Alergia skórna u dzieci i dorosłych. Leczenie i objawy
Autor: Piotr Brzózka
Alergia skórna najczęściej objawia się pod postacią pokrzywki, wysypki, obrzęków, szczypania, pieczenia, świądu, łuszczenia się naskórka. Alergie skórne są wynikiem bezpośredniego kontaktu ciała z substancją drażniącą, ale mogą pojawić się też wskutek uczulenia na przyjmowany pokarm, wdychane pyłki roślin i kurz domowy, a także ukąszenia owadów.
Czym jest alergia skórna?
Alergia skórna to potoczne pojęcie, określające całokształt reakcji uczuleniowych występujących na powierzchni ciała, takich jak pokrzywka, wysypka, obrzęk, zaczerwienienie i wiele innych. Patogeneza tego typu reakcji jest zróżnicowana. Niekiedy w grę wchodzi zwykła reakcja skórna wynikająca z podrażnienia na przykład substancją chemiczną lub ocierającym się materiałem ubrania.
Bardzo często jednak mamy do czynienia z mechanizmem alergicznym. Polega on na nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego osoby uczulonej. W wyniku kontaktu z alergenem uruchamiana jest wówczas produkcja przeciwciał klasy IgE, czego finalną konsekwencją jest stan zapalny.
Skąd się biorą alergie skórne?
Alergia skórna może się objawić w wyniku bezpośredniego kontaktu czynnika drażniącego z ciałem, ale nie tylko. W grę wchodzi:
- alergia kontaktowa – styczność skóry z substancjami uczulającymi, takimi jak nikiel, lateks, składniki kosmetyków itd.;
- alergia wziewna – podatność na alergeny wdychane wraz z powietrzem, w tym roztocza kurzu domowego, pyłki roślin (przede wszystkim traw i brzóz), sierść zwierząt;
- alergia pokarmowa – efekt spożywania pokarmów wywołujących opisaną wyżej reakcję układu immunologicznego. Zaliczyć do nich można między innymi orzechy, mleko, jajka, czekoladę, owoce (np. truskawki, poziomki, cytrusy) i wiele innych;
- alergia na jad i ślinę owadów (między innymi pszczół, os, trzmieli, komarów etc.).
Objawy alergii skórnej
Do typowych objawów alergii skórnej należą:
- pokrzywka skórna – niewielkich rozmiarów (1-3 mm) bąble, wypełnione płynem surowiczym, niekiedy też treścią ropną. Mogą być bolesne (pieczenie, szczypanie), czasem powodują świąd. Znikają bez śladu;
- wysypka – krostki, skoncentrowane lub rozsiane w różnych miejscach ciała. Zazwyczaj bezbolesne, ale swędzące;
- obrzęk, od kilku milimetrów do nawet przeszło 10 centymetrów;
- wysuszenie, łuszczenie się skóry, powodujące silny świąd.
W przypadku alergii kontaktowej, zazwyczaj objawia się ona miejscowo, podobnie jak uczulenie na jad i ślinę owadów.
Przykładowo, typowym objawem uczulenia na lateks z którego jest wykonana prezerwatywa, jest wysypka na prąciu mężczyzny oraz świąd warg sromowych jego partnerki seksualnej. Zaś najczęstszym odczynem skórnym w przypadku użądlenia lub ukąszenia przez owada, jest miejscowy obrzęk, u alergików przekraczający średnicą nawet 10 centymetrów. Jeśli natomiast chodzi o alergie wziewne i pokarmowe, objawy zazwyczaj są rozproszone po całym ciele.
Alergia skórna u dzieci
Alergia skórna u dzieci jest zjawiskiem nader częstym. Z wielu powodów. Po pierwsze, okres późno-niemowlęcy, a także kilka następnych lat życia, to czas gdy maluch stopniowo zaczyna przyjmować kolejne produkty spożywcze, z których wiele może się okazać alergenem.
Szczególne znaczenie mają białka zawarte w mleku i szeroko rozumianym nabiale, a także orzechy (kluczowy składnik masła orzechowego dla dzieci) oraz owoce (np. truskawki, z których robione są dżemy, musy, galaretki, kisiel etc.). Przynajmniej na początku ewentualne działanie alergizujące określonych składników jest nieznane. Zanim zostanie postawiona diagnoza (testy skórne wykonuje się od 3-4 roku życia), maluch może cierpieć na liczne alergie skórne.
Podobnie rzecz wygląda w przypadku pyłków drzew (małe dzieci zazwyczaj spędzają dużo czasu na wolnej przestrzeni) czy roztoczy kurzu domowego (godziny zabaw na podłodze). Dodatkowo należy mieć w pamięci uczulenia i inne reakcje skórne będące wynikiem kontaktu skóry z moczem i kałem, szczególnie jeśli rodzice nie dopełniają obowiązku zmiany pieluchy co 2-3 godziny lub po każdej defekacji.
Leczenie alergii skórnej
Podstawą leczenia alergii skórnej jest właściwe rozpoznanie przyczyn oraz profilaktyczne unikanie źródła zagrożenia. W diagnostyce wykorzystywane są między innymi wspomniane testy skórne, wykonuje się też badania krwi na obecność przeciwciał IgE, a także tzw. testy prowokacyjne.
Ustalenie alergenów odpowiedzialnych za niepożądane odczyny skutkować będzie zaleceniem eliminacji lub ograniczenia kontaktu z nimi. W przypadku alergii pokarmowej, rozwiązaniem jest dieta eliminacyjna, pozbawiona określonych składników.
Alergia na pyłki wymaga ograniczenia czasu spędzanego na świeżym powietrzu do koniecznego minimum (w okresie pylenia konkretnej rośliny powodującej uczulenie). Najłatwiejsze do opanowania bywają alergie kontaktowe. Przykładowo – uczulenie na lateks, z którego wykonane są prezerwatywy, wymaga jedynie stosowania kondomów nie lateksowych lub wyboru innej metody antykoncepcji.
Jeśli chodzi o typowe działania lecznicze, terapia objawowa polega na podaniu leków przeciwhistaminowych, łagodzących reakcję alergiczną. Dodatkowo stosuje się jeszcze glikokortykosteroidy. Zaś sprawdzonym domowym sposobem leczenia alergii skórnej jest podanie musującego wapna.
Jedyną natomiast metodą leczenia przyczynowego, jest immunoterapia, czyli odczulanie. Pamiętać jednak należy, że leczenie poprzez podawanie coraz większych dawek alergenu, może potrwać kilka lat i nie zawsze jest skuteczne.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Alergia i jej rodzaje. Na co można mieć uczulenie?
- Na czym polega odczulanie i ile kosztuje? Skuteczność
- Testy alergiczne z krwi, płatkowe czy wziewne? Rodzaje
- Alergeny pokarmowe, krzyżowe, wziewne - rodzaje i lista
Źródła:
- Barbara Majkowska-Wojciechowska, Pyłek roślin i alergeny sezonowe w Polsce¸ Alergia, Astma, Immunologia 21(1), marzec 2016
- Katarzyna Gembka, Ewa Cichocka Jarosz, Alergia na lateks – czynniki wywołujące, symptomatologia i postępowanie, Alergia Astma Immunologia 2013, 18 (3)
- Iga Butrym, Sylwia Płaczkowska, Lilla Pawlik-Sobecka, Sylwia Smolińska, Podstawowe testy wykorzystywane w diagnostyce alergii IgE-zależnej i alergii kontaktowej, Diagnostyka laboratoryjna 2017; 53(3)
- Frankie Robinson, Alergia pokarmowa, Brytyjska Fundacja ds. Żywienia
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
