Bezdech senny to cichy zabójca? Skąd się bierze i jak z nim walczyć?
Autor: Marta Chruścińska
Bezdech senny to często choroba, która jest bagatelizowana.
Chrapiesz w nocy i wydaje Ci się, że to tylko lekki dyskomfort dla domowników?
Niekoniecznie.
Może to być objaw także poważnej choroby, która zagraża Twojemu zdrowiu, prowadząc do nadciśnienia tętniczego, cukrzycy czy nawet codziennych konsekwencji.
Jakich?
Na przykład braku koncentracji czy chronicznego zmęczenia i rozdrażnienia.
A nieleczona postać bezdechu... może zagrażać także i życiu.
Z drugiej strony nie każdy chrapiący człowiek cierpi na OBS, czyli obturacyjny bezdech senny.
Jak ją rozpoznać, na co zwracać uwagę i czy można podjąć leczenie?
Dowiedz się, jak zminimalizować objawy i skutki choroby.
Czym tak właściwie jest bezdech senny?
Bezdech senny, a konkretnie obturacyjny bezdech senny (OBS) to jednostka chorobowa, która została zdefiniowana dopiero pod koniec lat 90 ubiegłego wieku.
Na czym polega bezdech senny (ICD-10:G47.3)?
Są to powtarzające się epizody zatrzymania lub spłycenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe, przy jednoczesnej mocniejszej pracy mięśni odpowiedzialnych za wentylację.
Dotyczy to głównie odcinka na wysokości gardła.
Samo schorzenie można podzielić na dwa typy:
- centralny bezdech senny, podczas którego dochodzi do całkowitej blokady przepływu powietrza podczas snu i występuje zdecydowanie rzadziej;
- obturacyjny bezdech senny obwodowy, który związany jest z częściowym zablokowaniem wentylacji, podczas której oddech jest mocno spłycony i pojawiają się jedynie krótkie epizody bezdechu w nocy. W porównaniu do centralnego bezdechu sennego jest to forma, która występuje znacznie częściej.
W badanych przypadkach, aby potwierdzić to schorzenie, przerywanie lub ograniczenie oddychanie musi trwać dłużej niż 10 sekund.
Nie jest to zdrowe dla organizmu, taki proces powtarzający się przecież każdej nocy to poważne zagrożenie dla Twojego zdrowia.
Zwłaszcza, że podczas każdej nocy u osoby z OBS saturacja może spadać nawet o 4 procent w porównaniu do tego, jak powinna ona wyglądać podczas okresu czuwania (czyli podczas spania).
Zapewne każdy choć raz spotkał się z osobą chrapiącą, co również może być powiązane z bezdechem sennym.
Często takie osoby naprzemiennie chrapią i spłyca im się oddech.
Są niewyspani, rozdrażnieni i mogą mieć stany lękowe a także problemy z koncentracją.
Jednak czy problemy z bezdechem sennym wpływają wyłącznie na samopoczucie?
Nigdy nie lekceważ tego problemu.
Niestety nieleczenie bezdechu sennego może prowadzić do pojawienia się choroby niedokrwiennej lub rozwoju nadciśnienia tętniczego.
A wiadomo, że tego nikt nie chce.
Bezdech senny i jego przyczyny: co robić a czego unikać?
Bezdech senny to dosyć powszechna choroba, która w znacznej większości dotyczy mężczyzn powyżej 40-45 roku życia.
Zwłaszcza tych, którzy mają nadwagę i tzw. efekt kołnierzyka.
Jeśli kupując koszulę wybierasz kołnierzyk w rozmiarze większym niż 40, to może grozić Ci nie tylko bezdech, ale także nadciśnienie czy cukrzyca.
Jeśli chodzi o kobiety, to może dotykać ich w okresie przekwitania oraz po menopauzie.
Ale nie tylko.
Zdarza się, że bezdech senny diagnozowany jest wśród tych kobiet, które zmagają się z problemami hormonalnymi, w tym z niedoczynnością tarczycy, która może wpływać na obrzęk tkanek.
