Dystymia - objawy, leczenie, przyczyny. Co to za choroba?

Dodano: 26-02-2020 | Aktualizacja: 15-10-2024
Autor: Piotr Brzózka
capsule Konsultacja z e-receptą internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

Dystymia uważana jest za swego rodzaju przedsionek depresji. Utrzymuje się latami, ale ma znacznie łagodniejszy przebieg, niż klasyczne zaburzenia depresyjne. Zobacz, jakie są objawy dystymii, jej przyczyny, a także sposoby leczenia.

Co to jest dystymia?

Dystymia jest w psychiatrii pojęciem wieloznacznym. Część psychiatrów tym mianem określa podprogową postać depresji, część – swoiste zaburzenia afektywne lub zaburzenia osobowości, a jeszcze inni – powikłania zaburzeń nerwicowo-lękowych.

Usiłując znaleźć wspólny mianownik dla różnego typu definicji, można powiedzieć, że dystymia to przewlekłe (trwające minimum 2 lata) i uporczywe obniżenie nastroju, o niewielkim jednak nasileniu.

Objawy dystymii są zdecydowanie łagodniejsze, niż depresji – złe samopoczucie w mniejszym stopniu dezorganizuje codzienne życie, zdecydowanie rzadziej występują też skrajne reakcje organizmu, taki jak myśli samobójcze. Dystymia klasyfikowana jest w zestawieniu ICD-10 jako zaburzenie afektywne, zbiorczo obejmując dysfunkcje wcześniej określane jako:

  • nerwica depresyjna,
  • depresyjne zaburzenia osobowości,
  • depresja nerwicowa,
  • depresja lękowa przewlekła.

Częstotliwość występowania dystymii w populacji szacowana jest na 3 do 5 procent. Mniej więcej dwukrotnie częściej dotyka ona kobiet, niż u mężczyzn. Mimo łagodnych objawów, jest trudna w leczeniu.

Ma to związek z problemami diagnostycznymi, określonymi cechami osobowościowymi osób na nią zapadających, a także niewielką spektakularnością osiąganych wyników, co stanowi czynnik zniechęcający zarówno dla pacjenta, jak też lekarza. Z tego powodu wiele osób cierpi na dystymię długimi latami, niekiedy nawet przez całe życie.

Objawy dystymii

Typowe objawy dystymii przypominają symptomy depresji. Wedle obowiązujących w Polsce wytycznych, o rozpoznaniu dystymii możemy mówić w sytuacji, gdy:

  • obniżony nastrój utrzymuje się przez minimum 2 lata,
  • natężenie objawów nie jest na tyle duże, by spełniało kryteria tzw. lekkiej depresji,
  • w czasie epizodów depresyjnych występują przynajmniej 3 z niżej wymienionych objawów: zmniejszenie energii lub aktywności, zaburzenia snu, mała wiara w siebie i poczucie niedostosowania, zaburzenia koncentracji, płaczliwość, zmniejszenie zainteresowania seksem lub satysfakcji z aktywności seksualnej oraz innych czynności sprawiających przyjemność, poczucie bezradności lub zmartwienia, wrażenie, że codzienne trudności i odpowiedzialności są niemożliwe do przezwyciężenia, pesymizm dotyczący przyszłości lub nadmierne rozpamiętywanie przeszłości, wycofanie społeczne, zmniejszenie rozmowności.

Dystymia a depresja

Jaka jest różnica między dystymią a depresją? Pacjenci cierpiący na depresję bardzo często mają poczucie uczestnictwa w podróży na samo dno, a w związku z tym całkowicie zaniedbują codzienne obowiązki i relacje międzyludzkie. Pogorszenie funkcjonowania odczuwalne jest w większości sfer życia codziennego, a cierpienie psychiczne odczuwane przez osoby chore na depresję często przybiera nasilenie trudne do wytrzymania – stąd częste myśli oraz próby samobójcze.

