Łuszczyca to najczęściej występująca ze wszystkich chorób dermatologicznych. Objawy łuszczycy obejmują skórę rąk, nóg, głowy i tułowia, a także paznokcie, stawy, a nawet oczy i serce.
Jakie są przyczyny łuszczycy, czym charakteryzują się jej poszczególne rodzaje, na czym polega leczenie choroby?
Łuszczyca jest przewlekłym schorzeniem ogólnoustrojowym o charakterze zapalnym, najczęściej objawiającym się w postaci miejscowych lub uogólnionych zmian skórnych.
Wedle ostrożnych szacunków łuszczyca dotyka od 2 do 4 procent ogółu populacji. Jest to jedna z najbardziej upowszechnionych chorób dermatologicznych na świecie.
Należy przy tym pamiętać, że jest łuszczyca chorobą niejednorodną – wyróżnia się przynajmniej kilkanaście jej postaci, z których każda ma specyficzne objawy. Pojawienie się zmian łuszczycowych (patomechanizm) obejmuje trzy kluczowe procesy:
Co powoduje wystąpienie tego typu zaburzeń?
Mimo zaawansowanych badań, przyczyny łuszczycy nie zostały do końca wyjaśnione. Prawdopodobnie ma ona podłoże genetyczne oraz immunologiczne.
W świetle zgromadzonej dotychczas wiedzy, przyjąć można, że kluczowe znaczenie dla pojawienia się łuszczycy mają:
Są to jednak wciąż tylko lepiej lub gorzej udokumentowane hipotezy. Ostatecznej, a zarazem pewnej odpowiedzi na pytanie o przyczyny łuszczycy świat nauki dotąd nie dostarczył. Między innymi dlatego leczenie tej choroby jest trudne, a jego efekty – nie zawsze dają wymierne korzyści osobie chorej.
Ze względu na czynniki wywołujące chorobę (etiologiczne), a także objawy i przebieg, wyróżnia się różne rodzaje łuszczycy.
Pierwsza klasyfikacja, uwzględniająca domniemane przyczyny choroby, wyróżnia dwie jej postaci:
Drugim sposobem klasyfikacji łuszczycy jest podział ze względu na charakter i umiejscowienie symptomów. Opierając się na nim można wymienić następujące rodzaje łuszczycy:
Objawy łuszczycy są zróżnicowane. Najlepiej rozpoznawalną i – uchodzącą za klasyczną – jest brunatnoczerwona zmiana skórna. Ma kształt lekko wypukłej grudki, pokrytej srebrzystymi łuskami. Występuje ona między innymi w przebiegu łuszczycy plackowatej, należącej do najczęstszych postaci choroby.
Z czasem wspomniany wykwit ewoluuje, zmienia rozmiar, charakter i wygląd. Z upływem czasu może on twardnieć, pękać, zlewać się z innymi wykwitami, tworząc rozległe połacie ognisk choroby.
Co więcej, zdarza się, że objawy przybierają charakter uogólniony, rozlewając się nie tylko po powierzchni ciała, ale też obejmując struktury wewnętrzne. Dla każdej z odmian łuszczycy, symptomy są inne, dlatego warto zaznajomić się z nimi w szczegółach.
Typowa łuszczyca skóry, w postaci plackowatej, charakteryzuje się występowaniem takich objawów, jak:
Tego typu łuszczyca skóry (w postaci plackowatej) występuje przede wszystkim na łokciach i kolanach, a także na plecach w części krzyżowej. Są to miejsca uwypuklone, narażone na tarcia i urazy.
Należy pamiętać, że zmiany łuszczycowe tego typu w szczególności powstają tam, gdzie dochodzi do najmniejszych choćby urazów skóry – zjawisko to nazywamy efektem Koebnera.
Temu rodzajowi choroby towarzyszą często zmiany w okolicach paznokci, nazywane łuszczycą paznokci.
Schorzeniem zbliżonym jest łuszczyca głowy, obejmująca owłosioną część powierzchni czaszki. Zmiany w tym przypadku lokują się pod włosami, a z czasem naciekają na czoło i potylicę, tworząc nieestetyczny obwarzanek nazywany „koroną łuszczycową”.
Jest to najbardziej charakterystyczny z objawów łuszczycy głowy. Najważniejsze objawy charakteryzujące tę chorobę to:
Łuszczyca paznokci bardzo często współwystępuje z plackowatą. Jej objawy przypominają grzybicę, częściej jednak lokują się na palcach dłoni niż na stopach
Do głównych objawów łuszczycy paznokci należą:
Łuszczyca stawowa pierwotnie przebiega wedle schematu właściwego dla pospolitej, a więc z wystąpieniem rozległych zmian skórnych. W rzeczywistości jest to jednak zupełnie inna choroba, która swoim zasięgiem obejmuje stawy, a także ścięgna, a nawet serce i ośrodek wzroku.
Wśród typowych objawów łuszczycy stawowej należy wymienić:
Charakterem objawów choroba przypomina więc reumatoidalne zapalenie stawów. Także i w tym przypadku efektem finalnym jest kalectwo.
Odmiennym typem choroby jest też łuszczyca krostkowa. Choroba ta przybiera dwie postaci, z których jedna jest niegroźna, a druga bardzo niebezpieczna. Pierwsza z nich, miejscowa, obejmuje głównie skórę dłoni i stóp.
Charakterystyczne objawy łuszczycy krostkowej miejscowej to:
Nieleczona miejscowa łuszczyca krostkowa może jednak przeistoczyć się w odmianę uogólnioną. Dochodzi wówczas do objęcia zmianami skórnymi całego ciała, w tym także błon śluzowych jamy ustnej, nosa i narządów płciowych. Stosunkowo często występują też objawy takie, jak gorączka, dreszcze i bóle stawowo-mięśniowe.
Wśród sposobów leczenia tego rodzaju łuszczycy występuje wiele rodzajów leków i maści. Warto jednak wspomnieć o domowych sposobach wspierających leczenie tej choroby.
Leczenie łuszczycy ma charakter farmakologiczny. Stosowane są środki działające miejscowo (maści, kremy i żele do smarowania) oraz ogólnoustrojowo (w tabletkach lub zastrzykach).
Co ważne: dobór właściwych leków należy pozostawić lekarzowi, nie próbując leczyć łuszczycy na własną rękę lub wyłącznie domowymi metodami”. Niewłaściwie postępowanie może doprowadzić do pogorszenia stanu pacjenta.
Należy przy tym pamiętać, że większość leków stosowanych podczas terapii łuszczycy wydawana jest na receptę. Przyjmowanie części z nich, zwłaszcza tych bardzo silnych, przepisywanych w ciężkich przypadkach, wymaga stałego kontrolowania parametrów krwi.
Wśród leków stosowanych podczas leczenia łuszczycy należy wymienić trzy kluczowe typy: