Wysiłkowe nietrzymanie moczu - leczenie, leki, ćwiczenia
Autor: Piotr Brzózka
Wysiłkowe nietrzymanie moczu to wstydliwa dolegliwość, której objawy nasilają się w czasie uprawiania sportu, podczas intensywnej pracy fizycznej, a nawet na skutek kichania, kasłania i śmiechu. Zobacz, na czym polega leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu, w tym – jakie leki należy stosować oraz ćwiczenia wykonywać.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu
Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest jedną z dwóch najczęściej spotykanych postaci zaburzenia zwanego inkontynencją (oprócz tzw. NTM z parć naglących). Jego istotą jest niezależny od woli wyciek cieczy z cewki moczowej, występujący wskutek wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej. Objaw ten może być wywoływany przez takie czynniki, jak:
- wysiłek fizyczny (praca, sport, etc.),
- kichanie, kasłanie, śmiech.
Wyróżnia się trzy stadia wysiłkowego nietrzymania moczu, różniące się od siebie intensywnością objawów oraz łatwością ich wywoływania.
- Stopień I – najlżejszy. Wyciek moczu pojawia się wyłącznie w przypadku bardzo dużego wzrostu ciśnienia, spowodowanego na przykład przez intensywny kaszel.
- Stopień II – umiarkowany. Plamy na bieliźnie mogą być zauważalne podczas wysiłku fizycznego o przeciętnym natężeniu (lekki bieg, podskoki, wchodzenie po schodach).
- Stopień III – najcięższy. Objawy NTM występują niemal permanentnie, mogą się pojawić w związku z najlżejszym nawet ruchem, także w pozycji leżącej.
Przyczyny wysiłkowego nietrzymania moczu
Wysiłkowe nietrzymanie moczu jest dolegliwością dotykającą w głównym stopniu kobiety, w szczególności w wieku pomenopauzalnym, ale też coraz częściej młodsze, nawet dwudziesto-, trzydziestoletnie. Tego typu inkontynencja spowodowana może być przez czynniki anatomiczne, fizjologiczne, hormonalne, chorobowe czy środowiskowe, a także związane ze starzeniem się organizmu. Do najczęstszych przyczyn wysiłkowego nietrzymania moczu należą:
- osłabienie czynności aparatu zwieraczowego cewki moczowej,
- osłabienie mięśni dna miednicy, w tym w szczególności dźwigaczy odbytu,
- obniżenie narządów miednicy mniejszej,
- przebyte operacje w dolnej części jamy brzusznej,
- codzienny wysiłek o dużym natężeniu,
- ciąża i poród siłami natury,
- zaburzenia hormonalne, w tym przede wszystkim niedobór estrogenów.
Leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu
W zależności od patogenezy zaburzenia, płci i wieku pacjenta(ki) oraz stopnia nasilenia objawów, leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu prowadzone może być w następujący sposób:
Leczenie zachowawcze:
- redukcja masy ciała,
- farmakologiczne leczenie ewentualnych zakażeń dróg moczowych i rodnych mogących prowadzić do NTM.
Fizjoterapia:
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy (tzw. mięśnie Kegla),
- biofeedback – uświadomienie, wizualizacja i ćwiczenie skurczów mięśni dna miednicy,
- elektrostymulacja – zabieg poprawiający ukrwienie mięśni, przywracający prawidłowe reakcje nerwowo-mięśniowe.
Leczenie hormonalne, wzmacniające włókna kolagenowe przepony moczowo-płciowej (przyjmowane dopochwowo leki takie jak: ovestin, orthogynest).
Farmakologia, w tym zastosowanie takich środków, jak między innymi:
- duloksetyna – lek należący do grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny,
- imipramina – trójpierścienny lek antydepresyjny,
- midodryna – lek alfaadrenomimetyczny.
Leczenie chirurgiczne:
- zabiegi przezpochwowe: plastyka przedniej ściany pochwy, podszycie cewki moczowej,
- zabiegi przezbrzuszne: podwieszenie załonowe szyi pęcherza moczowego do więzadła grzebieniowego lub okostnej spojenia łonowego, odwieszenie cewki moczowej na płacie powięziowym;
- zabiegi łączone: przezbrzuszne i przezpowłokowe podwieszenie cewki moczowej na taśmach powięziowych;
- zabiegi endoskopowe: igłowe, taśmowe;
- wstrzyknięcia okołocewkowe;
- implantacje sztucznych zwieraczy.
Leki na wysiłkowe nietrzymanie moczu
Leki na nietrzymanie moczu należą do wielu grup, przy czym charakterystyczne jest, że wiele z nich na co dzień wykorzystywanych jest w leczeniu zaburzeń psychiatrycznych. W terapii inkontynencji środki te oddziałują na czynności skurczowe mięśnia wypieracza pęcherza moczowego oraz mięśni aparatu zwieraczowego cewki. Przykładowo – imipramina, która jest starym trójpierściennym lekiem przeciwdepresyjnym, nasila działanie hormonu noradrenaliny w mięśniówce cewki moczowej.
Należy pamiętać, że wszystkie praktycznie leki na wysiłkowe nietrzymanie moczu, mające silne i sprawdzone działanie, dostępne są na receptę. Jej uzyskanie wymaga konsultacji lekarskiej, co ze względu na wstydliwość problemu, jakim jest NTM, działa demotywująco na znaczną część pacjentów. Pamiętaj – jeśli nie chcesz o nietrzymaniu moczu rozmawiać lekarzem twarzą w twarz, możesz skorzystać z dobrodziejstw telemedycyny. Przychodnia internetowa Dimedic oferuje szybką i dyskretną pomoc w uzyskaniu rzetelnej diagnozy. W razie konieczności od naszego lekarza otrzymasz także receptę na niezbędny lek.
Ćwiczenia na wysiłkowe nietrzymanie moczu
W związku z charakterem zaburzenia, jakim jest wysiłkowe NTM, niezwykle ważne w jego leczeniu są także ćwiczenia. W tym przypadku kluczowy jest trening mięśni dna miednicy, powszechnie znanych jako mięśnie kegla. Pożądane efekty osiąga się poprzez naukę a następnie wykonywanie kontrolowanych skurczów mięśni przepony moczowo-płciowej.
Ćwiczenia na wysiłkowe nietrzymanie moczu są trudne – ocenia się, że większość pacjentek wykonuje je nieprawidłowo, a w dodatku szybko się zniechęca. Zazwyczaj niezbędne jest w tej materii skorzystanie ze wsparcia doświadczonego fizjoterapeuty. Jedną z najskuteczniejszych technik treningu jest wprowadzanie do pochwy tamponu i próba napięcia mięśni wokół niego. Stosuje się też w tym celu specjalne stożki dopochwowe. Specjaliści podkreślają, że w przypadku wysiłkowego NTM tego typu ćwiczenia są niezbędne, same w sobie nie prowadzą jednak do całkowitej eliminacji problemu i dlatego wymagają skojarzenia z innymi metodami terapii.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Joanna Witkoś, Grzegorz Onik, Jan Budziosz, Karolina Sieroń, Wysiłkowe nietrzymanie moczu – czynności sprzyjające występowaniu objawów choroby, Ostry dyżur 2016 . tom 9 . numer 4
- S. Grzegorz Kata, Artur A. Antoniewicz, Współczesne możliwości leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet, Nowa Medycyna 3/1999