Migrena. Leczenie, przyczyny, rodzaje migreny

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Masz częste bóle głowy? Towarzyszy im światłowstręt i nudności? To może być... migrena. Jeśli jesteś w grupie ryzyka (zwłaszcza kobiety w wieku rozrodczym) oraz masz takie uwarunkowania genetyczne, to warto skonsultować bóle z neurologiem. Choć nie można wyleczyć tej choroby, to odpowiednie postępowanie i zażywanie środków zaleconych przez lekarza pozwoli Ci przechodzić napady dużo łagodniej. Na co warto zwrócić uwagę?

Czym jest migrena?

Migrena jest jednym z najbardziej przykrych doznań bólowych, jakich może doświadczyć człowiek. Jeśli cierpisz na migreny, to z pewnością wiesz, o czym mowa.

Czym jest migrena?

Najbardziej charakterystyczne objawy migreny to silny, pulsujący ból głowy, najczęściej zlokalizowany w okolicach jednego lub obu oczodołów, a także ewentualne zaburzenia neurologiczne, dotykające między innymi narząd wzroku. Charakterystyczna drażliwość na światło i konieczność przebywania w ciemnych, zacienionych pomieszczeniach, znasz to? Co ciekawe, w znacznej większości na migreny cierpią kobiety, niż mężczyźni. No i okazuje się, że uwarunkowania genetyczne mają tutaj duże znaczenie. Trzeba jednak mieć świadomość, że istnieje wiele odmian migreny.

Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 można wyróżnić następujący podział:

• migrena bez aury (prosta);
• migrena z aurą (klasyczna) zwana także migreną oczną:
• aura z bólem głowy,
• migrena podstawna,
• migrena równoważna,
• migrena rodzinna;
• stan migrenowy;
• migrena powikłana;
• inne migreny:
• migrena okoporaźna,
• migrena siatkówkowa.

W przypadku każdej z wymienionych odmian migreny objawy są nieco inne. Oczywiście to, na jaką migrenę cierpisz nie oceniasz samemu. W przypadku pojawienia się takich dolegliwości bólowych konieczna jest wizyta u lekarza neurologa, który zaleci odpowiednie leczenie. I pamiętaj, nigdy nie czekaj na moment, kiedy migrena dopadnie Cię na całego. Jeśli czujesz zbliżające się objawy, bóle głowy, nudności, to lepiej od razu zaaplikować leki i odpocząć.

Migrena to tylko ból głowy?

Oczywiście, że... nie! Choć znacznej większości migrena kojarzy się tylko z bólami głowy, często pulsującymi.

Ale poza tym możesz odczuwać także:

• łzawienie oczu;
• nadwrażliwość na światło;
• nadwrażliwość na dźwięki i zapachy;
• nudności;
• mrowienie kończyn;
• sztywność szyi;
• zawroty głowy;
• potliwość;
• osłabienie;
• nadwrażliwość na temperaturę;
• zaburzenia równowagi;
• halucynacje dźwiękowe;
• szumienie w uszach;
• obrzęk twarzy;
• tkliwość zębów i szczęki;
• niedrożny nos i katar;
• zmniejszony apetyt;
• zaparcia;
• nerwowość;
• wymioty;
• obniżone poczucie nastroju;
• silne bóle podczas nawet małych aktywności, tj. zmywanie naczyń czy ścielenie łóżka.

Czy to wszystko? Niestety nie. U około 1/4 przypadków migrenowych może pojawić się tzw. aura migrenowa, czyli zespół objawów neurologicznych. Choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niebezpieczne, to zazwyczaj mijają po około godzinie od ich pojawienia się. Mowa o mroczkach, zniekształceniach obrazu czy ubytkach w polu widzenia. Jednocześnie możesz odczuwać także zaburzenia ruchowe czy czuciowe, a także mieć problem z wysławianiem się.

Taka typowa migrena to proces, na który składają się cztery fazy.

Są to:

• zwiastuny nadciągającej migreny (często indywidualnie odczuwane);
• aura;
• ból głowy;
• faza ponapadowa (poczucie osłabienia i zmęczenia).

Migrena – rodzaje

Migrena jest chorobą, która ma kilka postaci. Obowiązujące klasyfikacje wyróżniają dwie główne odmiany migreny. Są to:

• migrena bez aury, tzw. prosta – jej istotą jest przede wszystkim silny ból głowy;
• migrena z aurą, czyli klasyczna – ból głowy poprzedzony jest atakiem aury, czyli neurologicznych zaburzeń widzenia i czucia.

