Badanie piersi - samodzielne i USG, dlaczego jest tak ważne?

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Samodzielne badanie piersi w domu powinno się wykonywać przynajmniej raz na 30 dni. Dodatkowo każda kobieta po 30. roku życia powinna co 12 miesięcy wykonywać USG piersi. U pacjentek dojrzałych (po 45. roku życia), podstawowym narzędziem diagnostycznym staje się mammografia (co 2 lata).

Rak piersi jest najbardziej zabójczym z kobiecych nowotworów złośliwych, odpowiadając za ponad 22 procent wszystkich zgonów z przyczyn onkologicznych.

Dlatego tak ważna jest profilaktyka, w tym przypadku polegająca na maksymalnie wczesnym rozpoznaniu zagrożenia. Lekarze podkreślają, że we wstępnym stadium każdy nowotwór piersi jest całkowicie uleczalny.

USG piersi

USG piersi wykonuje się za pomocą aparatu ultradźwiękowego. Emitowane przez jego głowicę fale odbijają się od tkanek i pozwalają zobrazować zmiany nowotworowe oraz inne nieprawidłowości. Wykonuje się je zarówno profilaktycznie, jak i diagnostycznie w celu potwierdzenia podejrzeń. Jest też metoda ta wykorzystywana pomocniczo do monitorowania biopsji mammotomicznej oraz usuwania torbieli.

Kontrolne USG piersi jest badaniem zalecanym wszystkim kobietom, które ukończyły 30. rok życia. Profilaktycznie warto je wykonywać przynajmniej raz na 12 miesięcy. Widzieć przy tym należy, że USG jako metoda diagnostyczna najlepiej sprawdza się w przypadku piersi małych i gęstych, zbudowanych w większości z tkanki gruczołowej. Z tego powodu badanie to zazwyczaj zaleca się kobietom młodym, do 45 roku życia. Co ważne, USG piersi jest nieinwazyjne, bezbolesne i całkowicie bezpieczne.

Mammografia

Mammografia to drugie z podstawowych badań piersi. W tym przypadku wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie – de facto jest to więc prześwietlenie piersi. Mammografia uchodzi za bardzo skuteczną i precyzyjną w wykrywaniu nawet bardzo małych zmian nowotworowych, jednak nie we wszystkich przypadkach.

Zazwyczaj badanie mammograficzne zaleca się kobietom po 45 roku życia. Ma to związek z zachodzącymi wraz z wiekiem zmianami w strukturze budowy piersi. Badanie mammograficzne doskonale obrazuje patologie w obrębie piersi zbudowanych z tkanki tłuszczowej, charakterystycznych dla kobiet dojrzałych. Nie zawsze natomiast badanie to jest precyzyjne w przypadku piersi małych, z dużą zawartości tkanki gruczołowej. Przyczyna jest trywialna – zmiany nowotworowe na prześwietleniu mają kolor jasny. Tak samo, jak tkanka gruczołowa, przez co łatwo je przeoczyć.

Dla odmiany, tłuszcz ma kolor ciemny, stanowiąc czytelne tło w przypadku ewentualnych nieprawidłowości. W odróżnieniu od USG, mammografia może być nieco bolesna (ściśnięcie piersi płytkami aparatu RTG), nie jest też obojętna dla organizmu ze względu na promieniowanie RTG.

Samodzielne badanie piersi

Niezależnie od specjalistycznych badań wykonywanych w gabinecie lekarskim, każda kobieta powinna przynajmniej raz na 30 dni wykonać samodzielne badanie piersi – wzrokowe oraz dotykowe. Badanie wzrokowe wykonuje się przed lustrem, w miejscu dobrze i równomiernie oświetlonym. Piersi należy obejrzeć:

• stojąc w pozycji wyprostowanej na wprost lustra,
• z profilu (z rękoma splecionymi na karku),
• opierając ręce na biodrach, tak by napiąć mięśnie klatki piersiowej,
• pochylając się do przodu.

Niepokój powinny wzbudzić wszelkie anomalie: wybrzuszenia, nierównomierne napięcie skóry, zmieniony koloryt, wydzielina z sutka. Oprócz piersi obejrzeć trzeba też węzły chłonne pod pachami.

