Choroby tarczycy - objawy i przyczyny. Jak rozpoznać?
Autor: Piotr Brzózka
Choroby tarczycy kryją się za objawami niespecyficznymi, występującymi w wielu jednostkach chorobowych. Zanim zostaną wykryte, rozwijają się latami, siejąc spustoszenie w organizmie. Na jakie choroby tarczycy zapadamy najczęściej. Jakie mają objawy? Jak je rozpoznać?
Choroby tarczycy
Choroby tarczycy należą do najbardziej podstępnych. Kryją się za objawami nieswoistymi, występującymi w wielu jednostkach chorobowych. To sprawia, że są zazwyczaj identyfikowane z innymi schorzeniami lub zrzucane na karb przemęczenia lub niewłaściwego odżywiania. W efekcie schorzenia tarczycy rozwijają się latami, siejąc spustoszenie w organizmie.
Pacjenci w poszukiwaniu przyczyny odwiedzają lekarzy wielu specjalizacji – kardiologów, gastroenterologów, dermatologów, psychiatrów, zanim trafią do endokrynologa, który postawi właściwą diagnozę.
Do najczęstszych chorób gruczołu tarczowego należą:
- niedoczynność tarczycy
- nadczynność tarczycy
- choroba Hashimoto.
W diagnostyce wymienionych schorzeń tarczycy wykonuje się głównie badania laboratoryjne.
Nadczynność i niedoczynność tarczycy można rozpoznać na podstawie wyników badań krwi sprawdzających poziom TSH – czyli tyreotropiny wydzielanej przez przysadkę mózgową. TSH stanowi najczulszy wskaźnik zaburzeń czynnościowych gruczołu tarczowego. By wykryć chorobę Hashimoto niezbędne są badania na oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) i przeciwko tyreoglubulinie (anty-TG) w surowicy krwi.
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) jest zespołem objawów chorobowych związanym z niedoborem hormonów tarczycy (HT) w organizmie.
Choroba może być spowodowana zaburzeniami w samym gruczole tarczowym (niedoczynność pierwotna) lub w układzie podwzgórzowo-przysadkowym, który reguluje czynność tarczycy (niedoczynność wtórna). Hipotyreozę dzieli się także na wrodzoną, czyli manifestująca się w okresie płodowym lub tuż po urodzeniu oraz nabytą, objawiającą się w późniejszym życiu. Wśród przyczyn choroby najczęściej wymienia się:
- zaburzenia rozwojowe,
- dyshormonogenezę,
- niedoczynność jatrogenną, powstałą na skutek radioterapii, zabiegu chirurgicznego, leczenia jodem promieniotwórczym lub zażywania leków,
- choroby autoimmunologiczne - zwłaszcza chorobę Hashimoto,
- limfocytarne zapalenie przysadki,
- niedobór jodu.
Niedoczynność tarczycy jest najczęstszą chorobą gruczołu tarczowego. Szacuje się, że występuje u 5-7 proc. kobiet oraz u 1 proc. mężczyzn.
Objawy niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy (hipertyreoza) objawia się:
- zaparciami,
- zwiększeniem masy ciała,
- wodobrzuszem,
- bradykardią,
- zmniejszoną tolerancją wysiłku,
- płynem w worku osierdziowym,
- niedokrwistością,
- sennością,
- zaburzeniami pamięci i koncentracji,
- spowolnieniem ruchów i mowy,
- osłabieniem siły mięśniowej,
- obfitą miesiączką i cyklami bezowulacyjnymi u kobiet,
- suchymi, łamliwymi i nadmiernie wypadającymi włosami.
Nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy jest zespołem objawów chorobowych związanym z nadmiarem hormonów tarczycy w organizmie. Schorzenie zazwyczaj jest spowodowane:
- chorobą Gravesa-Basedowa,
- wolem wieloguzkowym nadczynnym,
- autonomicznym guzkiem nadczynnym tarczycy,
- zapaleniem tarczycy.
Nadczynność tarczycy występuje u 2-3 proc. populacji dorosłych. Podobnie jak w przypadku niedoczynności tarczycy częściej chorują kobiety.
Jakie są objawy nadczynności tarczycy?
Do objawów nadczynności tarczycy zaliczają się:
- tachykardia,
- spadek masy ciała,
- rozdrażnienie,
- płaczliwość,
- nerwowość,
- niepokój,
- drżenie rąk,
- osłabienie mięśniowe,
- biegunki,
- bezsenność,
- wytrzeszcz oczu,
- nadmierna potliwość,
- skąpe miesiączki.
Choroba Hashimoto
Choroba Hashimoto, inaczej przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, należy do chorób autoimmunologicznych. Schorzenie jest wynikiem zaburzonej pracy układu immunologicznego, który traktuje gruczoł tarczowy jako ciało obce, które trzeba zwalczyć.
W przebiegu choroby układ odpornościowy produkuje przeciwciała, które atakują komórki tarczycy, prowadząc do stopniowego wyniszczenia gruczołu. Dochodzi do zaburzeń w produkcji i wydzielaniu hormonów. Początkowo może się rozwinąć łagodna lub umiarkowana nadczynność tarczycy, a w konsekwencji niedoczynność tarczycy.
Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy i zarazem najpowszechniejszą chorobą gruczołu tarczowego. Z amerykańskich badań epidemiologicznych wynika, że na autoimmunologiczne zapalenie tarczycy choruje 5 proc. populacji. Według raportu sporządzonego przez GUS kobiety zapadają na chorobę Hashimoto 8 razy częściej niż mężczyźni.
Czytaj też:
- Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci i dorosłych
- Zioła na niedoczynność tarczycy - zastosowanie w leczeniu
- Nieleczona niedoczynność tarczycy - skutki dla organizmu
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Katarzyna Łącka, Adam Czyżyk, Leczenie niedoczynności tarczycy, Farmacja współczesna 2008; 1: 222-230.
- Katarzyna Łącka, Adam Czyżyk, Leczenie nadczynności tarczycy, Farmacja Współczesna 2008; 1: 69-78.
- Justyna Luty, Ewa Bryl, Choroba Hashimoto — aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, vol 11, no 1, 1–6.
- Jacobson DL, Gange SJ, Rose NR, Graham NM, Epidemiology and estimated population burden of selected autoimmune diseases in the United States, Clin Immunol Immunopathol. 1997 Sep;84(3):223-43.
- Główny Urząd Statystyczny: Stan zdrowia ludności Polski w 2004 roku, Warszawa 2006.
Podobne artykuły
