Zapalenie zatok to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób w Polsce.
Wśród objawów najczęściej pojawiają się: silny ból głowy, niedrożność nosa, katar, problemy z oddychaniem; gęsta, ropna wydzielina spływająca po tylnej ściance gardła i powodująca podrażnienie oraz kaszel.
Te i inne objawy zapalenia zatok mogą się utrzymywać nawet przez kilka miesięcy, powodując ryzyko groźnych powikłań.
Co więcej: powodują też znaczne obniżenie komfortu życia.
Zapalenie zatok stanowi jedno z 10 najczęściej diagnozowanych schorzeń w Polsce.
Dodatkowo jest to jedna z najczęściej leczonych antybiotykami chorób.
Zapalenie zatok, które zaliczane jest do chorób górnych dróg oddechowych, obejmuje błony śluzowe wyściełające rozległe przestrzenie pneumatyczne, zlokalizowane pod powierzchnią twarzoczaszki.
W przebiegu choroby, pod wpływem różnych czynników, dochodzi do obrzęku śluzówki oraz zaburzenia pracy tzw. mechanizmu śluzowo-rzęskowego. Efektem tego jest niedrożność nosa i silny ból głowy.
W zależności od umiejscowienia objawów, wyróżniamy zapalenie zatok:
Z kolei z uwagi na powody pojawienia się tej choroby (etiologię), zapalenie zatok dzieli się na:
Natomiast ze względu na przebieg choroby, a w szczególności czas jej trwania, wyróżnia się zapalenie zatok:
Objawy zapalenia zatok różnią się w zależności od postaci, jaką przybiera choroba. I tak:
Ból zatok, jeden z najbardziej charakterystycznych objawów schorzenia, ma charakter przytępiony, ćmiący, rozlewający się. Stan ten jest efektem szeregu procesów, które kolejno zachodzą w przebiegu choroby, takich jak:
W większości przypadków rozwój choroby jest efektem zakażenia wirusowego, powodowanego przez rinowirusy, adenowirusy, koronawirusy bądź wirusy RS. W przypadku dłuższego zalegania wydzieliny w zatokach, dochodzi do jej bakteryjnych nadkażeń i rozwoju infekcji wywoływanych przede wszystkim przez pałeczki:
Niekiedy też źródłem zakażenia są gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), inne bakterie Gram-ujemne , w tym Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella i Enterobacter, a także Escherichia coli oraz różnego typu bakterie beztlenowe.
Stanem szczególnym jest przewlekłe zapalenie zatok. Wedle wytycznych Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej, podstawą do jego stwierdzenia jest czas trwania choroby: minimum 12 tygodni bez przerwy.
Przewlekłe zapalenie zatok powodowane jest przez czynniki o zróżnicowanym charakterze, w tym przede wszystkim:
Objawy przewlekłego zapalenia zatok są nieco lżejsze, niż ostrej postaci choroby.
Nie zmienia to faktu, że ze względu na czas utrzymywania się mogą być bardziej uciążliwe. Ta postać choroby może być o wiele groźniejsza dla zdrowia – zwłaszcza gdy uwzględni się możliwość ciężkich powikłań, z zapaleniem opon mózgowych czy mięśnia sercowego na czele.
W przebiegu choroby, pacjent z różnym natężeniem odczuwa objawy takie jak:
Zapalenie zatok jest schorzeniem, które występuje u osób w każdym wieku, od wczesnodziecięcego, po senioralny.
W przypadku dzieci, choroba jest niemal powszechna, przy czym charakterystyczne jest występowanie jedynie dwóch jej postaci – zapalenia zatok szczękowych lub sitowych. Ma to związek z wczesnym rozwojem tych struktur, które zaczynają się wykształcać już w okresie płodowym i jako takie są narażone na infekcje już w pierwszych latach życia.
Dzieci niemal w ogóle nie chorują natomiast na zapalenie zatok czołowych i klinowych, które dojrzałą postać przyjmują dopiero u progu dorosłości.
Objawy zapalenia zatok u dziecka, podobnie jak u dorosłych, są konsekwencją zaburzenia drożności tzw. kompleksu ujściowo-przewodowego i zaleganiem patologicznej wydzieliny. Do najczęściej spotykanych symptomów zapalenia zatok szczękowych u dziecka należą:
Jeśli natomiast zapalenie zatok u dziecka obejmuje także komórki sitowe, możliwe jest wystąpienie takich objawów, jak: