Nietrzymanie moczu u mężczyzn. Wkładki urologiczne, leki
Autor: Piotr Brzózka
Nietrzymanie moczu u mężczyzn nie zdarza się tak często, jak u kobiet, ale stanowi równie uciążliwy i wstydliwy problem. Jak można maskować oraz leczyć popuszczanie moczu? Czy wkładki urologiczne dla mężczyzn stanowią wystarczające zabezpieczenie? Jakie leki stosować? Jak ćwiczyć mięśnie dna miednicy?
Nietrzymanie moczu u mężczyzn
Nietrzymanie moczu, nazywane też inkontynencją, lub w skrócie NTM, to zaburzenie, którego istotą jest niezależny od woli pacjenta wyciek płynu z cewki moczowej. Szacuje się, że przypadłość ta dotyka około 10 procent populacji, w szczególności kobiet w średnim i starszym wieku (częstotliwość występowania na poziomie nawet 30-60 procent).
Nietrzymanie moczu u mężczyzn jest dolegliwością rzadziej spotykaną i pojawiającą się głównie w starszym wieku – wedle różnych szacunków z NTM zmaga się od 2 do 11 procent seniorów i znikomy tylko odsetek pacjentów młodszych. Ogólna klasyfikacja NTM wyróżnia następujące postaci zaburzenia:
- wysiłkowe nietrzymanie moczu – mimowolny wyciek uryny podczas wysiłku fizycznego, kichania, kasłania;
- naglące nietrzymanie moczu – wyciek poprzedzony uczuciem silnego, niemożliwego do opanowania parcia na pęcherz;
- mieszane nietrzymanie moczu – zaburzenie posiadające wszystkie cechy wyżej wymienionych form inkontynencji.
Skąd się bierze popuszczanie moczu u mężczyzn?
Przyczyny inkontynencji są zróżnicowane. Zaburzenie to związane jest z procesami starzenia się i upośledzeniem funkcji poszczególnych narządów, może też być wynikiem stanów chorobowych lub przebytych zabiegów operacyjnych. Popuszczanie moczu u mężczyzn najczęściej powodowane jest przez takie czynniki, jak:
- rozrost gruczołu krokowego, czyli prostaty, która znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie pęcherza. Proces ten rozpoczyna się po czterdziestym roku życia, a jego efektem jest szereg zaburzeń w obrębie układu moczowego, w tym silne parcie na pęcherz, powodujące popuszczanie moczu;
- osłabienie mięśni dna miednicy okalających cewkę moczową, dające o sobie znać zwłaszcza w sytuacji wysiłku czy napięcia;
- stany zapalne i inne schorzenia układu moczowego powodujące częstomocz, niepełne opróżnianie pęcherza etc., a także pośrednio dolegliwości takie, jak cukrzyca;
- schorzenia neurologiczne osłabiające kontrolę nad wydalaniem, w tym m.in. choroba Alzheimera lub Parkinsona, stwardnienie rozsiane, przebyty udar mózgu, urazy rdzenia kręgowego;
- zabiegi chirurgiczne – bardzo częste jest nietrzymanie moczu po operacji prostaty (prostatektomia, przezcewkowa elektroresekcja, adenomektomia stercza), której jednym z niepożądanych powikłań jest uszkodzenie lub niewydolność zwieraczy cewki moczowej;
- utrata kontroli nad wydalaniem spowodowana czynnikami środowiskowymi – w szczególności nietrzymanie moczu po alkoholu.
Wkładki urologiczne dla mężczyzn
Nietrzymanie moczu jest dolegliwością powodującą głęboki dyskomfort i poczucie wstydu, co nierzadko skutkuje dysfunkcjami natury psychologicznej, a także społecznej. Osoby cierpiące na NTM z obawy przed niechcianym incydentem i reakcją środowiska, wycofują się z kontaktów społecznych, zamykając się w czterech ścianach. Tak jednak nie musi być. Nietrzymanie moczu jest dolegliwością, którą można maskować i którą można leczyć. W jaki sposób? Jeśli chodzi o pierwszą z wymienionych kwestii, codzienny komfort w znacznym stopniu doraźnie podwyższają produkty higieniczne. Wymienić wśród nich można:
- wkładki urologiczne dla mężczyzn – dyskretne, małe i cienkie, umieszczane w bieliźnie, którą nosimy na co dzień. Skutecznie chłoną wilgoć w stanach lekkiej i średniej inkontynencji, zapobiegając przeciekaniu na zewnątrz;
- pieluchomajtki - duże pieluchy w kształcie majtek, anatomicznie skrojone, szczelnie opasające ciało w okolicach krocza, zapinane na biodrach. W odróżnieniu od zwykłych pieluch, bardzo dobrze trzymają się ciała, umożliwiając utrzymanie codziennej aktywności na wysokim poziomie. Bardzo chłonne, do stosowania w stanach średnich i ciężkich;
- bielizna chłonna – majtki z zewnątrz przypominające zwykłe figi, wyposażone jednak we wkłady chłonne. Bardzo dyskretne.
