Leki na niedoczynność tarczycy: wpływ na zdrowie i masę ciała

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Masz stwierdzoną niedoczynność tarczycy?

Jesteś po wizycie u endokrynologa i zastanawiasz się jak działają leki, które Ci przepisał?

Boisz się, że w wyniku przyjmowania lewotyroksyny (na hipotyreozę) przytyjesz?

Przede wszystkim… podejdź do tego na spokojnie.

Okazuje się, że jeśli nabrałaś zbędnych kilogramów poprzez złe funkcjonowanie tarczycy, istnieje spora szansa na to, że leki unormują tę sytuację.

A jak je przyjmować, żeby maksymalnie ułatwić im działanie?

Zapoznaj się z tekstem i przekonaj się, że nie taki wilk straszny, jak go malują.

Spis treści: 
Czym jest tarczyca?
Choroby tarczycy, czyli parę słów o niedoczynności i nadczynności tego gruczołu
Leki na niedoczynność tarczycy na receptę
Czy można leczyć niedoczynność tarczycy lekami bez recepty?
Chudnięcie kontra tycie – leczenie hipotyreozy
Jak przyjmować lewotyroksynę, czyli lek na niedoczynność tarczycy?
Jak wspomóc leczenie tarczycy naturalnymi sposobami?
 

Ale na początek – czym jest tarczyca?

Musisz wiedzieć, że tarczyca to taki niewielki gruczoł, który zlokalizowany jest w okolicy krtani – z przodu szyi w jej dolnej części.

Swoim kształtem może przypominać motyla, a jej głównym zadaniem jest produkcja hormonów, tzw. tarczycowych.

Jakie to hormony?

Jest to trójjodotyronina (zwana T3) oraz tyroksyna (T4).

Ciężko jednoznacznie określić, na co przede wszystkim oddziałuje tarczyca, ponieważ… ma wpływ praktycznie na wszystko.

Począwszy od metabolizmu, aż po kontrolę układu rozrodczego czy sercowo-naczyniowego.

Poza T3 i T4 tarczyca produkuje jeszcze hormon zwany kalcytoniną, która reguluje (razem z aktywną formą witaminy D3 i parathormonem z przytarczyc) gospodarkę fosforanowo-wapniową Twojego organizmu.

Choroby tarczycy, czyli parę słów o niedoczynności i nadczynności tego gruczołu

Niestety można powiedzieć, że choroby tarczycy coraz częściej uznawane są jako choroby cywilizacyjne.

Na ich występowanie mają wpływ nie tylko Twoje uwarunkowania genetyczne, ale także środowisko, w jakim żyjesz.

Nie zapominając oczywiście o odpowiedniej diecie oraz codziennej dawce ruchu, która w przypadku każdego człowieka ma ogromny wpływ na zdrowie.

Jakie schorzenia tarczycowe mogą Cię dotknąć?

Generalnie najczęściej jest to niedoczynność lub nadczynność tarczycy.

Pierwsza z nich, czyli niedoczynność, to sytuacja, w której Twoja tarczyca produkuje zbyt małą ilość hormonów, które nie są w stanie zaspokoić potrzeb potrzebnych do różnych procesów (np. termogenezy) w całym organizmie.

Z kolei nadczynność tarczycy występuje wtedy, kiedy tych hormonów jest za dużo.

Oczywiście to, jaka ilość hormonów jest produkowana przez tarczycę, tak naprawdę uzależnia to, jakie objawy możesz odczuwać na co dzień.

To znaczy?

Często przy niedoczynności tarczycy pacjenci skarżą się na przyrost masy ciała (przy takim samym lub mniejszym apetycie jak dotychczas), spadkiem libido, pogorszeniem się kondycji włosów i skóry a także… problemami z zajściem w ciążę.

W tym przypadku potrzeba jest szczegółowa diagnostyka (z resztą tak jak i przy nadczynności tarczycy), ponieważ schorzenia ze strony tego gruczołu dają zazwyczaj spory szereg objawów, które nie od razu są oczywiste do zinterpretowania.

Może się okazać, że niedoczynność tarczycy jest powodowana przez chorobę autoimmunologiczną, na przykład coraz częściej rozpoznawaną chorobę Hashimoto.

