Co wykrywa badanie kału, jak pobrać próbkę i jak odczytać wyniki?
Autor: Olga Tomaszewska
Badanie kału to badanie diagnostyczne, które pozwala wykryć obecność pasożytów, wirusów i innych drobnoustrojów, a także chorób, krwi, śluzu, czy niestrawionych resztek pokarmowych.
Dzięki temu badaniu można ustalić czy z układem pokarmowym człowieka dzieje się coś niepokojącego, i jeśli zajdzie taka konieczność, podjąć odpowiednią kurację leczniczą.
Pobranie kału do badania nie jest skomplikowanym procesem, trzeba jednak trzymać się zasad higieny, by nie zanieczyścić próbki.
Co wykrywa badanie kału?
Badanie kału nie stanowi skomplikowanego badania, nie trzeba także specjalnie się do niego przygotowywać.
Można je wykonać w domu, a następnie przewieźć próbkę stolca do laboratorium analiz lub przychodni lekarskiej.
Badanie kału pomaga wykryć przede wszystkim schorzenia związane z układem pokarmowym, a także obecność wirusów, bakterii, drożdży, grzybów i innych drobnoustrojów (takich jak np. lamblie, salmonella, glista ludzka, tasiemiec, owsiki, itp.).
Dzięki temu badaniu na pasożyty można stwierdzić czy układ trawienny działa prawidłowo oraz czy w kale znajduje się krew, czy śluz, mogące wskazywać na obecność niebezpiecznych dla organizmu schorzeń, takich jak np. rak jelita grubego.
Badanie kału wykonuje się nie tylko wówczas gdy podejrzewa się występowanie chorób lub pasożytów w systemie pokarmowym ale także robi się je profilaktycznie aby wykluczyć nosicielstwo zakaźnej choroby, przed staraniem się o pracę np. w gastronomii.
W tym ostatnim przypadku kał analizuje placówka sanitarno-epidemiologiczna.
Jak pobiera się kał do badania?
Do badania kału jest potrzebny specjalny pojemnik ze szpatułką, który można nabyć w aptece lub pobrać w przychodni.
Stolec oddaje się na wyparzone, suche i czyste naczynie, z którego pobiera się próbkę wielkości orzecha (laskowego – jeśli badamy grzyby, wirusy i bakterie, włoskiego – kiedy szykujemy materiał do oceny pasożytów oraz ziarnka grochu – jeśli wykonuje się badanie do książeczki sanepidowskiej).
Jeśli kał jest płynny (wówczas wystarczy kilka mililitrów), należy fiolkę z zawartością zabezpieczyć dodatkowo szczelną folią.
Pobrany kał należy jak najszybciej oddać do analizy.
Jeżeli do badania kału w kierunku pasożytów zbiera się kał w trzech porcjach w ciągu 10 kolejnych dni, kał zbiera się co 2-3 dni, za każdym razem odwożąc kolejną porcję stolca do analizy.
W przypadku pobierania stolca do książeczki sanepidowskiej wymaga się pobrania materiału z trzech następujących po sobie dni.
Można kolejne próbki przewozić oddzielnie do badania lub przechowywać je w lodówce, jednak wszystkie 3 należy oddać do badania najpóźniej w ciągu 72 godzin od pobrania pierwszej porcji kału.
Każdą próbkę należy dokładnie opisać imieniem nazwiskiem, wpisać wiek, dokładną datę i godzinę, itp.
Przygotowanie do zebrania kału do badania
Kału nie powinno się pobierać w czasie menstruacji, tuż przed nią i chwilę po niej, żeby ewentualne stróżki krwi, które przedostaną się do zebranego materiału, nie zaburzały wyniku badania.
Przeciwwskazaniem do zrobienia badania stolca są także krwawiące żylaki odbytu – szczególnie jeśli kał bada się na obecność ewentualnej krwi w stolcu.
Jeśli przyjmuje się leki na stałe, warto zapytać lekarza czy nie wpłynie to na wynik analizy.
Podobnie sprawa wygląda z niektórymi witaminami, np. żelazem, kwasem acetylosalicylowym oraz preparatami przeciwzapalnymi.
Jeżeli pacjent przeszedł kurację antybiotykową, powinno się odczekać z badaniem co najmniej 2 tygodnie.
Przed pobraniem kału do badania nie powinno się zmieniać diety, a jeść tak jak zwykle.
Jednak ostatni posiłek przed badaniem powinien być lekkostrawny.
Wyniki badania kału
Wyniki analizy stolca są oceniane przez lekarza.
Z laboratorium przychodzą wyniki opisane jako „pozytywny” lub „negatywny”, co oznacza występowanie lub brak obecności jakiegoś wirusa, bakterii (np. Schigella, Salmonella, Escherichia coli), pasożyta (m.in. jaja, larwy i dorosłe tasiemce, glista ludzka, pełzak okrężnicy, pierwotniak Giardia lamblia) lub patogenu albo też krwi utajonej w stolcu, czy innych badanych czynników.
Ile kosztuje badanie kału?
Jeśli badanie kału zleci lekarz rodzinny na NFZ, z reguły jest ono nieodpłatne.
W prywatnym gabinecie lub w sytuacji kiedy nie ma możliwości refundacji za pobranie próbki stolca, aby wykryć ewentualne pasożyty trzeba zapłacić ok 10-30 zł (może być i więcej, jeśli jednocześnie chcemy sprawdzić obecność większej liczby pasożytów).
Około 20 zł kosztuje badanie na krew utajoną w stolcu.
Za badanie występowania resztek pokarmowych w kale płaci się ok 10 zł.
Cena analizy stolca potrzebna do książeczki sanepidowskiej wynosi 75-90 zł.
Czytaj też:
- Badanie ogólne moczu – jak się przygotować i jakie są normy wyników?
- Posiew moczu – ile kosztuje badanie, jakie są prawidłowe wyniki
- Badania profilaktyczne – jakie warto zrobić i jak uzyskać skierowanie
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
