Łysienie. Przyczyny, diagnostyka, typy i terapie łysienia

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Człowiek traci fizjologicznie w ciągu doby od 60 do 150 włosów. To część ich cyklu wzrostu – a konkretnie fazy telogenu – w której znajduje się ok. 15% włosów na głowie. Rozmaite czynniki mogą jednak prowadzić do nadmiernej utraty włosów. O nich, a także o rodzajach i sposobach leczenia łysienia dowiesz się z artykułu poniżej. 

Łysienie – przyczyny

Podłoże łysienia mogą stanowić:

• czynniki genetyczne 
• stres
• leki (najczęściej beta-blokery i retinoidy)
• nieprawidłowa higiena skóry głowy
• częste zabiegi stylizacji włosów
• uszkodzenia chemiczne i mechaniczne
• ciąża

Łysienie – typy

Ze względu na etiologię wyróżnia się następujące rodzaje łysienia: 

• niebliznowaciejące: 
  • androgenowe
    • typu męskiego
    • typu żeńskiego
  • telogenowe
  • trichotillomania
  • trakcyjne
• bliznowaciejące.

Łysienie androgenowe

Etiologia łysienia androgenowego jest wieloczynnikowa – przypisuje się w niej udział nie tylko androgenów, ale również predyspozycji genetycznych i mikrozapaleń okołomieszkowych. Za jego główny czynnik uważa się brak równowagi między androgenami i estrogenami. 

Łysienie telogenowe

U zdrowej osoby 85% włosów na głowie znajduje się w fazie wzrostu (anagenu), a ok. 15% w fazie spoczynku (telogenu). Gdy większa część włosów na głowie przechodzi w fazę telogenu, mówi się o łysieniu telogenowym.

Łysienie łojotokowe

W przebiegu łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS), na skutek nadmiernej produkcji łoju może dojść do zaczopowania ujść gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Nadmiar sebum powoduje mechaniczne wypychanie zdrowych włosów. Z kolei nasilający się świąd skłania chorych do częstego drapania, które uszkadza cebulki włosowe. W efekcie dochodzi do utraty włosów i rozwoju tzw. łysienia łojotokowego. 

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate jest przewlekłym schorzeniem o podłożu autoimmunologicznym. Rozwija się na skutek zmian zapalnych w mieszkach włosowatych, na które reagują komórki układu odpornościowego (limfocyty T). Dochodzi do dystrofii i szybkiego ubytku włosów lub przejścia włosów w fazę telogenu, w wyniku czego stopniowo ich ubywa. Powstają ogniska wyłysiałej skóry głowy – charakterystyczny objaw choroby. 

Łysienie bliznowaciejące

Łysienie bliznowaciejące jest grupą schorzeń, które prowadzą do nieodwracalnej utraty włosów. Po wypadnięciu włosa mieszek włosowy zarasta, a powstała na skórze zmiana przypomina bliznę. 

Łysienie ze względu na płeć

Większość postaci łysienia w podobnych stopniu dotyka obu płci. Wyjątek stanowią:

• łysienie telogenowe – które częściej obserwuje się u kobiet
• androgenowe – czyli najczęstszy typ – który dotyczy ok. 30-50% kobiet i 50-80% mężczyzn.  

Łysienie u mężczyzn

Łysienie u mężczyzn to głównie łysienie androgenowe. W rozwoju łysienia androgenowego ważną rolę odgrywa 5-α-reduktaza, czyli enzym przekształcający testosteron w aktywną formę – dihydrosterosteron DHT). Łączy się on z receptorami androgenowymi na opuszkach i brodawkach włosów oraz ścianach mieszków włosowych. W efekcie dochodzi do miniaturyzacji mieszków włosowych i utraty przez nie zdolności do wytwarzania włosów.

U mężczyzn największe stężenie 5-α-reduktazy występuje w okolicy czołowo-ciemieniowej. Łysienie typu męskiego zazwyczaj zaczyna się po 30 r.ż. Można wówczas zauważyć cofającą się linię włosów i/lub przerzedzenie owłosienia w okolicy czołowo-ciemieniowej i wierzchołka głowy. 

Łysienie u kobiet

U kobiet 5-α-reduktaza konwertuje androgeny do estrogenów, a jej aktywność jest znacznie mniejsza i rozproszona na całym obszarze głowy. Dlatego typ androgenowy dotyka ich znacznie rzadziej.  Kobiece łysienie charakteryzuje się utratą włosów rozproszoną na powierzchni głowy z zachowaniem przedniej linii owłosienia. Najczęstszymi przyczynami nadmiernej utraty włosów u kobiet są zaburzenia hormonalne, źle leczona cukrzyca, zespół policystycznych jajników oraz hiperprolaktynemia.

Diagnostyka w łysieniu

Na proces diagnostyczny składają się:

• Wywiad – ma dostarczyć specjaliście informacji o tym, jak długo i intensywnie przebiega utrata włosów, a także o przebytych zakażeniach, operacjach, chorobach czy przyjmowanych lekach itd.
• Badanie przedmiotowe – przeprowadzane w celu wstępnej weryfikacji objawów choroby.
• Trichoskopia (dermoskopia) – badanie pod dermatoskopem (urządzeniem powiększającym), które pozwala ocenić stan skóry pacjenta. 
• Trichogram – badanie pod mikroskopem świetlnym pobranych cebulek włosów w danej fazie wzrostu; zazwyczaj zalecane przy podejrzeniu łysienia telogenowego. 
• Biopsja owłosionej skóry głowy – w przypadku, gdy dotychczasowe badania nie pozwoliły na jednoznaczne postawienie diagnozy. Polega na pobraniu wycinku skóry i jej ocenie histopatologicznej.  

