Gruczoł Bartholina - jak wygląda, co to jest, leczenie
Autor: Piotr Brzózka
Gruczoł Bartholina (gruczoły przedsionkowe większe) jest odpowiedzialny za produkcję śluzu nawilżającego pochwę, umożliwiającego odbycie stosunku. Powiększony gruczoł Bartholina, to znak, że doszło do stanu zapalnego i powstania ropnia? Leczenie zapalenia wymaga specjalistycznej konsultacji, aby określić dokładną przyczynę dolegliwości i wdrożyć odpowiednie postępowanie.
Leczenie gruczołu ma charakter specjalistyczny – farmakologiczny lub chirurgiczny. Leczenie domowe sprowadza się do zachowania higieny osobistej oraz abstynencji seksualnej po ewentualnym zabiegu jego nacięcia, wycięcia lub podszycia.
Gruczoł Bartholina – co to jest?
Gruczoł Bartholina jest parzyście występującym narządem stanowiącym część zewnętrznego układu płciowego kobiety. Nazwa, jak łatwo się domyślić, pochodzi od nazwiska odkrywcy – jako pierwszy organ ten opisał w XVIII wieku duński anatom Caspar Bartholin.
Inną spotykaną w medycznej nomenklaturze nazwą, którą określa się gruczoły Bartholina, są gruczoły przedsionkowe większe, co z kolei dobrze oddaje ich umiejscowienie na mapie ciała. Są one ulokowane są bowiem symetrycznie po obu stronach przedsionka pochwy, wewnątrz warg sromowych mniejszych. Znajdują się blisko wejścia do pochwy, ale mogą być również zlokalizowane u podstawy warg sromowych większych, co może utrudniać ich dokładną identyfikację podczas badania.
Gruczoł Bartholina – jak wygląda?
Gruczoł Bartholina kształtem i rozmiarem przypomina groszek lub ziarnko fasoli. Mimo niepozornego wyglądu, pełni jednak bardzo istotną rolę, jeśli chodzi o życie seksualne kobiety. Głównym zadaniem, jakim ewolucja go obdarzyła jest bowiem produkcja nawilżającego śluzu. Funkcja ta uaktywnia się wskutek podniecenia seksualnego i de facto umożliwia odbycie stosunku waginalnego. Dzięki długim na około 20 milimetrów przewodom, które znajdują ujście w bocznych ściankach przedsionka pochwy, zapewnia odpowiednie nawilżenie w samym przedsionku, a także wewnątrz pochwy, dzięki czemu możliwe jest wprowadzenie do środka penisa i wykonywanie ruchów frykcyjnych.
Ujście gruczołu Bartholina jest bardzo wąskie, co w przypadku infekcji może prowadzić do zablokowania jego ujścia i gromadzenia się wydzieliny wewnątrz, a w efekcie tworzenia się torbieli i ropni.
Powiększony gruczoł Bartholina - infekcja intymna
Gruczoł Bartholina bywa jednak nie tylko źródłem przyjemności. Silny ból i świąd płynące z okolic sromu, zwłaszcza przy siadaniu, a także widocznie większy gruczoł (zazwyczaj asymetrycznie jeden z dwóch) może świadczyć o zakażeniu bakteryjnym i rozwoju stanu zapalnego. Zapalenie gruczołu Bartholina jest chorobą, która dotyka przede wszystkim aktywne seksualnie kobiety w wieku 20-40 lat. Wywoływana jest przez:
- gronkowce,
- paciorkowce,
- dwoinkę rzeżączki,
- bakterie chlamydii,
- pałeczki E-coli,
czyli wszystkie te drobnoustroje, które pojawiają się w okolicach intymnych, niekiedy będąc przenoszonymi drogą płciową.
Najczęściej do infekcji dochodzi podczas stosunków seksualnych, dlatego każda pacjentka z objawami zapalenia powinna sprawdzić, czy nie jest zarażona chorobą przenoszoną drogą płciową. Zapalenie może powstać również wskutek nieodpowiedniej higieny intymnej lub urazu.
Gruczoł Bartholina – zapalenie i ropień
Skąd bierze się powiększony gruczoł Bartholina? Zapalenie tej części ciała często prowadzi do obrzęku i zapchania kanalików, którymi wydostaje się śluz. Powoduje to jego zaleganie i utworzenie tzw. torbieli zastoinowej. Ewentualne zakażenie bakteryjne znajdującej się w torbieli cieczy prowadzi do powstania ropnia, który może osiągnąć naprawdę duże rozmiary (do 3 centymetrów) i być bardzo bolesny. Co gorsza, po pewnym czasie nabrzmiały gruczoł Bartholina może pęknąć, wskutek czego dochodzi do skażenia ropną treścią przedsionka pochwy.