Jeśli hormonów jest za mało, to endokrynolodzy na podstawie wykonanych badań (z krwi oraz USG) leczą niedoczynność syntetycznym hormonem, tzw. lewotyroksyną.

Z kolei przy nadczynności tarczycy pacjenci mają problem ze zbyt niską masą ciała, uderzeniami gorąca czy problemami z sercem.

Mogą mieć uczucia lęku, tak jakby coś miało się stać, ale nie do końca wiadomo co.

Takie przypadki często są powodowane chorobą Gravesa-Basedowa.

Leki na niedoczynność tarczycy, które dostępne są jedynie na receptę

Leki na niedoczynność tarczycy można podzielić na ogólnodostępne oraz te, które przepisuje Ci endokrynolog na receptę.

Do leków na receptę zaliczają się:

• lewotyroksyna;
• preparaty złożone, które obok lewotyroksyny zawierają także liotyroninę;
• preparaty jodu.

Właściwie zawsze lekiem pierwszego wyboru lekarza jest lewotyroksyna, którą przyjmuje się na czczo na około 30 minut przed śniadaniem, jednak zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza.

Dawka zawsze jest dobierana indywidualnie do Twoich wyników badań i ogólnego stanu zdrowia.

Zazwyczaj zaczyna się od mniejszych dawek aby zobaczyć, jak reaguje organizm.

Jak to wygląda w praktyce?

Dawka początkowa u osoby dorosłej wynosi od 25 do 50 mikrogramów na dobę, zaś dawka podtrzymująca 100-200 µg/d.

W przypadku dzieci stosuje się następujące dawki: początkowa powinna wynosić od 12,5 do 50 µg/m2 powierzchni ciała a podtrzymująca – 100 – 150 µg/m2.

Czy leki trzeba zażywać do końca życia?

Niestety… leczenie lewotyroksyną w większości wskazań trwa przez całe życie.

Co nie zmienia faktu, że pacjenci powinni pozostawać pod stałą opieką poradni endokrynologicznej i okresowo wykonywać badania hormonalne.

W Polsce głównie stosuje się farmakoterapię Euthyroxem:

• Euthyrox 25 µg (50 i 100 tabletek);
• Euthyrox 50 µg (50 i 100 tabletek);
• Euthyrox 75 µg (50 i 100 tabletek);
• Euthyrox 100 µg (50 i 100 tabletek);
• Euthyrox 112 µg (50 tabletek);
• Euthyrox 125 µg (50 i 100 tabletek);
• Euthyrox 150 µg (50 i 100 tabletek);
• Euthyrox 175 µg (50 tabletek).

Oraz Letroxem:

• Letrox 50 µg (50 tabletek);
• Letrox 75 µg (50 tabletek);
• Letrox 100 µg (50 tabletek);
• Letrox 125 µg (50 tabletek);
• Letrox 150 µg (50 tabletek).

Pamiętaj, że leki wydawane są wyłącznie na receptę i może je wypisać lekarz po postawieniu diagnozy lub w ramach kontynuacji leczenia.

Jeśli z jakiś przyczyn nie możesz się dostać do swojego lekarza, a może po prostu zapomniałaś wziąć ze sobą leku na wakacje – zawsze możesz skontaktować się z lekarzem w sprawie przedłużenia leków na niedoczynność tarczycy online.

Wystarczy wypełnić ankietę i poczekać na kontakt ze strony lekarza, na podstawie wywiadu lekarz endokrynolog oceni sytuację i jeśli nie będzie widział przeciwwskazań – wystawi e-receptę.

Czy można leczyć niedoczynność tarczycy lekami bez recepty?

Oczywiście, że istnieją terapie wspomagające, jednak pamiętaj – zawsze pod kontrolą endokrynologa.

Bo choć może nie dostaniesz leku na receptę, to nie oznacza to, że będzie tak zawsze.

Niedoczynność tarczycy i inne choroby tego gruczołu należy stale monitorować.

A do leków wspomagających leczenie niedoczynności tarczycy bez recepty można zaliczyć:

• suplementy diety zawierające jod;
• płyn Lugola (wodny roztwór jodu i jodku potasu);
• preparaty z witaminą D;
• suplementy z witaminą B12.

