Borelioza – choroba odkleszczowa
Autor: Magdalena Sroka / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechurą
Borelioza to choroba zakaźna, którą przenoszą kleszcze na ludzi i niektóre zwierzęta.
Niestety, według statystyk, co roku rośnie liczba osób zakażonych boreliozą.
A o zakażeniu może świadczyć zaczerwienienie skóry przypominające rumień, ogólne zmęczenie, ból głowy i inne objawy przypominające grypę.
Jednak czy każde ukłucie kleszcza powoduje boreliozę?
Jak zdiagnozować chorobę?
I najważniejsze: czy można uniknąć zakażenia boreliozą i jak ją leczyć, jeśli już zachorujemy?
Borelioza – co to za choroba? Jak możesz zarazić się boreliozą?
Borelioza – inaczej zwana chorobą z Lyme, to najczęściej rozpoznawana choroba przenoszona przez kleszcze z rodzaju Ixodes.
Borelioza jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterię Borrelia burgdorferi, należącą do grupy tzw. krętków (długich i cienkich bakterii, wyglądem przypominających korkociąg).
Kleszcze zarażają się tą bakterią, a następnie przenoszą zakażenie na ludzi oraz zwierzęta, np. psy.
Jednak nie każdy kleszcz zaraża, ponieważ nie każdy kleszcz jest nosicielem krętków Borrelia.
Do zakażenia dochodzi wtedy, gdy zostaniesz ukąszony przez kleszcza zarażonego boreliozą.
Jednak na szczęście nie od razu!
Borrelia jest bakterią przebywającą w jelicie kleszcza.
Zanim dotrze ona do żywiciela (np. człowieka), może minąć kilkanaście godzin.
Stąd tak ważne jest natychmiastowe usunięcie wgryzionego w skórę kleszcza, gdy tylko go dostrzeżesz.
A co jeśli nie udało Ci się w porę usunąć kleszcza?
Kiedy zauważysz pierwsze objawy zakażenia boreliozą?
Borelioza – objawy zakażenia
Jeśli ugryzł Cię kleszcz zakażony boreliozą, to okres, w którym zaczniesz dostrzegać objawy, może trwać od tygodnia do trzech.
Pierwszym objawem, jaki zobaczysz, jest charakterystyczny rumień w miejscu ugryzienia.
Jest on zmianą zapalną lub alergiczną i zwykle pojawia się jako wysypka.
Zazwyczaj swędzi i boli, ale co ciekawe – znika niezależnie od tego, czy zostało podjęte leczenie.
Jednak nie oznacza to, że zakażenie minęło.
Kolejnym etapem rozwoju boreliozy są objawy, które trudno jednoznacznie połączyć z tą chorobą – między innymi dlatego trudne jest jej poprawne zdiagnozowanie na wczesnym etapie.
W dalszej fazie rozwoju choroby mogą pojawić się objawy podobne do grypy.
Jednak każdy może przechodzić chorobę inaczej.
Co więcej, niekiedy mogą nie wystąpić żadne objawy, wtedy skutki zakażenia boreliozą ujawnią się po 4-12 tygodniach np. w postaci zapalenia stawów, a nawet zapalenia mięśnia sercowego (choć znacznie rzadziej).
Innymi objawami zarażenia boreliozą mogą być:
- porażenie nerwu twarzowego,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Czy zarażenie boreliozą da się leczyć?
Do jakiego lekarza się udać?
Borelioza – diagnostyka i leczenie. Test ELISA, Western Blot, PCR.
Jeśli wystąpi u Ciebie najbardziej charakterystyczny objaw tj. rumień wędrujący – niezwłocznie udaj się do lekarza rodzinnego.
Boreliozę mogą podejrzewać także lekarze innych specjalizacji ze względu na to, że choroba w zaawansowanym stadium rozwoju atakuje różne organy.
Właściwą diagnostykę ułatwią testy i badania serologiczne na boreliozę, które może zlecić lekarz pierwszego kontaktu, a także:
- specjalista chorób zakaźnych,
- dermatolog,
- neurolog,
- okulista.
Pierwszym testem, który wykonuje się przy podejrzeniu boreliozy, jest test ELISA.
Test ELISA wykrywa przeciwciała IgG/IgM, które pojawiają się we krwi, jeśli doszło do zakażenia.
Test wskazuje na ilość przeciwciał (zwykle zbyt dużą).
Dla pewności, bardzo często wykonuje się kolejny test – Western Blot.
Test Western Blot jest drugim etapem diagnostyki boreliozy i wykonuje się go po dodatnim teście ELISA.
Test WESTERN Blot przedstawia wyniki jakościowe i mówi o tym, do jakiego zakażenia doszło i na jakim etapie jest rozwój choroby.
