.
Zbierająca się woda w organizmie, zmęczenie, a w dodatku… stres w pracy – nie pomagają Ci zachować równowagi.
A czy wiesz, że przy leczeniu farmakologicznym tarczycy może pomóc Ci jeszcze odpowiednia dieta?
Obecność mikro elementów, tj. jod, selen i cynk może poprawić sprawność Twojego metabolizmu, który jest obciążony z powodu niedomogów tarczycy.
Dzięki odpowiedniej diecie (a dokładniej przy wyeliminowaniu np. przetworzonych słodyczy i alkoholu) może się zwiększyć nawet Twoje (czasem osłabione przez hipotyreozę) libido!
Sprawdź, na jakie produkty powinnaś zwrócić uwagę dbając o swój codzienny jadłospis, który może wspierać leczenie niedoczynności tarczycy.
Czy dieta przy niedoczynności tarczycy faktycznie jest taka ważna?
Odpowiedź brzmi – oczywiście, że tak.
Tak jak w przypadku innych jednostek chorobowych, tak i w przypadku chorób tarczycy bardzo ważne jest dbanie nie tylko o jakość spożywanych produktów, ale także o odpowiednie dobranie diety.
Dieta przy niedoczynności tarczycy (hipotyreozie) odgrywa bardzo ważną rolę w postępowaniu terapeutycznym.
Hipotyreoza jest zespołem objawów wynikającym z niedoboru hormonów tarczycy w organizmie.
A żeby gruczoł tarczowy mógł produkować oraz wydzielać hormony w odpowiedniej ilości, potrzebuje jodu – zatem powinno się spożywać produkty bogate właśnie w ten składnik.
Jod jest głównym składnikiem zarówno tyroksyny, jak i trójjodotyroniny (hormonów tarczycy).
A jeśli przyczyną niedoczynności tarczycy jest niedobór jodu, dieta obfitująca w ten pierwiastek jest kluczowym elementem terapii.
Pamiętaj jednak, że jod nie jest lekarstwem na wszystko.
To znaczy?
Możesz mieć niedoczynność tarczycy wynikającą z innych przyczyn – m.in. zaburzeń rozwojowych gruczołu tarczowego czy stanów zapalnych, konieczne jest wtedy zastosowanie leków na nieodczynność tarczycy.
Ważne jednak, aby odpowiednie leczenie wspomagać dietą, która z pewnością przyniesie Ci więcej korzyści.
Dlaczego?
Między innymi dlatego, że np. eliminując niektóre składniki (np. soję w dużej ilości czy nasycone kwasy tłuszczowe) możesz ogólnie poprawić stan swojego organizmu.
Dodatkowo pijąc odpowiednią ilość wody i na przykład herbatki ziołowe (np. pokrzywę) możesz wspomagać swój organizm w walce z nadprogramowym odkładaniem się wody.
To wpłynie nie tylko na Twoje samopoczucie, ale także wagę oraz wygląd skóry.
Zwłaszcza tej w obrębie nóg – ud, bioder, pupy, a także kostek i dłoni, po których często widać opuchnięcia związane z zatrzymywaniem się wody przy niedoczynności tarczycy.
Nie ma co ukrywać – hormony tarczycy bezpośrednio wpływają na szybkość Twojego metabolizmu.
Im Twój metabolizm jest szybszy – tym więcej kalorii spala podczas spoczynku.
Niedoczynność tarczycy sprawia, że tych hormonów jest w organizmie mniej, co po prostu… zwalnia metabolizm.
Przez to możesz odczuwać zmęczenie, senność i przybierać dodatkowe kilogramy.
Dlatego pamiętaj, że przy utrzymywaniu odpowiedniej diety niezwykle istotna jest także codzienna dawka ruchu.
Spacer, co najmniej 10 tysięcy kroków dziennie czy zamiana samochodu na rzecz roweru – chociaż dwa razy w tygodniu – może Ci pomóc zadbać nie tylko o ładną (i zdrowszą) sylwetkę, ale także o lepszą pracę organizmu.