Odmianami migreny z aurą są między innymi migrena podstawna oraz migrena równoważna. Jako osobne jednostki funkcjonują też w medycznej nomenklaturze migrena siatkówkowa oraz migrena okoporaźna. Odrębnymi chorobami są również stan migrenowy i migrena powikłana. Natomiast w przypadku dzieci mówimy o tzw. dziecięcych zespołach migrenowych, czyli tzw. ekwiwalentach migreny.

Na osobną uwagę zasługują jeszcze dwa pojęcia. Często spotykany termin „migrena oczna” jest określeniem potocznym, stosowanym w odniesieniu do dwóch wymienionych wyżej odmian migreny – z aurą oraz siatkówkowej. Natomiast migrena szyjna de facto nie jest chorobą migrenową – to tzw. szyjopochodny ból głowy, którego podłożem są dolegliwości kręgosłupa.

Migrena bez aury

Migrena prosta jest najczęściej występującą odmianą tej dolegliwości. Objawy migreny bez aury to przede wszystkim ból głowy o bardzo wysokim natężeniu i pulsującym charakterze. Możesz odczuwać ten ból ten jako powtarzający się i zazwyczaj jednostronny. Bardzo często pojawia się w okolicach jednego z oczodołów. 

Co charakterystyczne dla migreny – objawy nasilają się z każdym ruchem głowy, szczególnie przy wysiłku fizycznym. Jak możesz to odczuwać? Chory może mieć wówczas wrażenie, iż wewnątrz czaszki przetacza się ołowiana kula. Tego typu objawy migreny prostej trwają od 4 do nawet 72 godzin. Poza tym możesz także odczuwać: nudności i wymioty a także nadwrażliwość na światło i dźwięk.

Migrena z aurą

Około 10 procent przypadków migreny stanowi tak zwana migrena z aurą. Objawy tej dolegliwości po części przypominają objawy migreny prostej  – także i w tym przypadku pojawia się ból głowy i oczu. Najbardziej jednak charakterystyczne dla migreny z aurą objawy to zaburzenia neurologiczne poprzedzające atak bólu, najczęściej o charakterze wzrokowym. Pojawiają się wówczas błyski świetlne, mroczki. Bardzo często przed oczami pojawia się migoczący obszar, kształtem przypominający półksiężyc, który zajmuje coraz większą część pola widzenia. Może wystąpić zachwianie perspektywy. Ale nie martw się, takie objawy zazwyczaj ustępują po około godzinie od ich wystąpienia.

Co jeszcze może się pojawić przy migrenie z aurą? Inne typowe dla migreny objawy neurologiczne to mdłości, zaburzenia czucia (nadwrażliwość i lub brak czucia w kończynach), drętwienie mięśni, zaburzenia mowy, a nawet omdlenia. Co ważne, w przypadku migreny z aurą objawy neurologiczne tego typu mogą, ale nie muszą poprzedzać dolegliwości bólowych. Możliwe jest wystąpienie samej aury, bez bólu głowy. Jeśli cierpisz z powodu takich migren, to prawdopodobnie już na tyle znasz swój organizm, że jesteś w stanie rozpoznać nadchodzący atak.

Migrena przyczyny

Migrena przyczyny ma do dziś nieustalone w sposób niepodważalny. Skomplikowana patogeneza migreny zapewne jest wynikiem wspólnego oddziaływania neurobiologicznych mechanizmów wewnętrznych, czynników środowiskowych a także genetycznych.

Popularna teoria usiłująca wyjaśnić przyczyny migreny zakłada, iż napady bólu wywoływane są silnym skurczem a następnie rozszerzeniem się naczyń tętniczych w mózgu wskutek zaburzeń procesu wydzielania serotoniny. Inna hipoteza przyczyn migreny upatruje w zaburzeniach działania tzw. kanałów jonowych, czyli białek umożliwiających transport jonów w poprzek błon komórkowych. Najnowsza zaś z teorii bazuje na przekonaniu, że migrena jest efektem reakcji organizmu na tzw. stres oksydacyjny.

