Egzema na palcach. Przyczyny i objawy egzemy na palcach rąk i stóp
Autor: Joanna Woźniak
Egzema na palcach rąk i stóp utrudnia wykonywanie pracy oraz podstawowych czynności dnia codziennego. Bywa także przyczyną rezygnacji z życia towarzyskiego. Sprawdź, jakie są przyczyny egzemy na palcach dłoni i stóp, jak się objawia, a także jak ją wyleczyć.
Egzema na palcach dłoni i stóp
Egzema na dłoniach czy egzema na stopach należy do chorób wstydliwych. Zwłaszcza wyprysk rąk wywołuje u wielu pacjentów strach przed kontaktami z ludźmi. Chorzy unikają uścisków dłoni, ponieważ boją się odrzucenia. Stale nawracająca egzema dłoni utrudnia wykonywanie pracy oraz wszelkich innych czynności dnia codziennego.
Co warto podkreślić, egzema nie odnosi się do jednej konkretnej jednostki chorobowej, lecz całej grupy chorób o podobnym obrazie klinicznym, lecz zróżnicowanej etiologii. To sprawia, że choroby z kręgu egzemy sprawiają trudności diagnostyczne oraz bywają skomplikowane w leczeniu.
Przyczyny egzemy na palcacb
Ze względu na przyczyny egzemę dłoni i stóp można podzielić na endogenną oraz egzogenną. Pierwsza jest uwarunkowana czynnikami genetycznymi, druga natomiast środowiskowymi – alergenami lub czynnikami drażniącymi.
Do egzemy endogennej zaliczają się stany zapalne skóry powstałe na skutek zjawisk autoimmunologicznych oraz zaburzeń homeostazy skóry, zaś do egzogennej wywołane przez czynniki drażniące lub alergeny w połączeniu ze swoistą nadwrażliwością immunologiczną organizmu.
By zrozumieć mechanizm powstawania wyprysku należy odróżniać alergię kontaktową oraz atopii. Alergia kontaktowa jest nabytą skłonnością organizmu do wywoływania reakcji alergicznej (uczulenia) na konkretne alergeny, zaś atopia jest dziedziczną skłonnością organizmu do IgE-zależnych reakcji alergicznych, które mają bardziej gwałtowny przebieg.
W zależności od etiologii, można wyróżnić następujące postaci wyprysku na palcach rąk i nóg:
- atopowe zapalenie skóry,
- alergiczne kontaktowe zapalenie skóry,
- kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia,
- proteinowe kontaktowe zapalenie skóry,
- inne postaci zapalenia skóry, takie jak egzema potnicowa, modzelowata, pieniążkowata.
Jak objawia się egzema na palcach dłoni i stóp?
Pomimo zróżnicowanej etiologii, egzema na palcach dłoni i stóp objawia się podobnie we wszystkich wymienionych postaciach. Wyprysk jest stanem zapalnym, które przebiega zazwyczaj czteroetapowo. Najpierw na skórze pojawia się rumień, któremu może towarzyszyć obrzęk. Następnie pęcherzyki oraz wysięk. Kolejny etap to strupki i złuszczanie się naskórka.
Jeśli w przebiegu egzemy dojdzie do wtórnego zakażenia, na skórze mogą pojawić się nacieki zapalne, nadżerki etc. Wymienionym wyżej etapom wyprysku towarzyszy zwykle świąd i pieczenie.
Dermatolodzy dzielą egzemę na 3 fazy:
- ostrą – kiedy na skórze obserwuje się silny rumień oraz pęcherzyki wypełnione ropną treścią,
- podostrą – cechującą się występowaniem strupków oraz lekkim łuszczeniem skóry,
- przewlekłą – charakteryzującą się przerostem naskórka i silnym łuszczeniem skóry.
Egzema na palcach u rąk
Egzema na palcach u rąk najczęściej diagnozowana u pacjentów to kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia. Powstaje ona na skutek działania różnego rodzaju substancji drażniących, często w miejscu pracy. U chorych początkowo obserwuje się zaczerwienienie skóry, suchość i złuszczanie naskórka. Występuje także pieczenie oraz delikatny świąd.
Co warto podkreślić, zmiany skórne pojawiają się dokładnie w tych miejscach na ciele, które miały bezpośredni kontakt z czynnikiem drażniącym – najczęściej są to palce dłoni oraz grzbiet rąk. Jeśli pacjent był długotrwale narażony na działanie czynnika drażniącego, na skórze mogą pojawić się nacieki zapalne oraz pęknięcia naskórka. Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia może przeistoczyć się w wyprysk alergiczny.
Egzema na palcach stóp
Z kolei na palcach stóp częściej występuje egzema potnicowa – jest to idiopatyczny wyprysk, który przybiera postać pęcherzyków. Lokalizuje się głównie na palcach oraz na wewnętrznych łukach stóp. Zwykle towarzyszy mu silny świąd. Etiologia wyprysku potnicowego nie jest do końca znana.
Dermatolodzy uważają, że rozwój tego zapalenia może mieć związek z infekcjami grzybiczymi lub bakteryjnymi. Niekiedy tej rodzaj egzemy traktuje się jako odmianę wyprysku atopowego lub alergicznego. Niegdyś chorobę błędnie wiązano z nadmierną potliwością, stąd jej nazwa.
Na stopach lokalizuje się także egzema modzelowata – przewlekła i zwykle oporna na leczenie. Tej rodzaj wyprysku charakteryzuje się ostro odgraniczonymi, hyperkeratotycznymi ogniskami zapalnymi oraz pęknięciami naskórka. Nie występują zaś pęcherzyki i świąd. Etiologia wyprysku modzelowatego jest trudna do ustalenia.
Leczenie egzemy na dłoniach i stopach
Leczenie egzemy na dłoniach i stopach jest uzależnione od czynnika wywołującego, dlatego powinno być poprzedzone wnikliwą oraz kompleksową diagnostyką. Zwykle do rozpoznania postaci egzemy niezbędne jest wykonanie badań klinicznych oraz testów alergologicznych - płatkowych kontaktowych, skórnych oraz z krwi (oznaczenie poziomu IgE w surowicy krwi). W leczeniu egzemy na palcach rąk i stóp zastosowanie znajdują następujące leki na egzemę, które może zalecić Ci dermatolog:
- leki przeciwhistaminowe
- azatiopryna,
- cyklosporyna,
- inhibitory kalcyneuryny,
- kortykosteroidy,
- alitretynoina,
- metotreksat,
- acytretyna.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Radosław Śpiewak, Katarzyna Kordus, Podział i definicje chorób z kręgu wyprysku, International Review of Allergology and Clinical Immunology in Family Medicine 2012; Vol. 18, No. 4.
- Izabela Lewandowska, Wyprysk, czyli egzema jako jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry, Pielęgniarstwo Polskie 2013, 2 (48), 132–136.
- Grzegorz Obrzut, Marzena Lipińska, Mateusz Nikodem, Anna Kędzierska, Damian Bielawa, Izabela Pieniążek, Jacek Walczak, Raport „Choroba jak na dłoni. Konsekwencje przewlekłego wyprysku rąk dla pacjenta, społeczeństwa i całego systemu ochrony zdrowia” marzec 2018.