Jeśli natomiast chodzi o dotykowe badanie piersi w domu, najlepiej jest wykonać je w pozycji leżącej. Lewą pierś bada się prawą ręką, po uprzednim włożeniu lewej ręki pod głowę. W przypadku piersi prawej postępujemy odwrotnie. Badanie należy wykonać bardzo dokładnie, nie pomijając nawet 1 cm kwadratowego ciała. Można to zrobić wykonując ruchy okrężne, zataczając coraz większe koła, od sutka począwszy. Inne metody, to ruchy promieniste (od sutka) oraz podłużne – z góry na dół. Także i tym przypadku, w poszukiwaniu anomalii, uwzględniamy również pachy.

Badanie piersi w ciąży

Badanie piersi w ciąży przeprowadza się metodą USG. Tak jak wspomnieliśmy wyżej, jest ona całkowicie bezpieczna, a więc neutralna dla matki i jej dziecka. Jest też bezbolesna, co ma znaczenie w sytuacji, gdy piersi ciężarnej kobiety są nabrzmiałe i obolałe.

Specjaliści uważają, że USG piersi w I trymestrze ciąży powinna wykonać każda kobieta po 35 roku życia, natomiast pacjentki młodsze badanie to powinny przynajmniej wziąć po uwagę (w I lub II trymestrze). To o tyle istotne, że w ciąży szczególnie łatwo o zlekceważenie zmian nowotworowych – w tym czasie rozmaite anomalie w wyglądzie piersi zrzucane są rutynowo na karb zmian hormonalnych. Co ważne, w ciąży nie wykonuje się mammografii. Ma to związek ze szkodliwością promieniowania rentgenowskiego.

Jaki lekarz może przeprowadzić badanie piersi?

Specjalistyczne badanie piersi pod kątem ewentualnych zmian nowotworowych najczęściej wykonuje specjalista z zakresu ginekologii lub chirurgii onkologicznej. Obie specjalizacje, wraz z posiadanym doświadczeniem, predestynują lekarzy do wykonywania USG piersi, mammografii a także bardziej zaawansowanej diagnostyki, takiej jak biopsja mammotomiczna (gruboigłowa ze wspomaganiem próżniowym i pod kontrolą USG).

Natomiast badanie wstępne, kontrolne, rutynowe (głównie dotykowe i wzrokowe), przeprowadzić może nawet lekarz pierwszego kontaktu. Zdarza się też, że badanie piersi wykonują lekarze innych specjalizacji, na przykład endokrynolodzy czy chirurdzy ogólni.

Bezpłatne badanie piersi

Specjalistyczne badanie jakim jest biopsja mammotomiczna (pobranie próbek do analizy histopatologicznej), kosztuje w prywatnych klinikach około 3 tysięcy złotych, a wykonanie darmowego zabiegu jest utrudnione ze względu na niewielką liczbę placówek mających tę procedurę w ofercie w ramach kontraktu z NFZ. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku pozostałych, bardziej podstawowych badań. Nawet prywatnie nie są one zbyt drogie (mammografia – do 100 zł, USG piersi – do 150 zł), a stosunkowo łatwo je zrobić całkowicie za darmo, z refundacją NFZ. Pacjentki mają do wyboru kilka opcji, wśród których wymienić można:

• wykonanie badania ze skierowaniem,
• wykonanie badania w ramach jednego ze specjalnych programów (np. populacyjny program wczesnego wykrywania raka piersi dla kobiet w wieku 50-69 lat), stacjonarnie lub w mobilnych mammobusach,
• wykonanie badania za darmo, w ramach inicjatyw finansowanych przez organizacje pozarządowe oraz poradnie lekarskie.

Lekarze przypominają, że regularne badania piersi ratują życie. Każdego roku w Polsce na raka piersi zapada kilkanaście tysięcy kobiet, a skala zjawiska dramatycznie rośnie (w 2000 r. stwierdzono 11 tysięcy zachorowań, 10 lat później – 15 tysięcy, a ostatnie dane mówią już o 18 tysiącach zachorowań rocznie). Każdego roku rak piersi zabiera ponad 5 tysięcy istnień ludzkich. Szacuje się, że połowa zmarłych pacjentek nadal by żyła, gdyby rak został zdiagnozowany wcześniej.  

Czytaj też:

• USG jajników - jak wygląda badanie i ile kosztuje?
• USG dopochwowe - jak wygląda, co wykrywa i ile kosztuje?

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

E-recepta online

Lekarz rodzinny

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link