Płyn Lugola, który jest wodnym roztworem jodu i jodku potasu, czasem mylony jest z jodyną (bazującą na alkoholowym roztworze) przeznaczoną do użytku zewnętrznego, to tak naprawdę… płyn, który dużo częściej stosuje się właśnie zewnętrznie.

Co bardzo ważne – doustne leczenie płynem Lugola powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.

Poza tym w przypadkach niedoboru jodu (co ma spory wpływ na stan Twojej tarczycy) lekarze zazwyczaj przepisują pacjentom tabletki z jodem.

Dlaczego?

Ponieważ można z większą dokładnością dawkować po prostu tabletki o określonej dawce.

Pamiętaj jednak, że suplementy diety zawierające jod nie są stosowane w celach leczniczych.

Zazwyczaj stosuje się takie terapie krótkotrwale lub w konkretnych sytuacjach.

Jakich?

Na przykład suplementacja jodu jest zalecana kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek.

Jeśli pomimo suplementacji u kobiety w ciąży rozwinie się niedoczynność tarczycy (wynikająca z niedoboru jodu), niezbędna będzie terapia z użyciem preparatów o znaczeniu leczniczym a nie suplementacyjnym.

Ale czy to wszystko?

Otóż nie – możesz jeszcze zwrócić uwagę na inne witaminy, których możesz mieć niedobór (choć warto co jakiś czas oznaczyć ich poziom z krwi).

Jakie to parametry?

Suplementacja witamin D i B12 jest szczególnie zalecana chorym na niedoczynność tarczycy, u których podłożem jest choroba Hashimoto.

Dlaczego?

Ponieważ jeśli cierpisz akurat z powodu tego zaburzenia autoimmunologicznego, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że masz niedobory witamin z gruby D i B, a to z kolei zaostrza stan Twojej niedoczynności.

Chudnięcie kontra tycie – leczenie hipotyreozy

Hormony wydzielane przez gruczoł tarczowy w około 30 procentach odpowiadają za zużycie energii.

Niedobór hormonów tarczycy wynikający z obniżonej aktywności tarczycy powoduje spowolnienie metabolizmu.

A to już niestety w konsekwencji… często prowadzi do zwiększenia masy ciała, pomimo przyjmowania takiej samej jak przed problemami z tarczycą (a nawet mniejszej) ilości kalorii.

Statystycznie osoby ze zwiększoną zawartością tkanki tłuszczowej mają podwyższone stężenie TSH i obniżone stężenie hormonów w surowicy krwi.

Co ciekawe, obserwacje pacjentów leczonych bariatrycznie (chirurgiczne leczenie otyłości) wykazały, że spadek masy ciała powodował także spadek stężenia tyreotropiny do wartości prawidłowych.

Dlaczego?

Musisz wiedzieć, że zawartość tkanki tłuszczowej (zarówno nadmierna jak i zbyt mała) wpływa na prawidłowe funkcjonowanie hormonów w Twoim organizmie.

Najprościej mówiąc – tłuszcz jest poniekąd przekaźnikiem hormonów.

Dlatego jeśli cierpisz w powodu otyłości, to np. antykoncepcja hormonalna może się u Ciebie nie sprawdzić, ponieważ jej działanie nie będzie tak skuteczne jak w przypadku kobiet z prawidłową wagą.

A wiadomo, że antykoncepcja ma Cię chronić przed zajściem w ciążę w możliwie jak najlepszy sposób.

Ale, co ważne – przyrost masy ciała w przebiegu niedoczynności tarczycy wiąże się nie tylko ze wzrostem tkanki tłuszczowej, ale także z zaburzeniami w gospodarce węglowodanowej i wodno-elektrolitowej.

Ale odpowiadając na pytanie…

Czy przytyjesz biorąc leki na niedoczynność tarczycy?

Prawda jest taka, że odpowiednia dawka lewotyroksyny wpłynie na normalizację stężenia TSH, a jednocześnie przyspieszy metabolizm organizmu do prawidłowego poziomu, co przy racjonalnej diecie powinno przywrócić prawidłową masę ciała.

