Zapalenie spojówek u dzieci - objawy, leczenie i krople
Autor: Piotr Brzózka
Zapalenie spojówek u dzieci może wystąpić nawet drugiego dnia życia.
W przypadku najmłodszych pacjentów, zakażonych przez matki w czasie porodu, infekcja grozi utratą wzroku oraz innymi poważnymi powikłaniami.
Zobacz, jakie są objawy zapalenia spojówek u dzieci, a także jakie środki należy stosować w leczeniu konkretnych postaci choroby.
Spis treści:
Zapalenie spojówek u dzieci
Objawy zapalenia spojówek u dzieci
Leczenie zapalenia spojówek u dzieci
Wirusowe zapalenie spojówek u dzieci
Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci
Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci
Zapalenie spojówek u dzieci
Zapalenie spojówek u dzieci jest jednym z najczęściej występujących schorzeń okulistycznych w tej grupie wiekowej.
W jego przebiegu występują takie objawy, jak: przekrwienie oczu, obrzęk, łzawienie, świąd, pieczenie, ropna i surowicza wydzielina, powiększenie węzłów chłonnych.
Możliwe jest też pogorszenie widzenia, a nawet utrata wzroku.
Do symptomów choroby należą także brodawki powstające wskutek przerostu nabłonka i nacieku zapalnego spojówki lub grudki, będące formami przerostu tkanki limfatycznej w załamaniach worka spojówkowego.
Pamiętać należy, że istnieje kilkanaście postaci choroby, którą wyraźnie należy różnicować ze względu na etiologię.
Wyróżniamy zatem zapalenie spojówek:
- wirusowe (powodowane między innymi przez adenowirusy i wirus opryszczki),
- bakteryjne (paciorkowcowe, gronkowcowe oraz wywołane przez dwoinkę rzeżączki),
- chlamydiowe,
- alergiczne (w tym atopowe),
- chemiczne i fizyczne.
Dodatkowo istnieje bardzo wyraźny podział stanów zapalnych spojówek ze względu na wiek pacjenta – spośród ogółu dzieci jako przypadek osobny i charakterystyczny traktowane są noworodki.
Dlaczego tak się dzieje?
Jakie są typowe objawy dla poszczególnych typów choroby? Jak powinno się je leczyć?
Objawy zapalenia spojówek u dzieci
Objawy zapalenia spojówek u dzieci znacznie się różnią w zależności od postaci schorzenia i jego etiologii, a także wieku małego pacjenta.
U większości dzieci, wyłączając z zestawienia noworodki, najczęściej pojawiają się:
- łzawienie,
- przekrwienie,
- świąd,
- wydzielina surowicza lub ropna.
Mogą wystąpić również powiększone węzły chłonne, krwotoki podspojówkowe i inne objawy ogólne, takie jak: ból gardła, głowy, a nawet gorączka.
Jeśli chodzi natomiast o noworodki, wyróżnia się trzy bardzo typowe zakażenia, wszystkie przenoszone przez drogi rodne z matki na dziecko w czasie porodu:
- neisseria gonorrhoeae, czyli dwoinka rzeżączki – bakteria wywołująca jedną z częstszych chorób wenerycznych, odpowiada też za zapalenie spojówek u noworodków. Typowe objawy, które mogą się pojawić w ciągu 2-4 dni od narodzin, to: bardzo silny obrzęk, bardzo obwita wydzielina, znaczące przekrwienie spojówek, ryzyko owrzodzenia rogówki. Choroba w tej postaci uznawana jest za bardzo groźną – do jej potencjalnych skutków zalicza się nawet całkowitą utratę wzroku;
- chlamydia - także kojarzona z chorobami wenerycznymi, powoduje u maluchów infekcję oka, której objawami są: umiarkowana wydzielina ropno-śluzowa, obrzęk powiek, odczyn brodawkowy, błony rzekome;
- hermes simplex czyli wirus opryszczki HSV – może powodować zapalenie spojówki, w wyniku którego dochodzi do wycieku wydzieliny surowiczej i obrzęku powiek z możliwością pojawiania się małych pęcherzyków. Występuje też reakcja brodawkowka.
Leczenie zapalenia spojówek u dzieci
Leczenie zapalenia spojówek u dzieci, w szczególności u noworodków, to absolutny priorytet.
Wprawdzie choroba ma skłonność do samoczynnego ustępowania po 2-3 tygodniach, im jednak dłużej trwa, tym większe ryzyko powikłań.
A te mogą być dramatyczne.
