Zaburzenia nastroju afektywne (organiczne) – objawy
Autor: Joanna Woźniak
Organiczne zaburzenia nastroju to grupa zaburzeń psychicznych spowodowanych uszkodzeniem tudzież dysfunkcją mózgu lub chorobą somatyczną. W jakich chorobach somatycznych najczęściej występują zaburzenia nastroju afektywne? Jak się objawiają? Jak przebiega leczenie?
Zaburzenia nastroju
Zaburzenia nastroju przytrafiają się każdemu. Stresujący okres w pracy, problemy rodzinne, kłopoty ze zdrowiem odbijają się negatywnie na naszym codziennym funkcjonowaniu, a ich oznaką bywają zaburzenia nastroju. Niekiedy jednak wahania nastroju są objawem choroby ogólnoustrojowej lub dysfunkcji mózgu. Bywają także pierwszym symptomem zaburzeń natury psychicznej.
Organiczne zaburzenia nastroju – klasyfikacja
Organiczne zaburzenia nastroju to grupa zaburzeń psychicznych spowodowanych dysfunkcją mózgu lub chorobą somatyczną. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 wyróżnia następujące zaburzenia psychiczne związane z uszkodzeniem mózgu lub chorobą somatyczną:
- halucynoza organiczna,
- organiczne zaburzenia katatoniczne,
- organiczne zaburzenia urojeniowe (podobne do schizofrenii),
- organiczne zaburzenia nastroju (afektywne): organiczne zaburzenia maniakalne, organiczne zaburzenia dwubiegunowe, organiczne zaburzenia depresyjne, organiczne zaburzenia afektywne mieszane,
- organiczne zaburzenia lękowe,
- organiczne zaburzenia dysocjacyjne,
- organiczna chwiejność afektywna,
- łagodne zaburzenia procesów poznawczych,
- inne określone zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną,
- nieokreślone zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną.
Powyższa klasyfikacja znajduje zastosowanie przede wszystkim w opiniowaniu sądowo-psychiatrycznym.
Zaburzenia nastroju afektywne
Organiczne zaburzenia nastroju (afektywne) występują najczęściej w takich chorobach jak:
- udar mózgu,
- choroba Parkinsona,
- stwardnienie rozsiane,
- choroba Huntingtona,
- otępienie (demencja),
- choroba Alzheimera,
- padaczka,
- miażdżyca naczyń mózgowych,
- krwiak podtwardówkowy,
- urazy głowy.
Zaburzeń nastroju afektywnych nie należy ich mylić z zaburzeniami urojeniowymi na podłożu somatycznym, które są częstą manifestacją niedoczynności tarczycy, zespołu Cushinga, tocznia układowego, choroby Wilsona, hiperkalcemii, a także porfirii.
Afektywne zaburzenia nastroju po udarze mózgu
Najczęstszych afektywnym zaburzeniem nastroju po udarze mózgu jest depresja. Szacuje się, że epizod depresyjny dotyka 25-60 proc. pacjentów, którzy przebyli udar mózgu. Częstość występowania zaburzeń nastroju zależy w dużej mierze od ciężkości samego udaru.
Co warto podkreślić, rokowania w przypadku wystąpienia powikłań psychiatrycznych są dużo gorsze. Pacjenci z depresją poudarową nie znajdują w sobie motywacji do rozpoczęcia rehabilitacji. Zwykle występuje u nich większy ubytek procesów poznawczych. Ponadto zmniejszona aktywność ruchowa, będąca podstawowym objawem depresji, znacząco obniża jakość życia chorych. Z badań epidemiologicznych wynika, że śmiertelność u pacjentów po udarze mózgu, u których wystąpiły organiczne zaburzenia nastroju jest nawet 4-krotnie wyższa.
Leczenie organicznych zaburzeń nastroju
Organiczne zaburzenia nastroju należy leczyć dwutorowo - przyczynowo oraz objawowo.
Terapia powinna skupiać się głównie na chorobie podstawowej, która doprowadziła do wystąpienia objawów natury psychiatrycznej, jednakże niezbędne jest także leczenie objawowe, które nie odbiega od leczenia pierwotnych chorób afektywnych. Przykładowo, pacjenci z depresją poudarową są poddawani takiej samej terapii jak cierpiący na klasyczny epizod depresyjny. Zastosowanie znajdują następujące leki przeciwdepresyjne na receptę:
- selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI),
- trójpierścienne leki przeciwdepresyjne (TCA),
- inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI),
- blokery wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny (NDRI),
- inhibitory monoaminooksydazy,
- atypowe leki „drugiej generacji",
- wybiórcze inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (NARI).
Co bardzo istotne, dobierając konkretny lek przeciwdepresyjny, lekarz najczęściej psychiatra powinien mieć na względzie stan somatyczny pacjenta oraz uwzględnić możliwość interakcji leków przeciwdepresyjnych z zażywanymi z powodu udaru mózgu. Pacjentom z depresją poudarową zalecana jest także psychoterapia, najlepiej w nurcie kognitywno-behawioralnym.
O skuteczności leczenia organicznych zaburzeń nastroju decyduje współpraca psychoterapeuty, psychiatry oraz lekarza zajmującego się leczeniem choroby pierwotnej.
Czytaj też:
- Jak pomóc osobie z depresją i gdzie szukać wsparcia?
- Ciężka depresja, łagodna i umiarkowana - objawy i różnice
- Depresja sezonowa - test, objawy i leczenie zaburzenia
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Hubert Wichowicz , Depresja poudarowa — zaburzenie biologiczne czy psychopochodne?, Udar Mózgu 2008, tom 10, nr 1, 40–48.
- http://www.leksykon.com.pl/images/PDF/depresja.pdf
Podobne artykuły
