Trądzik w ciąży - jak sobie radzić? Leczenie, krem i maść
Autor: Piotr Brzózka
Trądzik w ciąży pojawia się najczęściej w pierwszym trymestrze i stanowi nie lada wyzwanie. W tym szczególnym okresie zabronione lub reglamentowane jest bowiem używanie większości środków, które w walce z tym schorzeniem stosowane są na co dzień. Jak sobie radzić w takiej sytuacji? Zobacz, co na trądzik w ciąży jest dozwolone, a co nie.
Trądzik w ciąży
Trądzik w ciąży jest zazwyczaj prostą i bezpośrednią konsekwencją hormonalnej burzy, do której w organizmie kobiety dochodzi w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu. Różnego typu zmiany skórne stwierdza się u około 90 procent ciężarnych, z czego znaczną część stanowią defekty charakterem i objawami przypominające trądzik pospolity lub trądzik różowaty.
Na twarzy i na szyi pojawiają się wówczas krosty, grudki, tak zwane naczyniaki gwiaździste oraz plamy pigmentacyjne. Ma to związek ze wzrostem stężenia gonadotropin kosmówkowych a także estrogenów (estriolu, estradiolu i estronu), progesteronu oraz kortyzolu.
Trądzik w ciąży objawia się ze szczególną intensywnością w pierwszym trymestrze (dlatego często bywa uważany za jeden z jej niespecyficznych objawów), by złagodzić swoje oblicze w późniejszych miesiącach.
Co na trądzik w ciąży?
Trądzik w ciąży jest stanem na wskroś naturalnym i w żaden sposób nie zagrażającym zdrowiu, a tym bardziej życiu matki oraz jej dziecka. Nie mniej nieestetyczny wygląd i obawa przez pozostaniem na twarzy szpecących blizn skłania wiele kobiet do szukania pomocy i podjęcia prób leczenia.
Należy jednak pamiętać, że w tym szczególnym okresie paleta możliwych do wykorzystania środków zostaje mocno ograniczona.
Większość leków stosowanych na co dzień w terapii trądziku jest bądź wprost zakazanych, bądź dopuszczonych warunkowo – zazwyczaj brak jest wiarygodnych badań dotyczących bezpieczeństwa ich stosowania w ciąży, co oznacza, że mogą być przyjmowane wyłącznie w sytuacji, gdy lekarz uzna, że spodziewane korzyści przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. A zatem – co na trądzik w ciąży wolno i powinno się stosować, co zaś jest niedozwolone?
Leki na trądzik w ciąży
Dozwolone leki na trądzik w ciąży, to:
- Erytromycyna oraz klindamycyna - antybiotyki z grupy makrolidów, które wykazują silne działanie bakteriostatyczne, łagodzą stan zapalny oraz redukują ilość wolnych kwasów tłuszczowych. W ciąży mogą być stosowane miejscowo (dostępne są w postaci m.in. maści i żelu).
- Mupirocyna, w pełni naturalny antybiotyk, będący produktem fermentacji Pseudomonas fluorescens. Dostępny jest maści i kremie, aplikowany miejscowo zwalcza zakażenia bakteryjne skóry.
- Nadtlenek benzoilu – działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Złuszcza naskórek, hamuje łojotok, wysusza, redukuje świąd. Nie ma dowodów na całkowite bezpieczeństwo jego stosowania w ciąży, ale też nie ma doniesień świadczących o szkodliwości.
- Metronidazol – chemioterapeutyk o działaniu bakteriobójczym i pierwotniakobójczym, skuteczny przeciw pajęczakom, stosowany w leczeniu trądziku pospolitego, późnego zapalnego oraz w II fazie trądziku różowatego. Na co dzień jedna z kilku podstawowych substancji przeciwtrądzikowych. Nie może być używany na trądzik na początku ciąży, czyli w pierwszym jej trymestrze, warunkowo jest natomiast przepisywany w trymestrze II i III.
Z wyżej wymienionych, wyłącznie preparaty bazujące na nadtlenku benzoilu sprzedawane są bez recepty, pozostałe wydaje się z przepisu lekarza.
Krem na trądzik w ciąży
Krem na trądzik w ciąży, oprócz wymienionych wyżej substancji, takich jak metronidazol czy mupirocyna, zawierać może krzemionkę oraz tlenek cynku, a także naturalne ekstrakty roślinne, stanowiące bogate źródło między innymi witaminy C. Wybierając preparat przeciwtrądzikowy, należy jednak uważnie zapoznać się ze wszystkimi jego składnikami.
Przykładowo, dodatkiem do tlenku cynku często jest kwas salicylowy, którego w ciąży używać nie wolno. Kwasy, jako takie, generalnie są w tym szczególnym okresie zabronione. Z tego też względu, mimo dużej skuteczności w zwalczaniu trądziku, w ciąży nie powinny być używane kremy zawierające kwas azelainowy.
Oprócz tego na indeksie są wszystkie retinoidy, czyli pochodne witaminy A, a także związki chemiczne o zbliżonym działaniu – badania wykazują, że mogą one zaburzać prawidłowy rozwój płodu, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Wśród tego typu związków wymienić można między innymi izotretynoinę, tretinoinę, adaptalen, a zwłaszcza tazaroten.
Maść na trądzik w ciąży
Preparaty na trądzik przeznaczone do miejscowego stosowania dostępne są nie tylko w postaci kremów, ale też różnego rodzaju żelów, pianek oraz maści. W większości przypadków stosowane substancje czynne są identyczne.
Najczęściej stosowana maść na trądzik w ciąży zawiera erytromycynę, a więc stary i sprawdzony antybiotyk z grupy makrolidów. Badania na zwierzętach nie wykazały jego szkodliwości dla płodu, ponieważ jednak jest to preparat dostępny wyłącznie na receptę, przed jego zakupem i tak należy odbyć konsultację lekarską, najczęściej u lekarza dermatologa.
Co niezwykle istotne, zabronione natomiast jest stosowanie na trądzik w ciąży maści z tetracykliną, innego rodzaju antybiotykiem, który na co dzień stanowi jeden z podstawowych środków służących do leczenia trądziku. Uważa się, że antybiotyk ten może negatywnie wpływać m.in. na rozwój kości dziecka.
Trądzik po ciąży
Większość zaprezentowanych wyżej zaleceń, zarówno wskazań, jak i przeciwskazań, dotyczy nie tylko okresu samej ciąży, ale też laktacji, czyli czasu, w którym matka karmi dziecko mlekiem z własnej piersi. Lekarze, naukowcy a także producenci leków, kremów i maści oba okresy zazwyczaj traktują łącznie ze względu na wpływ określonych substancji na niedojrzały organizm dziecka, zarówno przed jego przyjściem na świat, jak też w okresie noworodkowym i niemowlęcym.
Z drugiej jednak strony należy podkreślić, że trądzik po ciąży zazwyczaj samoistnie zanika lub zdecydowanie łagodzi swojej oblicze, zmniejszając tym samym zapotrzebowanie na środki lecznicze.
Czytaj też:
- Dieta na trądzik i jego różne odmiany. Czego nie jeść?
- Kosmetyki na trądzik dla nastolatków i dorosłych. Jakie?
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Lilianna Kulczycka, Anna Woźniacka, Leczenie dermatologiczne w okresie ciąży i laktacji, Postepy Hig Med Dosw (online), 2010; 64
- Magdalena Woźniak, Barbara Zegarska, Katarzyna Urtnowska, Elżbieta Kaczmarek-Skamira, Fizjologiczne zmiany dermatologiczne u kobiet w ciąży, Dermatologia Estetyczna /vol. 17/nr 1/2015
- Paulina Szczurek, Grażyna Kamińska-Winciorek, Radosław Śpiewak, Częstość występowania trądziku późnego oraz jego wpływ na jakość życia młodych kobiet, Estetologia medyczna i kosmetologia 2012