Wymienić wśród nich można między innymi takie zaburzenia i choroby, jak:
- perforacja rogówki i zapalenie wnętrza gałki ocznej,
- częściowa lub całkowita utrata wzroku,
- zapalenie płuc,
- zapalenie opon mózgowych.
Oznacza to, że obserwując objawy zapalenia spojówek u dzieci, bezzwłocznie należy udać się do lekarza.
W większości przypadków niezbędne jest bowiem wdrożenie leczenia farmakologicznego, znacznie skuteczniejszego niż wszelkie „domowe sposoby”.
Pamiętać należy, że każda postać choroby wymaga indywidualnego podejścia i zupełnie innych metod leczenia.
Wirusowe zapalenie spojówek u dzieci
Wirusowe zapalenie spojówek u dzieci najczęściej powodowane jest przez adenowirusy.
W leczeniu choroby zaleca się stosować lek wirostatyczny o nazwie gancyklowir.
W przypadku pojawiania się nacieków rogówkowych część lekarzy sugeruje daleko idącą wstrzemięźliwość (nacieki powinny ustąpić samoistnie bez interwencji farmakologicznej), część zaś dopuszcza zastosowanie słabych steroidów, takich jak:
- etabonian loteprednolu,
- fluorometolon,
- 0,125% prednizolon.
W przypadku wirusowego opryszczkowego zapalenia spojówek, stosuje się zamiennie:
- gancyklowir – wspomniany wyżej lek wirostatyczny,
- acyklowir - synetyczny lek antywirusowy, skuteczny przeciwko wirusowi HSV2.
Środki te mogą być wykorzystane w leczeniu zarówno starszych dzieci, jak też noworodków.
Uwaga: antybiotyki przeciw wirusom są absolutnie nieskuteczne i jako takie niewskazane, poza przypadkami wtórnych nadkażeń bakteryjnych.
Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci
Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci najczęściej wymaga zastosowania antybiotyku, miejscowo lub ogólnie.
U dzieci starszych, narażonych przede wszystkim na zakażenia ze strony paciorkowców, gronkowców oraz bakterii Gram-ujemnych, lekami pierwszego wyboru są:
- lewofloksacyna – chemioterapeutyk z grupy fluorochinolonów,
- azytromycyna – antybiotyk z grupy makrolitów,
- tobramycyna – antybiotyk z grupy aminoglikozydów.
Są to typowe antybiotykowe krople na zapalenie spojówek u dzieci w wieku nieco starszym, a także dla noworodków, ze względu na szerokie spektrum działania używane w najczęstszych zakażeniach bakteryjnych.
Jeśli chodzi o inne postaci zapalenia spojówek - w przypadku zakażenia dwoinką rzeżączki, na które narażone są noworodki, stosuje się takie środki, jak:
- benzylopenicylina - antybiotyk z grupy penicylin,
- cefuroksym - antybiotyk będący cefalosporyną drugiej generacji.
Wspomnieć w tym miejscu można jeszcze o zakażeniach chlamydiowych, które stanowią oddzielną kategorię pod względem biologicznym.
Noworodkom podaje się dwa typy leków:
- erytromycyna – antybiotyk działający ogólnoustrojowo,
- azytromycyna – antybiotyk działający miejscowo.
Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci
Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci leczy się poprzez zastosowanie daleko posuniętych działań profilaktycznych, w tym przede wszystkim unikanie kontaktu z alergenami, a także włączenie leków takich jak:
- emedastyna, lewokabastyna, antazolina – leki przeciwhistaminowe,
- olopatadyna, epinastyna, kromoglikan - tak zwane stabilizatory komórek tucznych,
- diklofenak i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne,
- deksametazon, fluorometolon – krople steroidowe,
- cyklosporyna, takrolimus – leki immunopresyjne.
Należy pamiętać, że większość wymienionych leków dostępnych jest wyłącznie na receptę, a tę może przepisać jedynie lekarz, stacjonarnie lub w czasie telekonsultacji przez Internet.
Czytaj też:
- Konsultacja z lekarzem rodzinnym online w Dimedic
- Rumianek na zapalenie spojówek - czy to skuteczny sposób?
- Przyczyny zapalenia spojówek: skąd się bierze infekcja oka
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Alina Bakunowicz-Łazarczyk, Beata Urban, Monika Oziębło-Kupczyk, Stany zapalne narządu wzroku u dzieci i młodzieży, Okulistyka, Zeszyt 1, 2009
- Marzena Mielczarek, Choroby zapalne spojówek, Medycyna Rodzinna » 2/2005
Podobne artykuły
