Nietolerancja laktozy: czym jest?

Nietolerancja laktozy może przybrać postać wrodzoną, pierwotną lub wtórną. Nie zawsze daje objawy chorobowe.

Jedynie 10 procent osób z nietolerancją laktozy odczuwa przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Sprawdź, jak objawia się nietolerancja laktozy oraz jakie produkty spożywcze zawierają laktozę.

 

Co to jest laktoza?

Laktoza jest dwucukrem, który w sposób naturalny występuje w mleku i produktach mlecznych.

Do jego strawienia potrzebna jest laktaza, czyli enzym wytwarzany przez jelito cienkie.

Laktaza rozkłada dwucukier na cukry proste - glukozę i galaktozę, które następnie są wchłaniane i metabolizowane przez organizm.

Zbyt mała ilość laktazy sprawia, że laktoza nie jest trawiona przez organizm, a ten stan nazywa się nietolerancją laktozy.

 

Rodzaje nietolerancji laktozy

Nietolerancja laktozy jest zespołem objawów, występującym po spożyciu mleka lub produktów mlecznych, związanym z niedoborem lub brakiem laktazy.

Nietolerancja laktozy może być wrodzona, pierwotna lub wtórna.

Wrodzona, inaczej alaktazja, to uwarunkowany genetycznie całkowity brak enzymu laktazy.

Objawy alaktazji można zaobserwować w pierwszych dniach życia.

Pierwotna nietolerancja laktozy również jest uwarunkowana genetycznie, ale ujawnia się później - zwykle u 4-letnich dzieci.

Ma to związek ze stale zmniejszającą się aktywnością laktazy.

Szacuje się, że ten rodzaj nietolerancji laktozy może dotyczyć 37 proc. dorosłych, z czego jedynie 10 proc. odczuwa objawy kliniczne, a u reszty osób stwierdza się hipolaktazję - obniżoną aktywności laktazy, która nie daje objawów chorobowych.

Wtórna nietolerancja laktozy natomiast ma charakter przejściowy i zwykle jest związana z uszkodzeniem błony śluzowej jelita cienkiego na skutek choroby.

Diagnozuje się ją najczęściej u osób, które przeszły zakażenie przewodu pokarmowego, cierpią na nieswoiste zapalenia jelit, alergię pokarmową lub celiakię.

 

Objawy nietolerancji laktozy

Niedobór laktazy sprawia, że laktoza nie jest trawiona przez organizm.

Zalegająca w przewodzie pokarmowym zaczyna fermentować, a osoby z niedoborem laktazy zaczynają odczuwać nieprzyjemne dolegliwości.

Najczęściej zgłaszane przez pacjentów objawy nietolerancji laktozy to:

• bóle brzucha,
• biegunki,
• nudności,
• nadmierna produkcja gazów,
• wzdęcia,
• uczucie przelewania w brzuchu.

 

Objawy zwykle pojawiają się pół godziny po spożyciu mleka lub jego przetworów, niemniej u niektórych osób pierwsze symptomy nietolerancji są zauważalne po kilku godzinach.

Stopień nasilenia objawów zależy od ilości laktozy w spożywanych produktach.

W wielu przypadkach rozpoznanie nietolerancji laktozy opiera się na wywiadzie z pacjentem oraz wykonaniu badań laboratoryjnych.

Nietolerancję można wykryć na podstawie badania kału, krzywej cukrowej po obciążaniu laktozą oraz wodorowego testu oddechowego.

 

Uczulenie na laktozę?

Nietolerancja laktozy to nie to samo co uczulenie na laktozę.

W przypadku uczulenia objawy chorobowe wywołuje układ immunologiczny po zetknięciu się z alergenem.

Alergenem w mleku jest białko mleka krowiego.

Natomiast objawy nietolerancji pokarmowych nie mają związku z układem odpornościowym.

Nietolerancja mleka i jego przetworów jest spowodowana brakiem enzymu trawiącego laktozę, czyli dwucukier.

Podsumowując – można być uczulonym na białko mleka krowiego lub nie tolerować laktozy.

Istnieje jeszcze jedna znacząca różnica pomiędzy uczuleniem i alergią - objawy uczulenia zwykle pojawiają się szybciej i są znacznie bardziej nasilone niż w przypadku nietolerancji.

 

Produkty bez laktozy

Leczenie nietolerancji laktozy polega na przestrzeganiu diety bezlaktozowej lub niskolaktozowej.

Osoby z niedoborem lub brakiem laktazy powinny wyeliminować lub ograniczyć spożycie produktów takich jak:

• mleko,
• mleko w proszku,
• lody,
• jogurt,
• maślanka,
• kefir,
• ser żółty,
• twaróg,
• śmietana,
• masło.

 

W niewielkich ilościach laktoza może znajdować się także w:

• pieczywie,
• płatkach śniadaniowych,
• zupach w proszku,
• sosach sałatkowych,
• czekolada mleczna,
• margarynie,
• słodyczach zawierających mleko w proszku.

 

Fermentowane napoje mleczne mają niewielką ilość laktozy, dlatego mogą być dobrze tolerowane przez osoby z pierwotną lub wtórną nietolerancją.

Natomiast osoby ze stwierdzoną alaktazją, czyli wrodzoną nietolerancją laktozy, muszą unikać także produktów niskolaktozowych, a dodatkowo powinni zadbać o odpowiednie spożycie wapnia.

 

Nietolerancja laktozy u niemowląt

Laktoza znajduje się też w pokarmie kobiecym i mleku modyfikowanym i to w znacznych ilościach.

Przykładowo w 100 ml mleka krowiego można znaleźć 3,5 g laktozy, a w takiej samej ilości pokarmu niemowlaka - 7 gramów.

Laktaza, czyli enzym trawiący laktozę, jest bardzo aktywna w wieku niemowlęcym, kiedy mleko stanowi jedyne pożywienie dziecka.

Z wiekiem aktywność enzymu zmniejsza się.

Nietolerancja laktozy u niemowląt zdarza się niezwykle rzadko.

Jej objawy można zaobserwować tuż po rozpoczęciu karmienia – występują uporczywe biegunki.

Niemowlęta ze diagnozowaną alaktazją muszą pić preparaty mlekozastępcze bez laktozy, a w późniejszym życiu ściśle przestrzegać diety bezlaktozowej.

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online

Leki na alergię: konsultacja

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.