Te z kolei mogą powodować zwężenie przepływu powietrza, zwłaszcza podczas snu.
Bezdech senny mogą też powodować także choroby przewlekłe, jak np. ciężka niewydolność krążenia (np. tor oddechowy nazywany oddechem Cheyne’a i Stokesa).
Jest tego dosyć sporo, ale...
Nie można zapominać także o nieprawidłowościach w budowie układu oddechowego.
Bezdech senny to tak naprawdę zapadanie się ścian gardła podczas snu, kiedy pozycja leżąca znacznie temu sprzyja.
Napięcie mięśni spada, a oddech, no cóż... ma utrudniony przepływ powietrza.
Mogą na to wpływać:
- skrzywiona przegroda nosowa;
- inne wady budowy nosa;
- polipy w obrębie zatok i nosa;
- nieprawidłowa budowa żuchwy;
- zbyt wiotkie mięśnie podniebienne;
- przerost migdałków podniebiennych;
- przerośnięte tkanki po infekcjach dróg oddechowych.
Dodatkowo bezdech senny może być pokłosiem chorób cywilizacyjnych czy problemów, które obecnie często spotykane są w lekarskich gabinetach.
Zdecydowanie temu schorzeniu sprzyja zbyt wysoka masa ciała i otyłość, a jeśli do tego dołączyć imprezowy tryb życia i nadużywanie alkoholu, to bezdech senny z pewnością ma się u Ciebie bardzo dobrze.
Zwłaszcza, jeśli lubisz odstresować się po ciężkim dniu i przed snem sięgasz po alkohol, który dodatkowo zwiotcza mięśnie.
A jak do tej rozpiski dodamy jeszcze palenie papierosów lub leczenie się z powodu depresji i stanów lękowych (np. przyjmując leki uspokajające lub nasenne), to bardzo prawdopodobne, że problem bezdechu sennego może dotyczyć i Ciebie (jeśli jeszcze nie dotyczy).
Niestety jak widzisz jest to zamknięte koło.
Możesz cierpieć na bezdech senny.
W konsekwencji jesteś rozdrażniony i zmęczony.
Zmagasz się ze swoimi demonami i zaczynasz leczenie w celu poprawy samopoczucia.
Jednak to leczenie może dodatkowo zwiotczać Twoje mięśnie, które z kolei wzmagają bezdech senny.
Organizm to system naczyń połączonych i warto o niego kompleksowo zadbać.
Objawy bezdechu sennego, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę
Nie każdą chorobę można jednogłośnie potwierdzić.
Wiele z nich to tak naprawdę zespół objawów, które dotykają pacjentów.
Podobnie jest w przypadku bezdechu sennego, o którym głośno jest zazwyczaj w kontekście chrapania.
Pacjenci nie zdają sobie sprawy, że to nie jedyny objaw, który może być nie tylko nieprzyjemny dla domowników, ale także niebezpieczny.
Na co jeszcze zwrócić uwagę, zwłaszcza, jeśli chrapanie masz już odhaczone?
Zdecydowanie poobserwuj swój organizm od rana, zaraz po przebudzeniu.
Wiele osób cierpiących na OBS skarży się na poranne bóle głowy oraz spore zmęczenie w ciągu dnia.
Sprawia to, że w ciągu dnia musisz położyć się na chociaż małą drzemkę.
Możesz mieć również w dłuższej perspektywie spore problemy z koncentracją.
Czy to wszystko?
Niestety nie... ponieważ jeśli zaobserwowałeś u siebie stany lękowe, wewnętrzny niepokój i rozdrażnienie, to także może być efekt, który potwierdza, że masz problem z bezdechem sennym.
Jeśli zdecydujesz się zbadać swój problem, to specjalista podzieli Twoje objawy na dwie kategorie:
- nocne objawy bezdechu sennego, czyli np. głośne chrapanie na zmianę z ciszą, która może wzbudzać niepokój u innych domowników oraz niespokojny sen, spore problemy z zaśnięciem, częste budzenie się na oddanie moczu, podwyższone tętno oraz nadmierne pocenie się w nocy;
- dzienne objawy bezdechu sennego, takie jak poranny ból głowy i wręcz chroniczne uczucie zmęczenia, które nie spada w ciągu dnia oraz nerwowość, nadwrażliwość, problemy z koncentracją czy... spadek libido a nawet impotencja.
