Dystymia - objawy, leczenie, przyczyny. Co to za choroba?

Dystymia uważana jest za swego rodzaju przedsionek depresji. Utrzymuje się latami, ale ma znacznie łagodniejszy przebieg, niż klasyczne zaburzenia depresyjne. Zobacz, jakie są objawy dystymii, jej przyczyny, a także sposoby leczenia.

Co to jest dystymia?

Dystymia jest w psychiatrii pojęciem wieloznacznym. Część psychiatrów tym mianem określa podprogową postać depresji, część – swoiste zaburzenia afektywne lub zaburzenia osobowości, a jeszcze inni – powikłania zaburzeń nerwicowo-lękowych.

Usiłując znaleźć wspólny mianownik dla różnego typu definicji, można powiedzieć, że dystymia to przewlekłe (trwające minimum 2 lata) i uporczywe obniżenie nastroju, o niewielkim jednak nasileniu.

Objawy dystymii są zdecydowanie łagodniejsze, niż depresji – złe samopoczucie w mniejszym stopniu dezorganizuje codzienne życie, zdecydowanie rzadziej występują też skrajne reakcje organizmu, taki jak myśli samobójcze. Dystymia klasyfikowana jest w zestawieniu ICD-10 jako zaburzenie afektywne, zbiorczo obejmując dysfunkcje wcześniej określane jako:

• nerwica depresyjna,
• depresyjne zaburzenia osobowości,
• depresja nerwicowa,
• depresja lękowa przewlekła.

Częstotliwość występowania dystymii w populacji szacowana jest na 3 do 5 procent. Mniej więcej dwukrotnie częściej dotyka ona kobiet, niż u mężczyzn. Mimo łagodnych objawów, jest trudna w leczeniu.

Ma to związek z problemami diagnostycznymi, określonymi cechami osobowościowymi osób na nią zapadających, a także niewielką spektakularnością osiąganych wyników, co stanowi czynnik zniechęcający zarówno dla pacjenta, jak też lekarza. Z tego powodu wiele osób cierpi na dystymię długimi latami, niekiedy nawet przez całe życie.

Objawy dystymii

Typowe objawy dystymii przypominają symptomy depresji. Wedle obowiązujących w Polsce wytycznych, o rozpoznaniu dystymii możemy mówić w sytuacji, gdy:

• obniżony nastrój utrzymuje się przez minimum 2 lata,
• natężenie objawów nie jest na tyle duże, by spełniało kryteria tzw. lekkiej depresji,
• w czasie epizodów depresyjnych występują przynajmniej 3 z niżej wymienionych objawów: zmniejszenie energii lub aktywności, zaburzenia snu, mała wiara w siebie i poczucie niedostosowania, zaburzenia koncentracji, płaczliwość, zmniejszenie zainteresowania seksem lub satysfakcji z aktywności seksualnej oraz innych czynności sprawiających przyjemność, poczucie bezradności lub zmartwienia, wrażenie, że codzienne trudności i odpowiedzialności są niemożliwe do przezwyciężenia, pesymizm dotyczący przyszłości lub nadmierne rozpamiętywanie przeszłości, wycofanie społeczne, zmniejszenie rozmowności.

Dystymia a depresja

Jaka jest różnica między dystymią a depresją? Pacjenci cierpiący na depresję bardzo często mają poczucie uczestnictwa w podróży na samo dno, a w związku z tym całkowicie zaniedbują codzienne obowiązki i relacje międzyludzkie. Pogorszenie funkcjonowania odczuwalne jest w większości sfer życia codziennego, a cierpienie psychiczne odczuwane przez osoby chore na depresję często przybiera nasilenie trudne do wytrzymania – stąd częste myśli oraz próby samobójcze.

Natomiast osoby cierpiące na dystymię są w stanie funkcjonować w codzienności, nie modyfikując swoich działań i postaw w sposób dezorganizujący życie swoje i innych. Chodzą do pracy, poprawnie wywiązują się z obowiązków służbowych, opiekują się dziećmi, sprzątają, zmywają, gotują, uprawiają sport, pilnują terminowej spłaty rachunków, mają sprecyzowane plany na przyszłość, które lepiej lub gorzej realizują. W odróżnieniu od osób zdrowych, nie odczuwają jednak z tego powodu satysfakcji, ani innych pozytywnych odczuć.

Skąd bierze się chroniczna depresja?

Dystymia, zwana też obrazowo chroniczną depresją, dzieli się na pierwotną, czyli występującą samoistne i wtórną, współtowarzyszącą innym zaburzeniom i chorobom. Naukowcy nie są pewni, w jaki sposób powstają zaburzenia nazywane dystymią.

Część badaczy skłania się ku przyznaniu nadrzędnej roli czynnikom biologicznym i uwarunkowaniom genetycznym, jak ma to miejsce w przypadku depresji endogennej. Inni zwracają jednak uwagę na determinanty psychospołeczne. Niewątpliwie stwierdza się ponadprzeciętnie wysoki odsetek osób cierpiących na dystymię wśród pacjentów leczonych neurologicznie i psychiatrycznie, po przebytych urazach i schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego. Naukowcy skłonni są też przyjąć, że występowanie dystymii skorelowane jest z wiekiem.

Tego typu zaburzenia stosunkowo często występują u dzieci (0,6 – 4,6 procent populacji), najczęściej w wieku nastoletnim oraz około 20-30 roku życia (1,6 – 8 procent). U osób starszych dystymię spotyka się stosunkowo rzadko, co ma jednak związek także z rozwojem poważniejszych zaburzeń depresyjnych.

Leczenie dystymii

Leczenie dystymii ma charakter przede wszystkim charakter farmakologiczny, niekoniecznie zaś sprawdzają się w tym przypadku metody psychoterapeutyczne – specyfika objawów i niepoznana patogeneza zaburzenia sprawiają, że terapeutom często brak jest punktów zaczepienia do pracy z pacjentami. Poza tym istotna jest domniemana rola czynników biologicznych, jako głównego źródła dystymii. Dlatego najlepiej sprawdzają się leki na receptę. Na dystymie stosuje się:

• selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – opipramol, citalopram, fluoksetyna, fluwoksamina, paroksetyna, sertralina,
• trójpierścienne leki przeciwdepresyjne, w tym: amitriptilina, dezypramina, dibenzepina, doksepina, imipramina, klomipramina, maprotylina,
• inne leki przeciwdepresyjne – w tym m.in. mianseryna, milnacipran, mirtazapina.

Środki te dostępne są na receptę. Mechanizmy ich działania są zróżnicowane. Część działa na poprawę nastroju, część tłumi zaburzenia lękowe, inne wyciszają i poprawiają jakość snu. Nie należy przy tym zapominać o licznych skutkach ubocznych, takich jak zawroty głowy, nudności, wymioty, a nawet przejściowe nasilenie objawów depresyjnych i nerwicowych. Wszystko to sprawa, że leki te powinny być przyjmowane pod kontrolą lekarską. Osoby, które wstydzą się iść do psychiatry lub nie mają na o czasu, mogą skorzystać z porad specjalistów w przychodni internetowej Dimedic – szybko, wygodnie, dyskretnie, bez wychodzenia z domu.

Czytaj też:

• Stany depresyjne a depresja: objawy, przyczyny i leczenie
• Wahania nastroju: u mężczyzn, nastolatków, kobiet
• Nieleczona depresja - objawy i skutki. Do czego prowadzi?

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz psychiatra online

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.