Leczenie łysienia

W zależności od rodzaju łysienia stosuje się różne metody terapeutyczne. 

W łysieniu androgenowym wykorzystuje się następujące leki na łysienie: 

• Minoksydyl (2% lub 5%) – zwiększa przepływ krwi w naczyniach w obrębie skóry głowy oraz pobudza mieszki włosowe do wzrostu.
• Inhibitory 5-α-reduktazy (finasteryd, dutasteryd) – hamują enzym odpowiedzialny za powstanie aktywnej formy testosteronu.
• Leki antyandrogenowe (spinonolakton, octan cyproteronu) – blokuje receptory androgenowe, a tym samym i ich wpływ na mieszki włosowe.
• Analogi prostaglandyn (latanoprost, bimatoprost) – zwiększają gęstość włosów.
• Osocze bogatopłytkowe – wydłuża okres wzrostu włosów (anagenu). 

W łysieniu plackowatym również stosuje się minoksydyl, a oprócz tego: 

• Glikokortykosteroidy – podawane śródskórnie i miejscowo, łagodzą stan zapalny.
• Cyklosporyna – zmniejsza odpowiedź odpornościową organizmu. 

Oprócz tego dostępne są metody niefarmakologiczne:

• Karboksyterapia – stymuluje tworzenie nowych naczyń krwionośnych w skórze głowy, dzięki czemu odżywia cebulki włosów i pobudza puste mieszki do produkcji nowych włosów. 
• Fototerapia – promieniowanie czerwone pobudza wzrost włosów i przyspiesza fazę anagenu.
• Lasery niskoenergetyczne – ten rodzaj terapii pobudza wzrostu włosów i zwiększa ich grubość.
• Przeszczep włosów – wykonywany, kiedy farmakoterapia nie przyniesie oczekiwanych efektów.

Jeśli przyczyną utraty włosów są inne choroby, podstawą będzie leczenie w tym kierunku, np. w typie łojotokowym ponowny wzrost włosów obserwuje się po złagodzeniu stanu zapalnego skóry i udrożnieniu ujść gruczołów łojowych. 

Profilaktyka i odpowiednia pielęgnacja skóry głowy

Składniki pokarmowe w dużym stopniu wpływają na porost włosów i ich kondycję. Dlatego w diecie “na zdrowe włosy” nie może zabraknąć:

• Minerałów – cynku, miedzi i żelaza
• Witamin A, E oraz z grupy B
• Białka, które dostarcza aminokwasów, czyli budulca włosów. 

Oprócz tego leczenie można wesprzeć suplementacją składników takich jak: 

• Palma sabałowa i dynia zwyczajna (przy typie androgenowym) 
• Biotyna (tylko jeśli stwierdzono jej niedobór)
• Beta-sitosterole
• L-lizyna i L-cysteina (aminokwasy)
• Krzemionka.

Pamiętając o odpowiednim doborze produktów pielęgnacyjnych, w składzie kosmetyków warto szukać:

• Kwasu linolowego – działa przeciwzapalnie i przeciwtrądzikowo.
• Glutationu – działa przeciwutleniająco. W połączeniu z kwasem linolowym pomoże zredukować wypadanie włosów na tle stresu oksydacyjnego. 
• Kofeiny – poprawia mikrokrążenie. 
• FGF (czynnik wzrostu fibroblastów) – przyspiesza podziały komórkowe i przyspiesza regenerację skóry. Wraz z kofeiną wydłużają cykl życia włosów i ograniczają ich wypadanie. 

Podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych warto pamiętać, by:

• Na koniec mycia włosów spłukać je letnią, nie gorącą, wodą. 
• Po umyciu włosów nie owijać ręcznikiem typu frotté (lepiej się sprawdzi bawełniana koszulka).  
• Nie kłaść się spać w mokrych włosach.
• Ograniczyć korzystanie z zabiegów stylizujących.  

Domowe sposoby na łysienie

Farmakoterapię można wesprzeć również domowymi zabiegami:

• Masaż skóry głowy – poprawia i mikrokrążenie i wzmacnia cebulki włosów. Należy go zacząć od czoła, delikatnie uciskając skórę głowy, powoli przesuwając dłonie w kierunku karku. Wcześniej można zaaplikować wcierkę – masaż wzmocni jej działanie. 
• Olejowanie – wzmacnia cebulki włosów, chroni włosy przed utratą wilgoci i reguluje produkcję sebum. Najpierw rozetrzeć w dłoniach 2-3 łyżki oleju, a następnie nałożyć go na skórę głowy i pasma włosów. Trzymać 1-2 h, po czym zmyć. Zabieg przeprowadzać 1-2 razy w tygodniu. Na wypadające włosy sprawdzą się oleje z czarnuszki, kozieradki oraz olej kokosowy. 

Do przygotowania domowej maski na porost włosów sprawdzą się:

• Siemię lniane – pół szklanki ziaren zalać 250 ml wody i gotować przez kilka minut, cały czas mieszając. Gdy konsystencja stanie się gęsta, przelać zawartość garnka przez sitko i tak uzyskaną maskę pozostawić do wystygnięcia. Następnie rozprowadzić ją na całej długości włosów, trzymać przez 30 min i zmyć. 
• Olej rycynowy – wymieszać 1 łyżkę olejku, 1 łyżkę soku cytryny i żółtko. Alternatywnie można połączyć olej w proporcji 1:2 z olejem bazowym, dostosowanym do porowatości włosów. Niezależnie od wersji trzymać mieszankę na skórze głowy przez 30 min i spłukać. 

W przychodni online Dimedic możesz umówić wideokonsultację lub teleporadę z lekarzem dermatologiem. 

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

E-recepta online

Lekarz rodzinny

Dermatolog online

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link