Do najczęstszych kwestii, które mogą wpływać na pojawienie się migreny, to także:

• zmiany hormonalne w cyklu miesięcznym u kobiet;
• ciąża;
• menopauza;
• miesiączka;
• zbyt długie okresy niejedzenia, pozostawanie na czczo;
• zmiany rytmu snu i dnia (praca zmianowa);
• zmiany pogody;
• silne stresy;
• ból karku;
• palenie tytoniu;
• nadmierny wysiłek fizyczny;
• mocne lub nieprzyjemne zapachy;
• przyjmowanie dużej ilości alkoholu lub kofeinowych napojów;
• przyjmowanie niektórych pokarmów (wysoko przetworzonych i z dużą ilością soli);
• światłoczułość.

Musisz także wiedzieć, że pewne choroby mogą powodować, że wystąpienie migreny jest dużo bardziej prawdopodobne. Dlatego jeśli cierpisz z powodu ciężkiej depresji czy endometriozy, a także... otyłości, to tym bardziej powinnaś zwrócić uwagę na mocne i napadowe bóle głowy. Niestety zmiany hormonalne, zwłaszcza w przypadku kobiet mają ogromne znaczenie jeśli chodzi o występowanie, jak i częstotliwość pojawiania się napadów migrenowych. A z migreną nie ma żartów, lepiej wiedzieć, jak ją leczyć.

Migrena ma z pewnością podłoże genetyczne – około 60 procent osób chorych ma w swoich rodzinach inne przypadki migreny. Niezwykle ważna jest też rola czynników stymulujących wewnętrzne mechanizmy odpowiedzialne za migrenę. Należą do nich:

• nadmierny wysiłek fizyczny,
• długotrwała ekspozycja na stres,
• zaburzenia snu,
• niewłaściwa dieta,
• uzależnienie od nikotyny,
• ciąża,
• menstruacja.

Leczenie migreny

Leczenie migren można podzielić na dwa rodzaje. Pierwszy z nich jest leczenie doraźne, czyli takie, które stosujesz, kiedy czujesz, że zaczyna Cię  łapać napadowy ból głowy. Do doraźnych leków na migrenę należą: środka przeciwbólowe (czasem także przeciwwymiotne), które mają na celu złagodzenie objawów i doprowadzenie do ich ustąpienia. Zalecane są tutaj przede wszystkim niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz preparaty z grupy tryptanów. Nierzadko stosuje się także leki na bazie ibuprofenu, paracetamolu, pochodnych ergotaminy czy kwasu acetylosalicylowego, jednak wszystko zależy od tego, jak silne są Twoje napady.

Ale czy migrenę można leczyć tylko doraźnie? Jeśli jesteś pod opieką neurologa, to może on zalecić także leczenie profilaktyczne. Takie leczenie opiera się zazwyczaj leki, które w stosowaniu długofalowym mogą ograniczać lub nawet zapobiegać występowaniu migren. Są to leki, tj. propranolol, kwas walproinowy czy trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylina).

W zależności od Twojego podejścia do medycyny niekonwencjonalnej możesz także spróbować stosować inne metody łagodzenia objawów migreny. Jak wiesz, stres nie jest Twoim przyjacielem. Joga i regularna umiarkowana aktywność fizyczna, a nawet medytacja, pozwolą Ci wyciszyć się i nabrać pewnego dystansu do codzienności. Warto także wyeliminować ze swojej diety produkty kofeinowe, częste picie alkoholu czy spożywanie przetworzonych produktów. Zawsze pamiętaj o odpowiedniej dawce snu!

Poza tym niektórzy lekarze zalecają akupunkturę czy liczne terapie fizjoterapeutyczne i osteopatyczne, jak np. terapia sakralno-krzyżowa. Wszelkie formy relaksu, jakie są Ci w stanie pomóc, są na co dzień wskazane.

Poza tym... Możesz także prowadzić dziennik napadów migrenowych, w którym będziesz zapisywać konkretne okoliczności pojawienia się migreny. Być może podpowie to Tobie (lub Twojemu lekarzowi) jakieś konkretne momenty, które sprawiają, że Twój organizm reaguje napadem.

Co ciekawe... w leczeniu profilaktycznym migreny przewlekłej (czyli takiej, która występuje co najmniej 2 razy w tygodniu) często zaleca się stosowanie toksyny botulinowej, czyli popularnego w medycynie estetycznej botoksu. Migrenowym pacjentom podaje się ją co około 3 miesiące, co może mieć wpływ na ustąpienie objawów lub znaczne ich złagodzenie. Nie jest to jednak tania kuracja, ponieważ co parę miesięcy musisz na nią wydawać około paręset złotych, oczywiście w zależności od kliniki i miasta. Jeśli jednak cierpisz na częste napady, to prawdopodobnie zrobisz naprawdę dużo, aby załagodzić tym objawom.

