Łuszczyca głowy: leczenie, objawy, przyczyny. Jakie leki?

Łuszczyca głowy obejmuje całą pokrytą włosami powierzchnię czaszki, a niekiedy nachodzi także na czoło i potylicę, tworząc tzw. koronę. Jakie są przyczyny łuszczycy skóry głowy? Jak wyglądają jej objawy? W jaki sposób należy chorobę leczyć?

Łuszczyca głowy

Łuszczyca głowy (pełna prawidłowa nazwa: łuszczyca skóry owłosionej głowy; łac.: scalp psoriasis) jest jedną z odmian łuszczycy pospolitej. Choroba na różnych etapach życia dotyka niemal 2 procent populacji osób dorosłych i około 0,7 proc. dzieci (dane dla obszaru Europy).

Natomiast wśród ogółu pacjentów chorujących na różne postaci łuszczycy, odsetek osób cierpiących z powodu skórnych zmian na głowie wynosi aż 80 procent. Tego typu łuszczyca najczęściej atakuje przed ukończeniem czterdziestego roku życia, u około 35 procent pacjentów rozpoczyna się jeszcze przed dwudziestymi urodzinami.

W bardzo wielu przypadkach skóra głowy jest pierwszą lokalizacją zmian łuszczycowych u poszczególnych osób, stanowiąc swego rodzaju wstęp i zapowiedź dalszego rozwoju choroby, która w kolejnych stadiach może objąć inne części ciała, nie tylko skórę, ale też paznokcie, błony śluzowe, stawy, ścięgna, a nawet kluczowe organy wewnętrzne (serce). Jakie są przyczyny łuszczycy głowy, a także typowe jej objawy oraz metody leczenia?

Przyczyny łuszczycy skóry głowy

Łuszczyca skóry głowy jest chorobą przewlekłą i zapalną, rozwijającą się na tle uwarunkowań genetycznych. U osób cierpiących na tę odmianę łuszczycy, stwierdza się zazwyczaj gen HLA-Cw6, obrazowo nazywany „genem łuszczycy”.

Naukowcy dowiedli, że o ile dla ogółu populacji ryzyko zachorowania nie jest większe, niż 2 procent, o tyle w przypadku, gdy jedno z rodziców cierpiało na to schorzenie, wzrasta ono do 20 procent, a w przypadku obojga rodziców – do 50 procent. Kluczowe są też czynniki immunologiczne - w mechanizmie powstawania łuszczycy skóry głowy istotne znaczenie ma zwiększona produkcja cytokin prozapalnych TNF-alfa, Il-12, Il-17 oraz Il-23.

Dodatkowo podkreśla się rolę czynników stymulujących, takich jak niewłaściwa dieta, stres, alkohol, leki oraz infekcje bakteryjne i grzybicze. Wszystko to razem uruchamia patomechanizm prowadzący do wystąpienia zmian skórnych. W jego toku, skórę obejmuje stan zapalny, dochodzi też do zaburzenia procesu rogowacenia naskórka – cykl różnicowania się komórek znacznie przyspiesza, skracając się z 28 do zaledwie 4 dni.

Objawy łuszczycy głowy

Objawy łuszczycy głowy są stosunkowo łatwo rozpoznawalne, tylko na wstępnym etapie niewprawne oko może je pomylić z symptomami łupieżu, łojotokowego zapalenia skóry, czy grzybicy. Podstawową manifestacją choroby jest stan zapalny skóry i towarzyszące mu czerwone, nacieczone wykwity znacznych rozmiarów, pokryte jasnoszarymi łuskami, z czasem twardniejącymi i tworzącymi skorupę.

Łuszczyca objąć może całą pokrytą włosami powierzchnię głowy, niekiedy też wychodzi za linię włosów, na czoło i potylicę, tworząc efekt tak zwanej korony łuszczycowej. Wbrew obiegowym opiniom, łuszczycy skóry głowy relatywnie rzadko towarzyszy łysienie. Jeśli dochodzi do wypadania włosów, to ma ono charakter przejściowy i związane jest w dużej mierze z rozdrapywaniem skóry głowy w związku z występującym świądem. Wypadanie włosów jest zwiększone w przypadku zaskorupienia zmian skórnych.

Leczenie łuszczycy głowy – jakie leki stosować?

Leczenie łuszczycy głowy powinno mieć charakter farmakologiczny. Lekami pierwszego wyboru w większości przypadków są środki stosowane miejscowo, a wśród nich przede wszystkim kwas salicylowy, kwas mlekowy oraz mocznik – wszystkie one mają działanie keratolityczne, co oznacza, że przyspieszają usuwanie martwych, zrogowaciałych tkanek naskórka.

W terapii wykorzystywane są też środki o działaniu przeciwzapalnym i łagodzącym świąd, głównie glikokortykosteroidy, takie jak hydrokortyzon, mometazon czy betametazon. Pozostałe miejscowe leki na łuszczycę głowy to między innymi pochodne witaminy D (kalcypotriol), inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus), retinoidy (tazaroten) a nawet środki przeciwgrzybicze (ketokonazol).

Ze względu na umiarkowanie ciężki charakter schorzenia, jakim jest grzybica głowy, bardzo rzadko w jej leczeniu wykorzystuje się preparaty działające ogólnoustrojowo, przyjmowane doustnie, takie jak metotreksat, cyklosporyna i acytretyna. Są natomiast niekiedy stosowane takie metody, jak fototerapia i fotochemoterapia z użyciem promieni ultrafioletowych, a także laseroterapia.