Dozwolone kontra niedozwolone produkty przy niedoczynności tarczycy
Przede wszystkim pamiętaj – dieta w niedoczynności tarczycy nie odbiega zaleceniami od diety rekomendowanej w ramach zasad prawidłowego żywienia.
Warto jednak zwrócić uwagę na produkty, które będą pomagać Ci regulować pracę tarczycy, zamiast ją blokować.
Dlatego wśród produktów, które zdecydowanie należy ograniczyć (a najlepiej po prostu wyeliminować) są:
- surowe warzywa kapustne, czyli np. brokuł, kalarepa, kalafior, brukselka, ponieważ w surowej formie spożywasz wraz z nimi triglikozydy, czyli tzw. substancje antyodżywcze w jedzeniu. Uwalniają się one wtedy, kiedy np. miażdżysz roślinę a powstające wtedy tiocyjanki wiążą jod, co bezpośrednio utrudnia wchłanianie go przez tarczycę. Lepiej uważać na spożycie ich w surowej formie, choć trzeba dodać, że tiocyjanki utleniają się podczas gotowania tych warzyw;
- pieczywo pszenne, wafle ryżowe, oczyszczone kasze i jasne makarony, które mają małą zawartość błonnika;
- słone przekąski, np. paluszki, orzeszki, krakersy i chipsy, które dodatkowo obciążają Twój organizm w walce ze zbędną wodą gromadzącą się w ciele i powodującą obrzęki;
- ciastka, słodycze i inne wysoko przetworzone desery, które mają wiele kalorii i tłuszczów trans a mało składników odżywczych;
- wędliny, tłuste mięso, boczek, smalec i wszystkie twarde margaryny;
- napoje gazowane i alkoholowe, która podrażniają tarczycę i wpływają bezpośrednio na pracę gospodarki hormonalnej.
A które produkty wspomogą funkcjonowanie Twojej tarczycy?
Wśród nich są:
- świeże i mrożone warzywa i owoce;
- pełnoziarniste lub razowe pieczywo oraz makarony;
- płatki owsiane i grube kasze;
- chude mięso (np. z indyka);
- jaja;
- ryby: makrela, pstrąg, dorsz, owoce morza;
- chude mleko i jego produkty;
- produkty bogate w białko, np. skyr, czyli jogut typu islandzkiego;
- orzechy brazylijskie, laskowe, nerkowce i migdały;
- oleje roślinne: rzepakowy, lniany, oliwa z oliwek;
- nasiona roślin strączkowych, np. ciecierzyca, bób, fasola i soczewica.
Choć na pierwszy rzut oka wydaje się, że to, czego nie możesz jeść przewyższa nad tym, co możesz, to uwierz, że chodzi po prostu o zmianę nawyków.
Dieta zazwyczaj kojarzy się z katorżniczą pracą i wyrzeczeniami, pamiętaj jednak, że w ogólnym rozrachunku sama dieta kiedyś (z założenia) się skończy, a tutaj chodzi o coś więcej.
O zmianę stylu życia dopasowanego do niedoczynności tarczycy, która po prostu wpłynie na Twoje lepsze samopoczucie i sylwetkę.
Masz niedoczynność tarczycy? Koniecznie pamiętaj o suplementacji
Niestety chorując na niedoczynność tarczycy często okazuje się, że Twój organizm ma nie tylko niedobór hormonów tarczycowych, ale także pewnych składników mineralnych.
Na przykład?
Pierwszym pierwiastkiem jest jod, niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy.
Czy wiesz, że około 70 procent jodu znajdującego się w ciele człowieka gromadzi się właśnie w gruczole tarczowym i umożliwia mu produkcję oraz wydzielanie tyroksyny i trójjodotyroniny?
Czyli… dieta w niedoczynności tarczycy powinna przede wszystkim obfitować w jod, który jest niezbędny tarczycy do prawidłowego funkcjonowania.
By tarczyca osoby dorosłej funkcjonowała prawidłowo, potrzebuje dziennie 150 mikrogramów jodu, a u kobiet w ciąży i karmiących piersią zapotrzebowanie na jod wzrasta do 250 µg/d.