Leki na nietrzymanie moczu u mężczyzn
Leki na nietrzymanie moczu u mężczyzn dobiera się w zależności od charakteru schorzenia. Do najczęściej stosowanych należą:
- inhibitory acetylocholinoesterazy - leki pobudzające aktywność skurczową mięśnia wypieracza, w tym głównie distygmina;
- leki antycholinergiczne, hamujące aktywność skurczową mięśnia wypieracza, w tym: oksybutynina, tolterodyna, fesoterodyna, darifenacyna, solifenacyjna;
- leki alfaadrenomimetyczne pobudzające aktywność skurczową zwieracza wewnętrznego cewki, w tym przede wszystkim midodryna;
- leki antydepresyjne, także aktywujące zwieracz cewki: imipramina, duloksetyna (inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny);
- Alfa-blokery – leki hamujące aktywność skurczową zwieracza wewnętrznego cewki, takie jak: prazosyna, doksazosyna, terazosyna, tamsulosyna, alfuzosyna;
- agoniści receptorów GABA – kolejne ze środków hamujących aktywność zwieracza, m.in. baklofen.
W przypadku tzw. pęcherza nadreaktywnego stosuje się przede wszystkim leki antycholinergiczne, natomiast inkontynencja o charakterze wysiłkowym zazwyczaj wymaga zastosowania środków alfaadrenomimetycznych oraz antydepresyjnej duloksetyny.
Inwazyjne leczenie nietrzymania moczu u mężczyzn
Leczenie nietrzymania moczu u mężczyzn może mieć też charakter inwazyjny. Do najczęściej stosowanych metod należą:
- iniekcje okołocewkowe,
- implantowanie materiałów uszczelniających zamknięcie cewki (np. kolagen czy teflon),
- mocowanie taśm syntetycznych do kości spojenia łonowego,
- Implantacja sztucznego zwieracza moczowego.
Inną wartą uwagi ścieżką terapeutyczną jest fizjoterapia, w tym przede wszystkim ćwiczenia mięśni dna miednicy. Metoda ta może być skuteczna, jednakże tylko w lekkich stadiach inkontynencji.
Ćwiczenia mięśni dna miednicy dla mężczyzn
Istnieje bardzo wiele technik wzmacniania mięśni dna miednicy – u mężczyzn, ze względu budowę anatomiczną, nieco innych niż u kobiet. Pamiętaj, że wykonując je, musisz wkładać minimum wysiłku i maksimum woli. Mięśnie, które chcesz trenować, znajdują się bardzo głęboko, dlatego w pierwszej kolejności musisz spróbować je zidentyfikować i poczuć – zazwyczaj niezbędna jest w tym celu pomoc doświadczonego fizjoterapeuty.
Ćwiczenia mięśni dna miednicy dla mężczyzn, po odebraniu instrukcji, można w większości przypadków wykonywać samodzielnie w domu. Oto kilka propozycji:
- stań tyłem przy drzwiach. Ruszaj się delikatnie na płaszczyźnie poziomej, pocierając kością krzyżową o brzeg futryny. Ćwiczenie to możesz też wykonać na zgiętych nogach – staraj się wówczas delikatnie stukać kością krzyżową o kant drzwi. Jeszcze inną opcją jest umieszczenie małej piłeczki między plecami i ścianą oraz takie wykonywanie ruchów ciałem, by kulka masowała okolice krzyża. Ćwiczenia te pozwolą pobudzić tzw. krzyżowy splot nerwowy;
- połóż się na ziemi, pod odcinek lędźwiowy kręgosłupa podłóż zwinięty ręcznik, nogi oprzyj o niski stołek przystawiony do ściany. Delikatne napieraj pośladkami w stronę ziemi, a stopami naciskaj taboret. Utrzymaj nacisk przez kilka sekund;
- stań obok drzwi, chwyć oburącz klamkę i nie puszczając jej, powoli zejdź do przysiadu. Nie odrywaj powierzchni stóp od ziemi;
- połóż się plecami na podłodze, pod głowę podłóż poduszkę lub wałek. Rozluźnij się fizycznie i psychicznie. Połóż splecione dłonie na brzuchu. Wykonaj wdech nosem, pozwól by powietrze dotarło do brzucha, który powinien się unieść. Następnie zrób wydech ustami. W czasie, gdy brzuch będzie opadać, postaraj się delikatnie zewrzeć cewkę moczową.
Te i inne ćwiczenia w wielu przypadkach pomogą odzyskać kontrolę nad wydalaniem moczu, jednak w sytuacji, gdy NTM osiągnie zaawansowany poziom, mogą one okazać się niewystarczające.
Czytaj też:
- Nietrzymanie moczu u kobiet - leki, tabletki. Leczenie
- Przyczyny nietrzymania moczu - u dzieci i dorosłych
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Paweł Dębiński, Tadeusz Niezgoda, Klasyfikacja nietrzymania moczu i sposoby leczenia, Przegląd urologiczny 2014/5 (87)
- Ute Michaelis, Trening dna miednicy dla mężczyzn. Zmniejszanie i przezwyciężanie nietrzymania moczu oraz zaburzeń erekcji, wyd. polskie: Edra Urban & Partner, Wrocław 2018
- Porady – co prawdziwi mężczyźni powinni wiedzieć. Nietrzymanie moczu u mężczyzn, https://www.onkol.kielce.pl
Podobne artykuły
