Nerki – parzyste narządy, o które warto dbać!
Autor: Magdalena Sroka / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Nerki są parzystym narządem układu moczowo-płciowego, który pełni w Twoim organizmie bardzo ważne funkcje!
Nie tylko produkują mocz, ale także usuwają toksyny i zatrzymują substancje, które mogą wpływać korzystnie na pracę całego organizmu.
Jakie jeszcze funkcje nerek można wymienić?
Czy ich upośledzenie może być zagrożeniem dla Twojego zdrowia?
Jak rozpoznać, że z nerkami dzieje się coś niepokojącego?
Spis treści:
- Gdzie leżą nerki i jaka jest ich budowa?
- Funkcje nerek
- Choroby nerek – rodzaje i przyczyny
- Jak dbać o nerki – zapobieganie chorobom
Gdzie znajdują się nerki i jaka jest ich budowa?
Nerki są parzystym narządem układu moczowo-płciowego. (Do innych narządów układu moczowego zalicza się także moczowody, pęcherz moczowy oraz cewkę moczową)
Nerki znajdują się w jamie brzusznej, w przestrzeni zaotrzewnowej, a dokładnie po obu stronach kręgosłupa, za żołądkiem i pod wątrobą. Obydwie nerki są zbudowane z rdzenia (w części wewnętrznej) oraz z kory (znajdującej się na zewnątrz nerki).
Lewa nerka leży nieco wyżej, niż prawa (około 1,5 do 3 cm).
Ogółem, nerki kształtem przypinają ziarna fasoli i tak jak ona, mają czerwonobrązowy kolor.
Ogromne znaczenie w budowie nerek mają nefrony, które są ich podstawową jednostką strukturalną. W każdej nerce może znajdować się nawet 1,5 miliona nefronów!
I warto dodać, że bez tych malutkich jednostek, nerki nie potrafiły by funkcjonować. Nefrony składają się z ciałka nerkowego (podzielonego na kłębuszek nerkowy i torebkę kłębuszka) oraz kanalika nerkowego.
To właśnie dzięki temu, jak zbudowany jest nefron, możliwe jest filtrowanie krwi i powstanie moczu.
Innymi elementami budowy nerek są segmenty tętnicze:
- szczytowy, zaopatrywany przez tętnicę szczytową segmentalną,
- górny, zaopatrywany przez tętnicę przednią górną segmentalną,
- środkowy, zaopatrywany przez tętnicę przednią środkową segmentalną,
- dolny, zaopatrywany przez tętnicę dolną segmentalną,
- tylny, zaopatrywany przez tętnicę tylną segmentalną.
Poznałeś pokrótce budowę nerek. Na pewno chciałbyś dowiedzieć się, jakie zadania mają do wykonania nerki w Twoim organizmie?
Nerki – funkcja wydalnicza, regulacyjna i endokrynna
Nerki to jedne z najważniejszych narządów w organizmie człowieka.
W ciągu doby potrwają wyprodukować aż 150–170 litrów moczu pierwotnego oraz około 1,5 litra moczu ostatecznego.
Z produkcją i wydaleniem moczu wiąże się pierwsza funkcja nerek – funkcja wydalnicza.
Nerki przez całą dobę filtrują krew i wraz z moczem usuwają z niej wszystkie elementy przemiany materii, które są szkodliwe dla organizmu (nadmiar soli, toksyny, mocznik i inne).
Większość z nas właśnie z tą funkcją kojarzy pracę nerek.
Jednak te dwie fasolki w Twoim organizmie robią znacznie więcej:
- odpowiadają za utrzymanie ogólnej równowagi organizmu (homeostazy) – funkcja regulacyjna.
- produkują i degradują hormony, które wpływają na pracę innych narządów – funkcja endokrynna.
I to dalej nie koniec ich zadań!
Nerki mają wpływ także na:
- ciśnienie tętnicze krwi, poprze usuwanie nadmiaru wody obecnej w organizmie, obniża się objętość krwi krążącej w układzie krwionośnym, a tym samym także ciśnienie tętnicze,
- prawidłową erytropoezę (odpowiadającą za namnażania i różnicowania czerwonych krwinek, które m.in. odpowiadają za transport tlenu we krwi), poprzez produkcję erytropoetyny.
- równowagę kwasowo-zasadową (pH krwi), poprzez możliwość zakwaszenia moczu,
- układ kostny poprzez przemianę nieaktywnej witaminy D3 w aktywną,
- regulację objętości płynów ustrojowych.