Niedostateczna podaż tego pierwiastka będzie skutkować zmniejszoną produkcją hormonów tarczycy, a co za tym idzie zwiększoną produkcją tyreotropiny – hormonu wydzielanego przez przysadkę mózgową, który stymuluje funkcje wydzielnicze tarczycy.
Możesz zatem zwrócić uwagę na to, aby spożywać produkty bogate właśnie w ten składnik, tj.: sól jodowana, ryby (dorsz, łosoś, makrela, ostrygi) oraz wodę mineralną o wysokiej zawartości jodu.
Nie każda woda mineralna będzie miała jod wysoko w składzie – zwróć na to uwagę.
Choć pamiętaj, że jod w nadmiernych ilościach może być dla Ciebie szkodliwy, dlatego zawsze warto skonsultować swoje wybory z lekarzem endokrynologiem czy dietetykiem klinicznym.
Kolejnym ważnym składnikiem, którego u osób z niedoczynnością tarczycy często jest za mało jest selen.
Zwiększa on także przyswajalność jodu – a więc widzisz, że jest to system naczyń połączonych.
Aby zadbać o odpowiednią ilość selenu w organizmie powinno się spożywać: orzechy, grzyby, czosnek a także produkty mleczne i zbożowe.
Poza tym nie zapominaj o tym, aby suplementować witaminę D3 (często w towarzystwie witaminy K2 zwiększającej przyswajalność witaminy D).
Lekarze twierdzą, że Polacy powinni uzupełniać tę witaminę zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy ekspozycja na słońce jest dużo mniejsza.
Niektórzy muszą suplementować witaminę D cały rok – ważne jednak, aby sprawdzić wcześniej poziom tej witaminy we krwi.
Co prawda w prywatnych przychodniach za takie oznaczenie zapłacisz około 40-50 zł, jednak zdecydowanie warto, zwłaszcza dbając o profilaktykę tarczycową.
Jeśli poziom witaminy D jest w normie – to wtedy suplementacja (a także dawka) jest uzależniona od zaleceń endokrynologa.
Przy niedoczynności tarczycy warto także zadbać o produkty bogate w żelazo (np. jaja, czerwone mięso, otręby pszenne) czy cynku, które znajdziesz w pestkach dyni i pełnoziarnistych produktach zbożowych.
Co ważne…
Aby odpowiednio zadbać o swoją tarczycę nie można zapominać o witaminach z grupy B, które regulują równowagę hormonalną w organizmie.
Na przykład witamina B12 pomaga przeciwdziałać zmęczeniu wspomagając organizm w zamianę składników odżywczych z pożywienia na energię.
Nie zawsze wszystkie wyżej wymienione składniki będą u Ciebie w niedoborze.
Dlatego pamiętaj, aby robić regularne badanie nie tylko hormonów tarczycy, ale również poziomu konkretnych pierwiastków w Twoim organizmie.
To pozwoli lekarzowi endokrynologowi na dobór odpowiedniej suplementacji wspomagającej leczenie.
Na co uważać przy chorobie Hashimoto?
Dieta w przypadku niedoczynności tarczycy spowodowanej chorobą Hashimoto wymaga pewnych modyfikacji.
Pacjentom cierpiącym na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy zalecane jest zwiększenie podaży kwasów omega-3 ze względu na ich właściwości przeciwzapalne.
Ważna jest także suplementacja witamin D i B12 z uwagi na wysokie ryzyko zachorowalności na anemię złośliwą.
Poza tym…
Dieta powinna także obfitować w pełnowartościowe białko, które powinno stanowić aż 25 procent dziennego zapotrzebowania energetycznego.
Dodatkowo pamiętaj, że pacjentom z chorobą Hashimoto zaleca się wykonanie badań diagnostycznych pod kątem celiakii (czyli coraz bardziej popularnego uczulenia na gluten), gdyż choroby te często idą ze sobą w parze.
Niekiedy lekarze polecają chorym rutynowe przejście na dietę bezglutenową, gdyż może to wpłynąć na złagodzenie procesu autoimmunizacyjnego.
Warto jednak (jeśli masz taką możliwość) przebadać się w tym kierunku, niż tylko spekulować.
Leki w połączeniu z dietą – na co zwrócić uwagę?
Niedoczynność tarczycy leczy się zazwyczaj odpowiednią dawką syntetycznej lewotyroksyny.
Jednak to nie oznacza, że same leki to już wszystko, co możesz zrobić, aby poprawić swój komfort życia z niedoczynnością tarczycy.
Okazuje się, że leczenie może być naprawdę dużo korzystniejsze, jeśli jest wsparte odpowiednią dietą.
Na przykład?
Spożywanie produktów o wysokiej zawartości kwasu askorbinowego (działającej antyoksydacyjnie popularnej witaminy C) na śniadanie może wspomóc wchłanianie leku, który przyjmuje się na około 30 minut przed pierwszym posiłkiem.
Jest to z pewnością dobra informacja dla osób, które cenią sobie słodkie (ale pamiętaj – zdrowe!) śniadania.
Możesz wykorzystać np. aronie czy cytrusy (czyli produkty bogate w ten składnik) do przygotowania tradycyjnej owsianki.
Z drugiej jednak strony spożywanie soi, błonnika i kawy od rana może prowadzić do mniejszej wchłanialności lewotyroksyny.
Zdecydowanie powinny zwrócić na to uwagę osoby cierpiące stricte na chorobę Hashimoto, przy której celiakia (uczulenie na gluten) i inne problemy żołądkowo-jelitowe dają o sobie znać zwłaszcza w godzinach porannych.
Trzymaj się tych zasad, a Twoja tarczyca Ci za to podziękuje
- Spożywaj regularne posiłki, około 4-5 razy dziennie, co ureguluje i poprawi przemianę materii.
- Dbaj o prawidłowe BMI, otyłość lub znaczna nadwaga może utrudniać pracę hormonów w Twoim organizmie, których prawidłowe funkcjonowanie zależy także od odpowiedniej zawartości tkanki tłuszczowej.
- Wybieraj chude mięso (np. z indyka, królika czy kurczaka) oraz ryby, które są bogatym źródłem jodu, selenu oraz witaminy D.
- Unikaj nasyconych kwasów tłuszczowych, zawartych m.in. w słodyczach i produktach przetworzonych.
- Stosuj (do smażenia i przygotowywania potraw) oleje pochodzenia roślinnego, np. lniany czy rzepakowy, które są znacznie zdrowsze niż, np. masło.
- Zamiast zwykłego, białego chleba wybieraj raczej produkty pełnoziarniste, które są źródłem błonnika, który nie tylko dba o Twój przewód pokarmowy, ale także zapewnia nasycenie przez dłuższy czas.
- Postaraj się przygotowywać jedzenie, np. w folii aluminiowej w piekarniku. Staraj się unikać smażenia, ponieważ ma to niekorzystny wpływ na Twój organizm.
- Pij codziennie co najmniej 2 litry wody. Możesz także stosować napary z ziół czy herbat ziołowych, np. pokrzywy czy czystka, które oczyszczają organizm i pomagają pozbyć się zbędnej wody, która może gromadzić się przy niedoczynności tarczycy.
- Przy niedoczynności tarczycy powinno się ograniczać produkty, tj.:
- gorczycę oraz orzeszki ziemne, których spożycie może być wolotwórcze;
- warzywa kapustne, tj. kalafior, brokuł czy kalarepa, które mają wysoką zawartość wspomnianych wyżej triglikozydów;
- soję w dużych ilościach, która wpływa na syntezę hormonów tarczycy.
- Wysypiaj się, co najmniej 7-8 godzin na dobę – odpowiednia ilość snu wpływa na tendencje do mniejszego gromadzenia się tkanki tłuszczowej w organizmie.
- Spróbuj ćwiczyć jogę lub medytację, które wpływają na równowagę psychiczną organizmu a co za tym idzie – także hormonalną.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Paweł Tuchendler, Zygmunt Zdrojewicz, Dieta w chorobach tarczycy, Med Rodz 2017; 20(4): 299-303.
- Katarzyna Pastusiak, Joanna Michałowska, Paweł Bogdański, Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4, 155–160.
Podobne artykuły