Niestety problemy łóżkowe to objaw, z którym wiele osób walczących z OBS mierzy się na co dzień.
Wcale nie musi być to kwestia wieku, problemów w pracy czy związku (choć pewnie i to ma znaczenie), ale często głównym stopującym okazuje się bezdech senny.
Tym bardziej, jeśli cieszysz się szczęśliwym związkiem i chciałbyś dalej realizować także swoje seksualne, zbadaj swoje zdrowie i przebadaj się w kierunku obturacyjnego bezdechu sennego.
Masz problem z bezdechem sennym? Zbadaj to!
Objawy bezdechu sennego nie są oczywiste i mogą różnić się w zależności od badanej osoby.
To przecież tak naprawdę zespół objawów, aniżeli jeden objaw, dlatego nie zawsze łatwo go zdiagnozować.
Istnieje jednak jedno badanie, które z dużym prawdopodobieństwem może stwierdzić bezdech senny.
Jest to polisomnografia, czyli całonocne badanie pacjenta podpiętego pod zestaw czujników, które oceniają:
- zawartość tlenu we krwi poprzez klips na palcu;
- tętno (za pomocą EKG);
- przepływ powietrza przez nos i usta (czujniki wykrywają zmiany temperatury lub ciśnienia);
- chrapanie ( przez dołączony mikrofon);
- elektroencefalogram (EEG) i elektrookulogram (EOG) – pozwala to na sprawdzenie jakości snu czyli jego faz;
- ruchy kończyn.
Niestety dosyć ograniczająca jest dostępność tego badania.
Dlatego istnieje jeszcze jeden uproszczony schemat badania zwany poligrafią.
Całość wygląda bardzo podobnie, jednak z pominięciem EEG, czyli wyłączeniem czynności mózgu.
Zazwyczaj jest to wystarczające badanie do stwierdzenia choroby i postawienia diagnozy, a co więcej, można je wykonać w domu pacjenta.
Dodatkowo rozpoznanie innych chorób, które mogą towarzyszyć bezdechowi sennemu jest cenną informacją dla lekarza, która może wskazywać na tę chorobę.
Na przykład?
Mowa o różnego typu zaburzeniach metabolicznych, cukrzycy, nadciśnieniu tętniczemu czy depresji.
Dlatego jeśli udajesz się do lekarza na konsultację, zabierz ze sobą całą swoją dokumentację medyczną, która może naprowadzić do na właściwy tor.
Jak poprawić życie chorego na bezdech senny? Leczenie problemu
Bezdech senny to naprawdę spore utrudnienie i obciążenie dla Twojego ciała.
Jeśli zastanawiasz się czy można to jakoś leczyć, to niestety... nie ma jednej i w pełni wykluczającej bezdech senny metody.
Nie ma też jeszcze żadnego leku, który mógłby kontrolować proces oddychania podczas snu.
Możesz jednak zadbać o inne kwestie, które z pewnością wyjdą na dobre nie tylko Twojemu snu, ale także w ogólnym rozrachunku całemu organizmowi.
Jak już wiesz, nadwaga czy nadużywanie alkoholu z pewnością nie służy walce z bezdechem sennym.
Jeśli chcesz podjąć tę walkę, zadbaj o swoje codzienne nawyki.
Przede wszystkim zredukuj zbędne kilogramy na wadze i zadbaj o codzienną dawkę ruchu.
Pójdź na psychoterapię, jeśli cierpisz z powodu stanów lękowych i dosięgnij do ich przyczyny, a nie tylko maskuj je lekami uspokajającymi.
Wszystko oczywiście jest dla ludzi, alkohol także.
Jeśli jednak pijesz go za dużo w godzinach wieczornych, to może on pogłębiać problemy z bezdechem i chrapaniem.
Może joga?
Albo wieczorne wyciszenie przy ulubionym serialu?