Leczenie migreny botoksem

Botoks to handlowa nazwa toksyny botulinowej, będącej wytworem bakterii Clostridum botulinum. Botoks zazwyczaj kojarzy nam się z wykorzystaniem w medycynie estetycznej, gdzie służy do wygładzania zmarszczek i odmładzania wyglądu twarzy.

W rzeczywistości jednak od przeszło 50 lat botoks wykorzystywany jest w medycynie na coraz szerszą skalę między innymi jako środek uśmierzający ból. Okazuje się, że możliwe jest też leczenie migreny botoksem. W szczególności terapia ta zalecana jest w przypadku osób cierpiących na migrenę przewlekłą. Zastosowanie znajduje w tym miejscu tzw. botoks typu A.

Jak wyleczyć migrenę botoksem? Botoks typu A to jeden z dostępnych wariantów toksyny botulinowej. Leczenie migreny botoksem polega na nastrzykiwaniu wyselekcjonowanych miejsc na głowie. Opisy działania botoksu, które możemy znaleźć na stronach internetowych poszczególnych klinik nieco się od siebie różnią, zazwyczaj jednak przedstawiany jest mechanizm ucisku lub podrażnienia zakończeń nerwowych przez określone mięśnie głowy.

Zastrzyki botoksu w wybrane partie mięśni mają prowadzić do ich rozluźnienia i tym samym – zwolnienia nacisku na nerwy. Sam zabieg reklamowany jest jako bezbolesny i pozwalający prowadzić normalną aktywność zaraz po jego zakończeniu. Efekty mają być widoczne po około 7 dniach.

Czy leczenie migreny botoksem jest skuteczne? Zależy jak na to patrzeć. Blokada, którą uzyskuje się za pomocą zastrzyków z botoksu, ma być skuteczna od 3 do 6 miesięcy. W tym czasie ataki migrenowego bólu powinny wyraźnie zelżeć a nawet ustąpić.

Działanie to obserwuje się u około 80 procent pacjentów. Niestety, nie oznacza to pozbycia się choroby raz na zawsze. Tak jak wspomnieliśmy, nauka do dziś nie znalazła recepty pozwalającej definitywnie wyleczyć migrenę, tak więc i w przypadku botoksu efekt nie będzie dożywotni. Decydując się na leczenie migreny botoksem należy też brać pod uwagę koszty terapii, które średnio wynoszą około 1500 zł za pojedynczą sesję.

Leczenie migreny akupunkturą

Kolejna niestandardowa terapia to leczenie migreny akupunkturą. Pradawna chińska technika w leczeniu migreny dopiero zaczyna być uznawana przez środowiska naukowe i medyczne. Do niedawna akupunkturę lekceważono, podważając jej skuteczność, jednak publikowane w ostatnich latach wyniki badań naukowych, także porównawczych, wskazują, że odpowiednie nakłuwanie wyznaczonych stref na ciele pacjenta może przynosić efekty nie gorsze, a nawet lepsze, niż farmakologia, zwłaszcza u pacjentów cierpiących na migrenę z aurą. I oczywiście u tych, którzy nie reagują na środki farmakologiczne.

Leczenie migreny ziołami

Medycyna ludowa praktykuje w przypadku migreny leczenie ziołami, aczkolwiek poważne towarzystwa naukowe nie przypisują tej metodzie wielkiej wagi. Niewielka bylina, jaką jest złocień maruna ma zmniejszać częstotliwość napadów migrenowych. Rozmaryn ma zmniejszać dolegliwości bólowe, a mięta – nudności i związane z nimi wymioty. Zioła mogą być wykorzystywane także do przyrządzania olejków, za pomocą których wykonamy masaże rozluźniające napięte mięśnie szyi i głowy.

Leczenie niekonwencjonalne migreny

Patogeneza migreny nie została do końca poznana a teorii usiłujących wyjaśnić jej podłoże jest bez liku. Jedna z nich kładzie nacisk nie tylko na mechanizmy neurobiologiczne zachodzące w organizmie osoby chorej, ale także czynniki zewnętrzne owe mechanizmy wyzwalające (tzw. wywoływacze).

