Migrena – bóle migrenowe: rodzaje, przyczyny, objawy i sposoby leczenia
Migrena odbiera radość życia i chęć do działania. Niekiedy, w skrajnych przypadkach, bóle migrenowe przybierają natężenie trudne do wytrzymania.
Jakie są przyczyny migreny i typowe oraz nietypowe jej objawy?
Czym jest migrena z aurą i bez aury – jak się od siebie różnią nie tylko w objawach, ale też w przebiegu?
I – co najważniejsze – jaki sposób leczy się migrenę?
Czym jest migrena? Jak wyglądają ataki migreny i jakie rodzaje tej choroby wyróżniamy?
Migrena definiowana jest jako samoistny, pulsujący ból głowy, zazwyczaj o bardzo dużym natężeniu. Dotknięci atakami migreny lokalizują centrum bólu w okolicach oczodołu, skąd promieniuje na inne obszary czaszki.
Klasyczny atak migrenowy trwa od 4 do 72 godzin, często uniemożliwiając w tym czasie pacjentowi normalne funkcjonowanie. Szacuje się, że na migrenę cierpi nawet do 20 procent mieszkańców naszego globu, a więc ponad miliard osób.
Ze względu na skalę występowania oraz obezwładniającą moc objawów, WHO uznaje migrenę na jeden z tych problemów zdrowotnych, które w największym stopniu obniżają komfort życia.
Nie zmienia to faktu, że sama migrena jest schorzeniem niejednorodnym i przyjmuje wiele postaci. W świetle Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10, wyróżnić można takie jej rodzaje, jak:
- migrena bez aury (prosta), ograniczająca się głównie do dolegliwości bólowych;
- migrena z aurą (klasyczna), w przebiegu której występują także zaburzenia widzenia i czucia o podłożu neurologicznym, w tym: aura z bólem głowy, migrena podstawna, migrena równoważna, migrena rodzinna, z porażeniem połowiczym;
- stany migrenowe;
- migrena powikłana;
- inne migreny, w tym: migrena okoporaźna, migrena siatkówkowa;
- migrena nieokreślona.
Bóle migrenowe
Bóle migrenowe, będące najbardziej charakterystycznym objawem choroby, określane są jako tętniące, pulsujące i napadowe.
Nasilają się zazwyczaj po wysiłku fizyczny lub nagłej zmianie pozycji. Między innymi z tych powodów znacznie obniżają sprawność psychiczną pacjenta, ale też ruchową.
Same ataki migreny trwają do 72 godzin, z natężeniem równym, bądź zmiennym (z okresami nasilenia co kilka godzin). U większości osób po raz pierwszy występują w trzeciej lub czwartej dekadzie życia. Po czterdziestce – jeśli są nieleczone - nawracają z coraz większą mocą i częstotliwością do końca życia.
Przeciętna liczba ataków migreny w miesiącu to 3-4. Możliwe jest też, że bóle migrenowe utrzymują się w sposób ciągły, znacznie powyżej 72 godzin. Jest to podstawą do rozpoznania specyficznej, przewlekłej jednostki chorobowej, jaką są stany migrenowe.
Aura migrenowa: jakie są jej objawy, do czego prowadzi i kiedy się pojawia
Szczególnym objawem występującym w klasycznej postaci choroby, jest tak zwana aura migrenowa. Pod pojęciem tym kryje się zespół charakterystycznych zaburzeń neurologicznych, dotykających przede wszystkim zmysły widzenia oraz czucia.
Aura trwa około 60 minut i w większości przypadków bezpośrednio poprzedza nadejście migrenowego bólu (rzadsze są przypadki współwystępowania obydwu objawów w jednym czasie lub aura bez bólu głowy).
W czasie ataku aury migrenowej pacjent doświadcza takich doznań, jak mroczki, błyski i refleksy, które jednakże nie mają natury optycznej, a czysto neurologiczną – nie wytwarza ich narząd wzroku, lecz mózg.
Szczególnie charakterystycznym przewidzeniem są tzw. widma fortyfikacji, czyli iluzje o geometrycznych, zygzakowatych kształtach, ciemnym środku i jasnych brzegach. Widma te z upływem minut wypełniają pole widzenia w coraz większym stopniu.
Chory może też uskarżać się na zaburzenia ostrości oraz perspektywy – pojawia się trudność z oceną wielkości i odległości. Jeśli natomiast chodzi o zaburzenia czucia, wymienić wśród nich można:
- nadwrażliwość lub niewrażliwość na dotyk,
- mrowienie w kończynach oraz kącikach ust,
- częściowy niedowład,
- wyostrzenie lub stępienie słuchu i węchu.
Inne objawy migreny (mniej typowe)
Oprócz klasycznych symptomów, wymienić można też inne, mniej typowe objawy migreny. Należą do nich:
- nudności i wymioty,
- zawroty głowy,
- senność, apatia,
- uczucie wyczerpania,
- spowolnienie psychoruchowe,
- światłowstręt,
- nadwrażliwość na dźwięki,
- zaburzenia mowy,
- omdlenia.
Jeśli którykolwiek z powyższych objawów współwystępuje z bólem głowy, należy o tym powiedzieć lekarzowi. Może to być informacja przydatna pod kątem diagnostycznym, zwłaszcza w przypadku pierwszego ataku migreny.
Jest to szczególnie ważne, ponieważ pierwsze ataki migreny mogą być pomylone z innymi problemami zdrowotnymi: krwotokiem podpajęczynówki lub śródmózgowym a także zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.
Skąd bierze się ten ból głowy: przyczyny migreny
Przyczyny migreny nie zostały jak dotąd ostatecznie poznane. Bez wątpienia jest to choroba neurologiczna, której występowanie najprawdopodobniej jest związane z genetyczną skłonnością do nadpobudliwych reakcji neuronaczyniowych.
Zauważono, że ryzyko zachorowania wśród krewnych pierwszego stopnia osób cierpiących na migrenę jest trzykrotnie wyższe, niż dla reszty populacji, co potwierdza hipotezę o dziedziczeniu skłonności do wystąpienia choroby.
Podejrzewa się, że mechanizm występowania (patomechanizm) choroby związany jest z nadreaktywnością neuronów, na co mają wpływ takie czynniki, jak:
- odmienny metabolizm energetyczny mitochondrium,
- zaburzenie transportu jonów przez błony komórek ośrodkowego układu nerwowego,
- niskie stężeniem magnezu w mózgu,
- nieprawidłowe stężenie określonych neuroprzekaźników, w tym przede wszystkim serotoniny.
Dodatkowo wyróżnia się tzw. czynniki prowokujące, bezpośrednio wyzwalające atak migreny. Należą do nich:
- wysiłek fizyczny,
- stres, ale także stan odprężenia po stresie,
- nagłe zmiany pogody, w tym zwłaszcza ciśnienia atmosferycznego,
- jasne światło,
- określone produkty spożywcze, w tym czekolada, kakao, nabiał, owoce, niektóre ryby, tłuste potrawy, alkohol),
- wahania stężenia hormonów,
- zbyt krótki, ale też zbyt długi sen,
- przyjmowanie leków, zwłaszcza hormonalnych (estrogenów),
- wysokość (w czasie pobytu w górach).
Jaki przebieg ma leczenie migreny
Leczenie migreny ma na celu złagodzenie bólu oraz zapobieganie kolejnym nawrotom choroby. Terapia opiera się na dwóch filarach – zastosowaniu środków farmakologicznych oraz szeroko zakrojonej profilaktyce, której istotą jest unikanie sytuacji zwiększających ryzyko wystąpienia ataku. Jeśli chodzi o leki na migrenę, stosuje się:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne – diklofenak, naproksen, ketoprofen, indometacyna, kwas acetylosalicylowy (aspiryna),
- leki przeciwbólowe – paracetamol,
- tryptany (selektywni agoniści receptora 5-HT1B/D) - sumatryptan, a także almotryptan, eletryptan, naratryptan oraz frowatryptan,
- pochodne alkaloidów sporyszu (blokery receptorów α-andregenicznych) - ergotamina i dihydroergotamina.
Z wyżej wymienionych szczególnie wysoką skutecznością w leczeniu migreny wykazują się dostępne na receptę tryptany, które pobudzają receptory serotoninowe oraz hamują procesy zapalenia okołonaczyniowego. Są to leki nowej generacji, które przyniosły znaczny postęp w walce z chorobą, jaką jest migrena.
Nie zmienia to faktu, że w przypadku pojawienia się objawów migreny czy nawracających bólów głowy należy skontaktować się z lekarzem. W Dimedic, przychodni online, możesz skorzystać z jednej z wielu konsultacji lekarskich przez internet – między innymi tej skupionej na migrenie.