Jak widzisz, nerki mają wiele funkcji i dużo do zrobienia w Twoim organizmie.
Ty pracujesz, jesz, śpisz – a nerki cały czas działają.
Prawidłową pracę nerek możesz dostrzec w swoim dobrym samopoczuciu i stanie zdrowia.
Gdy nerki zaczną „chorować”, Ty także po pewnym czasie odczujesz tego skutki.
W jaki sposób?
W postaci objawów towarzyszących chorobom nerek.
Choroby nerek – kamica nerkowa i niewydolność nerek
Nerki (a konkretnie nefrony) dysponują pewną rezerwą funkcjonalną, dlatego, nawet jeśli doszło do jakiegoś uszkodzenia nerek, to nie od razu odczujesz tego objawy.
Początkowo zaburzenie funkcji nefronów jest nieodczuwalne, ponieważ pozostałe nefrony (a masz ich w nerce ponad milion) pracują intensywniej i przejmują funkcje zniszczonych nefronów.
Zaburzenia ich pracy odczujesz w momencie, gdy poziom nefronów spadnie do około 60 procent.
Wtedy, w zależności od schorzenia możesz odczuwać np. silny ból (charakterystyczny przy kamicy nerkowej), obrzęki, podwyższone ciśnienie tętnicze, czy zaburzenia rytmu serca (w przypadku niewydolności nerek).
O kondycji Twoich nerek może powiedzieć także stan Twojego układu moczowego, a konkretnie:
to, jak często oddajesz mocz (za często/za rzadko), jaki jest jego kolor, czy odczuwasz ból, pieczenie i dyskomfort przy oddawaniu moczu itp.
A dlaczego w ogóle dochodzi do zaburzeń pracy nefronów?
Odpowiada za to rozwój chorób np.:
- torbieli w miąższu nerkowym,
- infekcji bakteryjnych,
- zmian nowotworowych,
- schorzeń autoimmunologicznych.
Za uszkodzeniem nerek może stać także:
- nadmiar szczawianów, wapnia, czy kwasu moczowego w organizmie, które przyczyniają się do powstawania złogów w postaci kamieni nerkowych (kamicy nerkowej),
- zatrucie metalami ciężkimi,
- przyjmowanie niektórych leków (i ich przedawkowanie),
- czynnik genetyczny tj. wrodzone choroby nerek.
Niestety na tym nie koniec.
Nieprawidłowa praca nerek może być także konsekwencją innych chorób przewlekłych np. cukrzycy, otyłości, czy nieleczonego nadciśnienia tętniczego.
O ile za chorobami nerek nie stoi czynnik genetyczny lub ich uszkodzenie w wyniku innych chorób przewlekłych – możesz mieć wpływ na to, czy Twoje nerki będą zdrowe i zdolne do pracy przez długie lata.
Zdrowe nerki – jak o nie zadbać?
Aby zadbać o nerki musisz wiedzieć, co tak naprawdę im szkodzi.
Są to elementy Twojego stylu życia, na które masz wpływ.
- Leki. Na przykład antybiotyki, leki przeciwbólowe przyjmowane w dużych ilościach, leki na depresję (a konkretnie zawarty w nich lit).
- Niezdrowy tryb życia, a w szczególności nieodpowiednia dieta. Niekorzystny wpływ na nerki mają ciężkostrawne, tłuste i przetworzone produkty. Do tego nadmiar cukru i soli ( w tym słone przekąski, słodycze itp.).
- Używki. Nie bez znaczenia pozostaje także palenie papierosów i spożywanie alkoholu. Nerki muszą wykonać ciężką pracę, aby usunąć te toksyny z organizmu. Dlatego w trosce o zdrowe nerki, warto zrezygnować z tytoniu i wysokich procentów.
- Zbyt mała ilość przyjmowanych płynów. Ilość zalecanych płynów jest zależna od masy ciała.
Na koniec pozostaje jeszcze kwestia profilaktyki badań.
Choroby związane z nerkami mogą się rozwijać przez jakiś czas i początkowo nie dawać żadnych objawów.
Ważne, by 1-2 razy do roku oddać krew i mocz do badania. Szczególnie pod kątem sprawdzenia poziomu cukru i wysokości stężenia kreatyniny.
Pamiętaj, zdrowe nerki to zdrowie na długie lata!
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