Należą do nich między innymi wysiłek fizyczny, przemęczenie emocjonalne, długotrwała ekspozycja na stres, zaburzenia snu, zmiany ciśnienia atmosferycznego, zmiany hormonalne, ciąża, menstruacja, dieta, przyjmowane leki. Jak widać paleta jest szeroka. W przypadku podejrzeń, iż za napadami migreny mogą stać czynniki psychiczne i psychologiczne, chorzy kierowani są niekiedy na psychoterapię. Wspomaga ona właściwe leczenie farmakologiczne, pozwalając poznać i wyeliminować ewentualne „wywoływacze” związane np. z przeciążeniem stresem.

Czytaj też:

Ile trwa migrena?

Migrena a diagnoza, czyli dlaczego warto skonsultować się z lekarzem

Pamiętaj, że zawsze lepiej jest się skonsultować z lekarzem w sprawie swojego problemu zdrowotnego, niż tego nie zrobić. Brzmi jak banał? Ale niestety tak jest.

Zdrowie jest tylko jedno, a w przypadku diagnozowania migreny bardzo ważny jest wywiad lekarski. Doświadczony lekarz będzie w stanie pokierować Twoim leczeniem w odpowiedni sposób a także zalecić Ci kuracje, które będą pomocne w przypadku kłopotliwych i nawracających bólów głowy. Zdarza się, że neurolodzy zalecają wykonanie badań obrazowych, tj. tomografia komputerowa czy badanie zwane elektroencefalografia (EEG). Wszystkie czynniki razem mogą upewnić lekarza w postawieniu trafnej diagnozy.

Migrena u dzieci

Choć migrena najczęściej rozwija się po 25-30 roku życia, choroba atakuje też najmłodszych. Migrena u dzieci wyróżnia się objawami. Tak zwane dziecięce zespoły okresowe, zwane też ekwiwalentami migreny, składają się z następujących objawów:

• nudności i wymioty, występujące okresowo bez konkretnych zaburzeń pracy układu trawiennego;
• migrena brzuszna – bardzo silny ból brzucha i wymioty, również bez konkretnej przyczyny w układzie pokarmowym;
• łagodne napadowe zawroty głowy – trwające kilkadziesiąt minut zaburzenia bez wyraźnych zaburzeń funkcjonowania błędnika, oczu i mózgu.

Co gorsza, migrena u dzieci, zwłaszcza najmłodszych, poniżej 4 roku życia, może się objawiać poprzez trwające kilka dni połowiczne niedowłady. Należy też pamiętać, że migrena u dzieci nie zawsze manifestuje się bólem głowy, przez co jest jeszcze trudniejsza do rozpoznania.

Migrena w ciąży

Szczególnym przypadkiem jest migrena w ciąży. Występuje ona nawet u 15 procent ciężarnych kobiet, zazwyczaj w pierwszym trymestrze. Początek ciąży to czas szczególnych zmian hormonalnych, które mogą stymulować napady migreny oraz bóle głowy innego typu. Migrena w ciąży bardzo często jest pierwszym doświadczeniem migrenowym w życiu wielu kobiet. Jej objawy nie są zazwyczaj ekstremalnie silne, problemem jednak jest znikoma możliwość leczenia farmakologicznego. W okresie ciąży jedynym środkiem powszechnie uznawanym za akceptowalny (ale w dawce nie większej niż 300-500 mg raz na 6 godzin) jest paracetamol.

Migrena: czy można ją wyleczyć?

Migrena to zaburzenia nerwowo-naczyniowe, zatem uznaje się ją za chorobę przewlekłą, czyli taką, której przyczyny nie do końca są znane. Ciężko więc leczyć przyczynę... Podejmuje się tutaj raczej tylko kroki zmierzające do łagodzenia objawów.

Wszystko zależy także od tego, jak często cierpisz z powodu napadów migreny. Warto jednak być pod stałą opieką neurologa a także zawsze mieć przy sobie leki przez niego zalecone. Niektóre osoby cierpią na migrenę parę razy w miesiącu, inne zaś mają takie objawy tylko parę razy w roku.

Jedno jest pewne, nigdy nie wiesz, kiedy dokładnie dopadnie Cię migrena, dlatego należy dokładnie obserwować swój organizm, przez co jest się wyczulonym na pierwsze objawy jej pojawiania się.

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny

Lekarz internista

E-recepta online

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link