Szczepionka na malarię: skuteczność, powstanie
Autor: Piotr Brzózka
Szczepionka na malarię, po 30 latach badań, w 2018 roku ma zostać po raz pierwszy użyta w 3 krajach afrykańskich. Zanim poznamy rezultaty pilotażowego programu, dla reszty świata szczepionka na malarię wciąż pozostanie niedostępna. Póki co, jedynym zabezpieczeniem dla Europejczyków odwiedzających tropiki nadal będzie więc profilaktyka antymalaryczna, w tym – chemioprofilaktyka malarii.
Szczepionka na malarię
Malaria jest groźną chorobą pasożytniczą, na którą każdego roku zapada ponad 200 milionów ludzi na całym świecie, a około ponad 600 tysięcy z jej powodu umiera. Malaria dziesiątkuje ludzkość od niepamiętnych czasów, w szczególności zjadliwą będąc na kontynencie afrykańskim. Mimo intensywnych prac, naukowcom dopiero w ostatnim czasie udało się opracować szczepionkę na malarię.
Badania nad nią zajęły 30 lat i pochłonęły pół miliarda dolarów. W jej powstanie zaangażował się jeden z globalnych koncernów farmaceutycznych wraz z fundacją Billa i Melindy Gatesów. Zgodę na przetestowanie szczepionki na malarię Europejska Agencja Leków wydała w 2015 roku, niedługo potem pozytywną opinię wydała Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). Początek pilotażowego programu szczepień na malarię zaplanowano na rok 2018. Według WHO wprowadzenie szczepionki na malarię to wielki przełom w medycynie, który ma zaowocować uratowaniem dziesiątek tysięcy istnień ludzkich w skali roku.
Malaria – szczepionka dla dzieci
Szczepionka na malarię pilotażowo podana ma zostać dzieciom w trzech krajach afrykańskich – w programie udział wezmą Ghana, Kenia i Malawi, a więc państwa położone blisko równika, w strefie największego zagrożenia tą śmiertelną chorobą. Program szczepień skierowany jest do dzieci. WHO podkreśla, że około 80 procent ofiar śmiertelnych to mieszkańcy Afryki, z czego ponad 80 procent stanowią maluchy poniżej piątego roku życia. Łącznie szczepionkę na malarię ma otrzymać 750 tysięcy najmłodszych mieszkańców wspomnianych trzech państw. Ma to zresztą dodatkowe uzasadnienie medyczne – największą skuteczność szczepionka na malarię ma przejawiać w przypadku właśnie dzieci, aczkolwiek nieco starszych (w przedziale 5-17 lat).
Szczepionka na malarię – prognozowana skuteczność
Żeby nie było tak różowo - mimo pozytywnych testów i dopuszczenia specyfiku do użytku, nie wiadomo, jak szczepionka na malarię sprawdzi się w przypadku tak ogromnej populacji. Czy nie będzie wywoływać nieprzewidzianych skutków ubocznych? Należy też pamiętać, że szczepionka na malarię nie jest skuteczna w 100 procentach, ba – do tego rzędu skuteczności bardzo jej daleko. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że szczepionka na malarię może zapobiec rozwojowi najgroźniejszych odmian choroby w około 40 procentach i to przy założeniu, że dziecko otrzyma wszystkie 4 dawki. Przy trzech dawkach skuteczność szczepionki na malarię szacowana jest na około 30 procent.
Sprawdź: Choroby tropikalne: rodzaje, objawy, gdzie leczyć
Malaria – profilaktyka
Fakt, że w 2018 roku rozpoczyna się pierwszy dopiero pilotażowy program dotyczący szczepionki na malarię, w dodatku skierowany tylko do dzieci i tylko w 3 krajach afrykańskich, oznacza że reszta świata musi jeszcze wstrzymać oddech. Wyciągnięcie szerszych wniosków może potrwać latami. To oznacza, że osoby latające z Europy do Afryki i w inne rejony międzyzwrotnikowe, wciąż pozostają bez ochrony, jaką dają w przypadku wielu innych tropikalnych schorzeń szczepionki.
A zatem, wybierając się w tropiki, skazani jesteśmy na stare, sprawdzone, choć nie zawsze skuteczne metody. Najważniejszą z nich oczywiście jest profilaktyka. Podstawową ochronę przed malarią zapewniają takie środki, jak moskitiera oraz repelenty. Moskitiera to siatka, którą warto fizycznie zabezpieczyć przestrzenie, w których przebywamy. Natomiast repelenty są środkami odstraszającymi owady, dostępnymi w spray’u, żelu czy kremie do nanoszenia na wszystkie odsłonięte (i nie uszkodzone) partie ciała. Trzecią dostępną metodą zabezpieczenia jest chemioprofilaktyka malarii.
Chemioprofilaktyka malarii
Chemioprofilaktyka malarii, mimo groźnie brzmiącej nazwy, to nic innego jak przyjmowanie środków farmakologicznych, czyli specjalnych leków przeciwmalarycznych, zabezpieczających do pewnego stopnia przed rozwojem choroby.
W Polsce chemioprofilaktyka malarii obejmuje możliwość skorzystania z kilku leków o zróżnicowanym składzie, przyjmowanych w zależności od tego, jak długo będzie trwać wyjazd i w które konkretnie rejony świata się udajemy (co jest ważne ze względu na zróżnicowany stopień zagrożenia zakażeniem). Na rynku dostępne są następujące środki: proguanil (prokwanil), doksycylina, chlorochina. Ich skuteczność jest duża, należy jednak pamiętać, że przyjmowanie leków zaczynamy przed wyjazdem, potem zaś regularnego zażywania pilnujemy przez cały pobyt w miejscu, w którym istnieje zagrożenie malarią. Leki przeciwmalaryczne przyjmuje się też przez określony czas po powrocie.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