Natomiast osoby cierpiące na dystymię są w stanie funkcjonować w codzienności, nie modyfikując swoich działań i postaw w sposób dezorganizujący życie swoje i innych. Chodzą do pracy, poprawnie wywiązują się z obowiązków służbowych, opiekują się dziećmi, sprzątają, zmywają, gotują, uprawiają sport, pilnują terminowej spłaty rachunków, mają sprecyzowane plany na przyszłość, które lepiej lub gorzej realizują. W odróżnieniu od osób zdrowych, nie odczuwają jednak z tego powodu satysfakcji, ani innych pozytywnych odczuć.

Skąd bierze się chroniczna depresja?

Dystymia, zwana też obrazowo chroniczną depresją, dzieli się na pierwotną, czyli występującą samoistne i wtórną, współtowarzyszącą innym zaburzeniom i chorobom. Naukowcy nie są pewni, w jaki sposób powstają zaburzenia nazywane dystymią.

Część badaczy skłania się ku przyznaniu nadrzędnej roli czynnikom biologicznym i uwarunkowaniom genetycznym, jak ma to miejsce w przypadku depresji endogennej. Inni zwracają jednak uwagę na determinanty psychospołeczne. Niewątpliwie stwierdza się ponadprzeciętnie wysoki odsetek osób cierpiących na dystymię wśród pacjentów leczonych neurologicznie i psychiatrycznie, po przebytych urazach i schorzeniach ośrodkowego układu nerwowego. Naukowcy skłonni są też przyjąć, że występowanie dystymii skorelowane jest z wiekiem.

Tego typu zaburzenia stosunkowo często występują u dzieci (0,6 – 4,6 procent populacji), najczęściej w wieku nastoletnim oraz około 20-30 roku życia (1,6 – 8 procent). U osób starszych dystymię spotyka się stosunkowo rzadko, co ma jednak związek także z rozwojem poważniejszych zaburzeń depresyjnych.

Leczenie dystymii

Leczenie dystymii ma charakter przede wszystkim charakter farmakologiczny, niekoniecznie zaś sprawdzają się w tym przypadku metody psychoterapeutyczne – specyfika objawów i niepoznana patogeneza zaburzenia sprawiają, że terapeutom często brak jest punktów zaczepienia do pracy z pacjentami. Poza tym istotna jest domniemana rola czynników biologicznych, jako głównego źródła dystymii. Dlatego najlepiej sprawdzają się leki na receptę. Na dystymie stosuje się:

  • selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – opipramol, citalopram, fluoksetyna, fluwoksamina, paroksetyna, sertralina,
  • trójpierścienne leki przeciwdepresyjne, w tym: amitriptilina, dezypramina, dibenzepina, doksepina, imipramina, klomipramina, maprotylina,
  • inne leki przeciwdepresyjne – w tym m.in. mianseryna, milnacipran, mirtazapina.

Środki te dostępne są na receptę. Mechanizmy ich działania są zróżnicowane. Część działa na poprawę nastroju, część tłumi zaburzenia lękowe, inne wyciszają i poprawiają jakość snu. Nie należy przy tym zapominać o licznych skutkach ubocznych, takich jak zawroty głowy, nudności, wymioty, a nawet przejściowe nasilenie objawów depresyjnych i nerwicowych. Wszystko to sprawa, że leki te powinny być przyjmowane pod kontrolą lekarską. Osoby, które wstydzą się iść do psychiatry lub nie mają na o czasu, mogą skorzystać z porad specjalistów w przychodni internetowej Dimedic – szybko, wygodnie, dyskretnie, bez wychodzenia z domu.

Czytaj też:


Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz psychiatra online

Lekarz rodzinny online

Lekarz internista

E-recepta online




Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
 

Bibliografia do artykułu

  • Anna Nitka-Siemińska, Mariusz Siemiński, Hubert Wichowicz, Walenty M. Nyka, Dystymia, Psychiatria, tom 2, nr 1
  • Constance Hammen, Depresja, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006
Zobacz więcej