Torbiele gruczołu Bartholina to częsty problem ginekologiczny. Jak długo trwa leczenie tego schorzenia? To zależy to przede wszystkim od zastosowanej metody i stopnia zaawansowania choroby. W przypadku antybiotykoterapii może to być 7-14 dni, natomiast po zabiegach chirurgicznych okres rekonwalescencji wynosi zazwyczaj 2-4 tygodnie.
Gruczoł Bartholina - zdjęcia torbieli
Obserwując powiększony gruczoł Bartholina, ze względu na możliwe powikłania, należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza. Jeżeli mamy wątpliwość, czy dolegające nam objawy generuje gruczoł Bartholina, zdjęcia dostępne w Internecie powinny wyjaśnić wiele w tej materii, aczkolwiek dokładaną diagnozę i tak musi postawić specjalista, ordynując przy tym adekwatną terapię.
Zobacz artykuł:
Wymaz z pochwy - wyniki, interpretacja
Leczenie zapalenia gruczołu Bartholina
W przypadku zapalenia terapia zależna jest od stanu zaawansowania choroby. Lekko powiększony gruczoł Bartholina zazwyczaj kwalifikuje się do zwykłego leczenia farmakologicznego za pomocą antybiotyków.
Leczenie zapalenia gruczołu Bartholina może obejmować różne metody w zależności od nasilenia objawów. W pierwszym etapie stosuje się często antybiotykoterapię, która ma na celu zwalczenie infekcji. Pacjentka może otrzymać antybiotyki doustne lub miejscowe. W przypadku braku poprawy po środkach farmakologicznych konieczne może być zastosowanie metod chirurgicznych.
Leczenie zabiegowe ropnia - marsupializacja
Jeśli jednak ropień osiąga wielkość kilkunastu milimetrów, jedynym skutecznym wyjściem może się okazać zabieg chirurgiczny polegający na nacięciu guzka, umożliwiającym ujście ropnej wydzieliny. W stanach skrajnie zaawansowanych wycina się cały ropień, a nawet fragment skóry wokół. Jeśli natomiast zapalenie ma tendencję do nawracania, lekarz może zaproponować wykonanie zabiegu marsupializacji, polegającego na rozcięciu, opróżnieniu i przyszyciu ścian gruczołu do błony śluzowej przedsionka pochwy. Umożliwia to swobodne wypływanie śluzu i zapobiega zapychaniu się gruczołu.
Marsupializacja to zabieg wykonywany w znieczuleniu miejscowym, podczas którego chirurg nacina torbiel, a następnie przyszywa brzegi nacięcia do okolicznej tkanki, tworząc w ten sposób trwałe ujście umożliwiające odpływ wydzieliny. Zabieg ten pozwala zachować funkcję całego gruczołu przy jednoczesnym zapobieganiu nawrotom choroby. Jest to obecnie preferowana metoda usuwania nawracających torbieli i ropni.
Zobacz artykuł:
Upławy - czego objawem jest wydzielina z pochwyGruczoł Bartholina – leczenie domowe
Jeżeli chodzi o chory gruczoł Bartholina, leczenie domowe jako takie nie jest wskazane ani praktykowane. Zapalenie jest bowiem schorzeniem zbyt poważnym i trudnym do leczenia, by traktować je ziołowymi okładami. Inną natomiast kwestią jest postępowanie po zabiegu nacięcia, wycięcia, lub podszycia.
Gruczoł Bartholina – domowe sposoby
Leczenie domowe można wówczas rozumieć, jako swego rodzaju działania pooperacyjne i rehabilitacyjne miejsc intymnych. Szczególną uwagę w tym okresie należy zwrócić na higienę osobistą. Istotne jest dokładne podmywanie się po każdej wizycie w toalecie, a także noszenie i regularna wymiana podpasek wchłaniających wydobywającą się z rany wydzielinę. Należy też w ciągu kilku tygodni od zabiegu powstrzymać się od zbliżeń seksualnych.
Dbanie o odpowiedni poziom higieny intymnej jest szczególnie ważne zarówno w profilaktyce, jak i po przebytym zapaleniu gruczołu. Pacjentka powinna używać delikatnych środków do higieny narządów płciowych o neutralnym pH, unikać noszenia zbyt obcisłej bielizny wykonanej z syntetycznych materiałów oraz regularnie sprawdzić stan swoich narządów płciowych, aby wcześnie wykryć ewentualne nieprawidłowości.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.