No właśnie – przy racjonalnej diecie bogatej w warzywa i makroskładniki.

Często osoby, u których potwierdzona została diagnoza niedoczynności tarczycy wręcz się cieszą, że w końcu schudną wskutek przyjmowania leków.

Oczywiście – może tak to zadziałać.

Zawsze pod warunkiem, że dbasz o swoją dietę i codzienną aktywność fizyczną.

Niestety nie u każdego tak się dzieje, pomimo codziennej dbałości o swój organizm, ale nie zrażaj się.

Twój lekarz z pewnością wie, co robi.

Każde przedawkowanie hormonów może bowiem doprowadzić do nadmiernego spadku wagi – a to także nie będzie dla Ciebie dobre.

Jedno jest pewne – nie możesz traktować terapii lewotyroksyną jako sposobu na kontrolę swojej masy ciała.

Choć faktycznie prawdopodobieństwo utraty kilogramów jest większe u osób, które przybrały na wadze z powodu rozwijającej się hipotyreozy.

Odpowiednia terapia substytucyjna hormonami tarczycy może (ale nie musi) unormować metabolizm, co w efekcie może doprowadzić do spadku kilogramów.

Tarczyca potrafi być podstępna, dlatego poza leczeniem musisz dbać o inne naturalne metody wspomagające leczenie tarczycy, tj. dieta i odpowiednia dawka codziennego ruchu.

Tycie to nie jedyny symptom niedoczynności tarczycy.

Choroba wywołuje przecież cały zespół objawów, wśród których wymienić można:

• zaparcia;
• wodobrzusze;
• zmniejszoną tolerancję wysiłku;
• niedokrwistość;
• senność;
• zmienne nastroje;
• zaburzenia pamięci i koncentracji;
• bradykardię (spowolnienie pracy serca);
• spowolnienie ruchów i mowy;
• osłabienie siły mięśniowej;
• obfite miesiączki i cykle bezowulacyjne u kobiet;
• suche, łamliwe i nadmiernie wypadające włosy.

Dlatego właśnie stosuj się do zaleceń swojego endokrynologa, ponieważ leczenie lewotyroksyną choć może wspomóc walkę z nadwagą, to musi kontrolować także inne procesy, które zachodzą w Twoim organizmie.

Jak przyjmować lewotyroksynę, czyli lek na niedoczynność tarczycy?

Lekarz endokrynolog przepisze Ci lewotyrkosynę wtedy, kiedy w Twoim organizmie występuje niedobór hormonów tarczycowych.

Oczywiście (tak jak w przypadku właściwie wszystkich leków, a na pewno antykoncepcji hormonalnej) na wchłanianie i odpowiednie działanie leku ma wpływ wiele czynników.

Na przykład?

Zdecydowanie inne leki, które przyjmujesz a także produkty, które zazwyczaj spożywasz na śniadanie.

Ponieważ leki na tarczycę zazwyczaj (chyba, że Twój lekarz zaleci inaczej) przyjmuje się na czczo zaraz po przebudzeniu, na około pół godziny przed śniadaniem (dlatego zawsze warto mieć blister leku przy łóżku).

Poza tym na to, jak lek będzie działał na Twój organizm ma wpływ:

• wiek;
• choroby układu pokarmowego;
• czynniki dietetyczne.

Leczenie (oraz ewentualne skutki uboczne) oczywiście zależą od tego, jaka dawka została Ci zalecona.

Poza tym…

Niedoczynność tarczycy to tak naprawdę zespół objawów, które mogą Cię dotknąć, a więc zawsze informuj swojego lekarza o innych lekach czy suplementach diety, które zażywasz.

Zdarza się, że nie od razu lekarz jest w stanie dobrać odpowiednią dawkę lewotyroksyny dla Ciebie, dlatego istotne jest także bycie w kontakcie ze swoim lekarzem endokrynologiem.

Nigdy nie zmieniaj dawek na własną rękę, ponieważ leczenie tarczycy to proces, a kombinowanie z dawkami może nie wyjść Ci na dobre.

Pamiętaj także, że terapia niedoczynności tarczycy w dużej mierze zależy także od Twojej diety.

