Czy palenie tytoniu powoduje raka? Choroby i zagrożenia
Rak płuc w przeszło 90 procentach przypadków jest bezpośrednią konsekwencją palenia papierosów. Rocznie nowotwór płuc zabija w Polsce 20 tysięcy osób. Kolejnych 50 tysięcy umiera na inne choroby związane z paleniem tytoniu. Łącznie daje to liczbę równą liczbie bezpośrednich ofiar bomby atomowej, która spadała na Hiroszimę.
Rak płuc a palenie tytoniu
Rak płuc jest najczęściej występującym w Polce nowotworem złośliwym, stanowi też pierwszą przyczynę zgonów z powodów onkologicznych. Każdego roku choroba zabiera 20 tysięcy istnień ludzkich. Biorąc pod uwagę, że papierosy pali obecnie regularnie około 7-8 milionów Polaków, można w uproszczeniu przyjąć, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy na raka płuc umrze 1 na 350 osób uzależnionych od nikotyny.
Ponieważ zaś choroba najczęściej atakuje po kilkudziesięciu latach palenia i najczęściej dotyka osoby w wieku 60-70 l., szacuje się, że apogeum zachorowań i zgonów zostanie osiągnięte około roku 2025 (śmiertelność ma wówczas przekraczać 30 tysięcy rocznie w samej tylko Polsce). Co istotne, związek raka płuc z paleniem tytoniu jest bezsprzecznie udowodniony na gruncie naukowym.
Co więcej, należy stwierdzić, że rak płuc jest chorobą, na którą zapadają niemal wyłącznie osoby palące papierosy (ponad 90 procent przypadków), ewentualnie postronne ofiary ich nałogu, czyli palacze bierni.
Warto wiedzieć, że nowotwór, który dziś jest najbardziej śmiercionośnym ze wszystkich występujących, jeszcze 100 lat temu, przed upowszechnieniem mody na palenie, praktycznie w o ogóle nie był diagnozowany. Trudno więc o bardziej jaskrawy przykład choroby warunkowanej bezpośrednio działaniem człowieka i podejmowanym przez niego wyborami.
Jak groźny jest nowotwór płuc?
W przypadku nowotworu płuc rokowania są względnie dobre wyłącznie w przypadku wykrycia choroby na bardzo wstępnym etapie, gdy średnica zmiany nie przekracza 1 centymetra. Rak jest wówczas uleczalny w około 85-95 procentach przypadków.
W tak wczesnym stadium choroba nie daje jednak żadnych objawów, a związku z tym diagnozowana jest niezwykle sporadycznie, zazwyczaj u osób podających się kontrolnym badaniom przesiewowym. W większości jednak sytuacji raka płuc wykrywa się w stadium średnio lub mocno zaawansowanym.
Rokowania wówczas są ekstremalnie złe. Statystyki wykazują, że dłużej niż 5 lat przeżywa mniej, niż 10 procent osób chorych na zaawansowanego raka płuc. