Adenowirusowe zapalenie spojówek i rogówki: leczenie, objawy

Adenowirusowe zapalenie spojówek i rogówki jest groźnym schorzeniem okulistycznym, którego konsekwencją może być przejściowe a nawet trwałe pogorszenie wzroku. Jak objawia się choroba, w jaki sposób można się nią zarazić, jakich leków używa się w terapii?

Czym jest adenowirusowe zapalenie spojówek?

Adenowirusy to wyjątkowo zjadliwe patogeny, wywołujące zakażenia górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, opon mózgowych, a także oczu. Wyróżnia się przeszło 130 serotypów adenowirusów, z których 54 powoduje różnego typu infekcje u ludzi.

Adenowirusowe zapalenie spojówek i rogówki jest schorzeniem okulistycznym, które występuje w kilku postaciach, za co odpowiedzialnych jest wiele odmian tego wirusa:

• nagminne zapalenie spojówek i rogówki - adenowirusy 8, a także 9 i 37;
• ostre krwotoczne zapalenie spojówek - adenowirusy 70;
• gorączka gardłowo-spojówkowa - adenowirusy 3 i 7;
• proste grudkowe zapalenie spojówek - różne serotypy adenowirusów.

Za najgroźniejsze z powyższych uchodzi nagminne zapalenie spojówek i rogówki, zwane też epidemicznym. Ma ono ciężki przebieg i wyjątkowo łatwo się szerzy z człowieka na człowieka. Jego epidemie wybuchają w zakładach pracy, szpitalach, jednostkach wojskowych, szkołach czy przedszkolach.

Adenowirusowe zapalenie rogówki

W nomenklaturze naukowej spotkać się można z trzema określeniami:

• adenowirusowe zapalenie spojówek,
• adenowirusowe zapalenie rogówki,
• adenowirusowe zapalenie spojówek i rogówki.

W istocie jest to jedna i ta sama choroba, definiujące ją pojęcia używane są zamiennie lub odnoszą się do kolejnych stadiów. W pierwszym bowiem etapie stan zapalny obejmuje same spojówki, a po kilku dniach pojawiają się pierwsze zmiany w rogówkach, które są znacznie bardziej niebezpieczne pod kątem ewentualnych powikłań oraz trwałych skutków.  

Jak objawia się adenowirusowe zapalenie spojówek i rogówki?

Wirusowe zapalenie spojówek i rogówki wywoływane przez adenowirusy objawia się w zróżnicowany sposób, w zależności od postaci choroby. Typowe objawy choroby, to:

• Nagminne zapalenie spojówek i rogówki: silny obrzęk powiek, przekrwienie spojówek, łzawienie, światłowstręt, pogorszone parametry widzenia (zmniejszenie ostrości, rozszczepianie światła), krwawienia podspojówkowe, odczyn grudkowy. Choroba zaczyna się od jednego oka, po kilku dniach obejmuje także drugie. Pierwotnie infekcji poddana jest wyłącznie spojówka, natomiast po około-5 dniach na rogówkach zaczynają się pojawiać charakterystyczne plamy. Ta faza choroby trwa około 2 tygodni.
• Proste grudkowe zapalenie spojówek zazwyczaj jest znacznie łagodniejsze i ogranicza się do zmian w samych spojówkach i na powiekach, takich jak obrzęk, przekrwienie, świąd, szczypanie łzawienie.
• Gorączka gardłowo-spojówkowa – oprócz typowych objawów okulistycznych, pojawiają się też grypopodobne, w tym wysoka gorączka, ból gardła i powiększenie węzłów chłonnych przyusznych.

Jak można się zarazić adenowirusowym zapaleniem spojówek?

Adenowirusowe zapalenie spojówek, zwłaszcza w postaci epidemicznej, jest bardzo zaraźliwe. Zakażenie przenosi się bezpośrednio z człowieka na człowieka, ale też pośrednio, poprzez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się zarazki.

Do infekcji bardzo często dochodzi w szpitalach – udowodniono, że patogeny przenoszone są poprzez dotyk rąk lekarzy i pielęgniarek, a także źle odkażone sprzęty okulistyczne. Co istotne, adenowirusy są niezwykle odporne na działanie czynników zewnętrznych, także środków odkażających – ich duża żywotność sprzyja tworzeniu się ognisk epidemii.

Jak rozpoznać adenowirusowe zapalenie spojówek?

Adenowirusowe zapalenie spojówek, nawet w postaci nagminnej, ma tendencję do samowygaszania po około 3 tygodniach. Mimo to choroby nie należy lekceważyć i pozostawiać bez leczenia – każdy dzień jej trwania zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań, w tym trwałego pogorszenia widzenia za sprawą nacieków powstających na rogówce.

Przed wdrożeniem terapii należy dokonać rzetelnego różnicowania z innymi odmianami zapalenia spojówek, w tym przede wszystkim bakteryjnymi i alergicznymi. Objawy często mogą być zbliżone, a przez to mylące.

Na przykład zdarza się niekiedy, że w zakażeniach adenowirusowych pojawia się niewielka ilość wydzieliny ropno-śluzowej, która jest typowa przede wszystkim dla infekcji wywołanych przez bakterie. Dlatego diagnozy nigdy nie należy stawiać na własną rękę. Nawet jeśli brak czasu na wizytę w gabinecie lekarskim, warto zasięgnąć konsultacji medycznej przez internet za pomocą narzędzi teleinformatycznych. Tym bardziej, że większość leków stosowanych w terapii dostępna jest wyłącznie na receptę.

Leczenie adenowirusowego zapalenia spojówek

Leczenie adenowirusowego zapalenia spojówek jest stosunkowo trudne ze względu na to, że patogeny te są wyjątkowo żywotne i trudne do unicestwienia. Obecnie największą skuteczność przypisuje się miejscowym lekom przeciwwirusowym, wśród których wymienić można przede wszystkim gancyklowir, a także wirostatycznym, takim jak cydofowir, zalcytabina i stawudyna.

Należy jednak pamiętać, że u niektórych pacjentów mogą one potęgować podrażnienia oczu.

Inną opcją jest połączenie środka antyseptycznego o nazwie jodopowidon z deksametazonem, czyli bardzo silnym glikokortykosteroidem. Jednak zaleca się daleko idącą ostrożność w używaniu leków steroidowych, gdyż nawet niewielka ich ilość może doprowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku.

Czytaj też:

• Rumianek na zapalenie spojówek - czy to skuteczny sposób?

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny online

Lekarz pediatra online

Lekarz internista

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.