Domowe sposoby na łuszczycę głowy

Paleta domowych sposobów na łuszczycę głowy obejmuje szereg działań, wśród których wymienić można:

• nawilżanie, natłuszczanie, odżywianie oraz złuszczanie skóry głowy za pomocą szamponów, odżywek, wcierek, maści, kremów, a także preparatów domowej roboty, przeznaczonych do pielęgnacji skóry wysuszonej i łuszczycowej;
• ogólną dbałość o higienę głowy, regularne (ale niezbyt częste) mycie włosów;
• wyeliminowanie szamponów i innych preparatów zawierających silne detergenty, takie jak SLS, a także konserwanty, sztuczne barwniki, substancje zapachowe, alkohole. Niewskazane są też silikony i parafina, które mogą zatykać pory;
• rezygnacja z narzędzi do stylizacji wykorzystujących działanie wysokiej temperatury, a przez to przesuszających skórę – suszarki, lokówki, prostownicy;
• powstrzymywanie się od rozdrapywania swędzącej skóry głowy;
• stosowanie odpowiednie diety, opartej m.in. na produktach zawierających duże ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, wolnej zaś od nasyconych kwasów tłuszczowych, tłuszczów trans i cukrów prostych;
• dbałość o tzw. higienę psychiczną, a więc obniżenie ekspozycji na czynniki stresujące, zwłaszcza o długotrwałym charakterze. Może to wymagać zmiany nawyków, uregulowania ważnych kwestii osobistych lub zawodowych, a nawet podjęcia psychoterapii;
• aktywny tryb życia na świeżym powietrzu, korzystanie z kąpieli słonecznych.

Jak nawilżyć skórę głowy przy łuszczycy?

Patomechanizm łuszczy polega na wielokrotnym przyspieszeniu procesu rogowacenia naskórka, w efekcie czego skóra pacjenta jest przesuszona i pokryta łuskami, z czasem przybierającymi formę twardniejących skorup. Działania kosmetyczne powinny zatem mieć charakter nawilżający, natłuszczający oraz keratolityczny (wspierający usuwanie martwych, zrogowaciałych tkanek). Jak nawilżyć skórę głowy przy łuszczycy?

Zastosowanie w tej materii znajdują środki o właściwościach higroskopijnych, a więc mające zdolność wiązania cząsteczek wody (tzw. humektanty). Warto zatem szukać kremów, maści czy szamponów zawierających takie substancje, jak mocznik lub jego pochodna alantoina, a także ekstrakt z aloesu czy glicerol.

Jeśli chodzi o działanie keratolityczne, zastosować można środki na bazie kwasu salicylowego lub mlekowego. W użyciu są też preparaty dziegciowe, które mają działanie antyproliferacyjne, tzn. hamujące namnażanie się i różnicowanie komórek naskórka. Specjaliści przestrzegają jednak, że nie są one szczególnie skuteczne, a przy tym zwiększają ryzyko wystąpienia dodatkowych podrażnień skóry.

Leczenie naturalne łuszczycy głowy

Oprócz preparatów kosmetologicznych, w zastosowaniu są inne metody, często bardzo niekonwencjonalne. Do najpopularniejszych należą kąpiele w zmiękczających skórę płatkach owsianych lub z dodatkiem soli z Morza Martwego .

Co więcej, dla osób chorych na łuszczycę oferuje się też lecznicze wyjazdy w rejon owego akwenu, nie tylko ze względu na niezwykłe zasolenie jego wody oraz bogactwo zawartych w niej minerałów, ale też duże nasłonecznienie cechujące ten region świata (pogranicze Izraela, Palestyny i Jordanii).

Leczenie naturalne łuszczycy głowy polega bowiem także między innymi na zażywaniu kąpieli słonecznych (promieniowanie UVA wykorzystywane jest też w czasie profesjonalnych zabiegów fototerapii i fotochemoterapii).

Łuszczyca skóry głowy – dieta

Niezwykle istotną kwestią, jeśli chodzi o naturalne leczenie łuszczycy skóry głowy jest dieta. Wiadomym jest, że jednymi z najważniejszych czynników predestynujących do wystąpienia objawów choroby są otyłość, a także właściwości powodujących ją produktów żywnościowych.

Lekarze szczególną uwagę zwracają na trzy kategorie substancji, które powinny zostać wyeliminowane z jadłospisu – są to nasycone kwasy tłuszczowe, tłuszcze trans oraz cukry proste o wysokim indeksie glikemiczny.

Tego typu związki znajdują się między innymi we wszelkiego rodzaju fast foodach, przekąskach, daniach gotowych oraz słodyczach i słodzonych napojach, ale też czerwonym mięsie czy tłustym nabiale.

Ponadto w profilaktyce łuszczycy nie powinno się jeść produktów bogatych w gluten, a więc m.in. białego pieczywa. Co w z zamian?

Dieta na łuszczycę skóry głowy w formie ścisłych wytycznych nie została wprawdzie opracowana, nie mniej wiadomo, że w celu łagodzenia objawów warto spożywać duże ilości skomponowanych w odpowiednich proporcjach wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3 i omega 6. Ich bogactwo zawarte jest m.in. w rybach, owocach morza czy roślinach strączkowych. Pozytywną rolę w terapii odegra też większość warzyw, stanowiących źródło witamin A, B, C, D i E. Oprócz tego zaleca się jedzenie chudego, białego mięsa oraz orzechów.

Jeśli obawiasz się, że Twoje objawy mogą być początkiem łuszczycy, zawsze warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem, który zastosuje odpowiednie leki na receptę ograniczające objawy choroby, jak i zaleci wspomagającą pielęgnację skóry. 

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny

Dermatolog online

Recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.