Spróbuj, zanim sięgniesz po inne metody walki z tą chorobą.
Na przykład?
Jeśli masz zdiagnozowany obturacyjny bezdech senny i lekarz wyrazi taką potrzebę, możesz poddać się zabiegowi u laryngologa, który usunie przeszkodę blokującą przepływ powietrza.
W bardzo trudnych przypadkach zdarza się, że umieszcza się tam specjalną protezę, która sprawia, że mięśnie nie zapadają się, a co za tym idzie, problem bezdechu sennego zmniejsza się.
Jest kilka typów takich protez i dzielą się one na:
- CPAP, czyli doprowadzane powietrze nocą przez specjalną maskę dopasowaną do twarzy;
- auto CPAP, czyli urządzenie, które rozróżnia fazy oddechowe i się do nich dostosowuje;
- BiPAP, bazując na zmianie ciśnienia rozróżnia wydech od wdechu i pomaga go ustabilizować.
Nie zawsze jednak operacyjna metoda w 100 procentach eliminuje bezdech senny.
Co prawda mięśnie nie mają możliwości zapadać się, ale w międzyczasie mogło dojść do innych chorób, np. nadciśnienia, z którym musisz mierzyć się do dzisiaj.
W dużej mierze poprawa codziennego życia i nawyków pomaga także i w takich sytuacjach, dlatego warto wziąć się za siebie i zadbać o swoje lepsze jutro.
Skąd bierze się chrapanie?
W ciągu dnia Twoje ciało jest zwarte i gotowe.
Wprost przeciwnie w nocy, kiedy jest w stanie spoczynku.
Dochodzi wtedy do obniżenia napięcia mięśni, także w buzi, zwłaszcza jeśli chodzi o gardło i język.
Te z kolei w stanie spoczynku mogą nieco opadać i dotykać nasady języka.
A to sprawia, że pozostaje niewielki przelot na przepływ powietrza i normalnie funkcjonującą wentylację organizmu.
Wtedy dochodzi do pojawienia się dziwnych odgłosów, nazywanych chrapaniem, ponieważ powietrze napotyka na swojej drodze przeszkody.
Nie każde chrapanie to objaw bezdechu sennego.
Często osoby o odpowiedniej masie ciała, wysportowane i dbające o swoją dietę także chrapią.
W jakich sytuacjach?
Na przykład wtedy, kiedy mają zablokowane zatoki z powodu przeziębienia czy wzmożonego okresu alergicznego.
To zupełnie normalne.
Należy wtedy wspomóc organizm w walce z infekcją, regularnie wietrzyć pomieszczenia i nawilżać powietrze.
Można kłaść mokry ręcznik na kaloryferze czy rozwieszać pranie w sypialni.
Są też specjalne nawilżacze powietrza, które z pewnością ratują sen nie jednemu alergikowi.
Czy dzieci mogą cierpieć z powodu bezdechu sennego?
Problem obturacyjnego bezdechu sennego dotyczy zarówno dorosłych, jak i małych dzieci, chociaż w znacznej mniejszości.
Problem wśród najmłodszych pojawia się zazwyczaj do szóstego roku życia oraz u niemowlaków.
Niestety główną przyczyną takiej sytuacji jest nadwaga lub otyłość (podobnie jak u dorosłych).
Jeśli natomiast chodzi o najmłodszych pacjentów z bezdechem sennym to należy tutaj dodać jedną ważną kwestię, która z reguły nie dotyczy już dorosłych.
A mianowicie... przerost lub powiększenie migdałków podniebiennych.
Zdarza się, że na bezdech senny właśnie problem z migdałkami ma największy wpływ, ponieważ w trakcie snu mięśnie dziecka rozluźniają się, a migdałki mogą utrudniać wentylację.
Musisz także wiedzieć, że dzieci, które cierpią z powodu bezdechu sennego to często dzieci, które urodziły się z wrodzoną wadą twarzoczaszki.
Taki problem może dotyczyć szczególnie dzieci z zespołem Downa, których OBS może obejmować nawet blisko połowę z nich.
Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