Testy te można wykonać po pewnym czasie od zakażenia (po kilku tygodniach), ponieważ przeciwciała nie są wykrywane od razu po zarażeniu.
Testem, który niemal od razu (po kilkunastu godzinach od ukąszenia) wskaże podejrzenie zakażenia boreliozą, jest test PCR, który wykrywa w DNA bakterie, które mogą powodować rozwój boreliozy.
Jak wygląda leczenie przy zdiagnozowanej boreliozie?
Boreliozę leczy się antybiotykami, a o ich rodzaju zależy stopień rozwoju choroby.
Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych rekomenduje leczenie takimi substancjami jak:
- amoksycylina,
- doksycyklina,
- aksetyl cefuroksymu,
- azytromycyna,
- klarytromycyna.
Leczenie może trwać od 21 do nawet 28 dni i niestety może tak się zdarzyć, że konieczne będzie powtórzenie antybiotykoterapii.
A co może się stać, jeśli w porę nie rozpoczniesz leczenia boreliozy? Czy choroba może spowodować jakieś powikłania?
Problemy neurologiczne, ze stawami i inne, czyli powikłania boreliozy
Niestety nieleczona, niedoleczona lub niezauważona borelioza może powodować wiele poważnych powikłań.
Jeśli w porę nie zareagujesz – czyli już na etapie, w którym pojawił się rumień na skórze, może się zdarzyć, że choroba przejdzie w tzw. fazę przewlekłą i da o sobie znać po tygodniach, miesiącach, a nawet latach.
Zwykle powikłania po boreliozie dotykają obszarów mózgu, serca oraz stawów, dlatego stanowią bardzo duże zagrożenie dla zdrowia.
Chorobami, które mogą rozwinąć się w konsekwencji nieleczonej boreliozy są:
- zapalenie mózgu,
- zapalenie opon mózgowych,
- zapalenie stawów,
- parestezje, czyli mrowienie i drętwienie kończyn,
- boreliozowe zapalenie mięśnia sercowego,
- kardiomiopatia rozstrzeniowa,
- zapalenie osierdzia,
- zapalenie wsierdzia.
A czy w ogóle da się uniknąć zakażenia? A tym samym poważnych skutków i powikłań związanych z chorobą?
Można powiedzieć, że tak, pod warunkiem, że unikniesz spotkania z kleszczem lub w porę zareagujesz i usuniesz małego szkodnika!
Profilaktyka boreliozy – jak uchronić się przed kleszczem?
Chcąc ustrzec się przed tą okropną chorobą, jedynym rozwiązaniem jest uniknięcie spotkania z samym kleszczem.
Kleszcze żyją głównie w lasach – liściastych i mieszanych (jednak nie jest wykluczone spotkanie kleszcza w wysokich trawach, a nawet parkach miejskich).
Wybierając się do lasu:
- załóż spodnie, które będą przylegały do ciała, oraz zakryte buty. Jeśli to możliwe, zakryj wszystkie części ciała, także głowę – np. kapeluszem lub czapką,
- nie siadaj na pniach przewróconych drzew – kleszcze często tam urzędują,
- używaj środków odstraszających kleszcze, tak samo, jak używasz środków na komary. Nie zapomnij także zadbać o swojego czworonożnego pupila, który też jest narażony na ugryzienie, a następnie na groźne choroby przenoszone przez kleszcze – np. na babeszjozę czy anaplazmozę. W ochronie zwierząt domowych przed kleszczami od lat prym wiedzie obroża Foresto, do kupienia w Maxandmrau.pl.
Mimo odpowiedniego zakrycia ciała i środków ostrożności, podstępne kleszcze mają swoje sposoby, żeby dostać się do ludzkiego ciała.
Dlatego na wszelki wypadek, po powrocie do domu zdejmij wszystkie ubrania i dokładnie obejrzyj ciało w lustrze.
Gdzie?
Głównie – pod pachami, w zgięciach łokci i kolan.
To miejsca najchętniej wybierane przez kleszcze.
Jeśli już znajdziesz kleszcza – nie panikuj.
Od razu wyjmij go z ciała za pomocą pęsety (chyba że posiadasz specjalne urządzenie do tego przeznaczone).
Jak wyjąć kleszcza?
Chwyć go tuż przy skórze i pociągnij wzdłuż osi wkłucia.
Jeśli kleszcz siedzi zbyt głęboko i nie możesz wyjąć go samodzielnie – zgłoś się do lekarza.
Pamiętaj, że profilaktyka w przypadku kleszczy, a więc i boreliozy (która może wystąpić po ugryzieniu) jest bardzo ważna.
Może uchronić Cię przed możliwym następstwem nieleczonej/nierozpoznanej na czas choroby – tj. powikłaniami neurologicznymi, stawowymi oraz sercowymi.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