Jak zatem przyjmować lek, aby maksymalnie zwiększyć mu pole działania a zminimalizować faktory, które przeszkadzają?

Zawsze staraj się:

• przyjmować lek regularnie, oczywiście o tej samej porze – popijając wodą;
• jeśli przyjmujesz lewotyroksynę rano – to zawsze na czczo, na około pół godziny przed pierwszym posiłkiem;
• jeśli przyjmujesz lewotyroksynę wieczorem, to powinno się zażyć lek po około trzygodzinnej przerwie od ostatniego posiłku;
• jeśli zażywasz inne suplementy (np. witaminę D3) i leki, to staraj się to spożywać w innym czasie niż lewotyroksynę, np. w porze lunchu;
• staraj się unikać picia soków z cytrusów, mocnych naparów herbat ziołowych i kawy przez około 2 godziny po zażyciu leku;
• bezpośrednio po zażyciu leku staraj się unikać także spożywania błonnika pokarmowego (np. chleba razowego czy otrębów) – choć ogólnie w ciągu dnia wTwojej diecie błonnik jest potrzebny;
• na śniadanie warto także unikać produktów o wysokiej zawartości wapnia;
• zadbaj o suplementację witaminy C (np. wieczorem), która wspomaga wchłanialność lewotyroksyny.

Musisz wiedzieć, że leki zawierające hormony tarczycy to leki, które są bezpieczne… o ile chorujesz na tarczycę.

Możliwe działania niepożądane wynikają zazwyczaj tylko z przedawkowania leku.

Objawia się to wtedy podobnie do skutków, jakie odczuwa osoba z nadczynnością tarczycy, np. kołataniem serca czy potliwością.

Pamiętaj, że leki na niedoczynność tarczycy są skierowane do osób… z niedoczynnością tarczycy.

Dlatego nie powinny ich zażywać osoby z nadczynnością gruczołu, a tym bardziej osoby, którym zależy na zrzuceniu zbędnych kilogramów.

Co ważne – lewotyroksyna podawana osobie zdrowej nie spowoduje utraty wagi, a może doprowadzić do objawów występujących u chorych na nadczynność tarczycy.

Jak wspomóc leczenie tarczycy naturalnymi sposobami?

Trzeba zacząć od tego, że… wspomóc, to słowo klucz.

Oczywiście możesz, a nawet powinnaś zmienić swoje nawyki żywieniowe tak, aby wyeliminować ze swojej diety, np. produkty, które zaburzają przyjmowanie jodu.

Jod jest bowiem niezbędny tarczycy do produkcji oraz wydzielania hormonów.

Pamiętaj jednak, że dieta to zawsze powinien być dodatek do leczenia zaleconego przez endokrynologa.

Czego nie jeść przy niedoczynności tarczycy?

Endokrynolodzy zalecają by ograniczyć spożycie pokarmów, które zawierają siarkocyjany i goitrogeny, czyli:

• warzywa z rodziny kapustowatych – głównie kapusta, kalafior, brokuły, rzepa, brukiew;
• rośliny strączkowe (soja);
• orzechy ziemne;
• gorczyca;
• mleko pochodzące od krów karmionych kiszonkami.

Swoją uwagę możesz za to skupić na produktach zawierający jod (oprócz jodowanej soli), jak np. ryby i owoce morza, jaja, nabiał czy kiełki warzyw.

Generalnie dieta w niedoczynności tarczycy powinna być odpowiednio zbilansowana.

Pełnowartościowe białko powinno stanowić 15 procent dziennego zapotrzebowania energetycznego, węglowodany złożone – 55 procent a tłuszcze – 30 procent, przy czym:

• 20 proc. powinny stanowić nienasycone kwasy tłuszczowe;
• 10 procent tłuszcze nasycone.

Ważnym elementem Twojej diety powinien być także błonnik pokarmowy (około 25-40 gramów dziennie), który pomoże wyeliminować zaparcia.

Jednak tak jak wyżej zostało wspomniane – lepiej unikać go w porze śniadaniowej.

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link

Przedłuż je online! 24/7! Potrzebujesz leków na niedoczynność tarczycy?

Rozpocznij konsultację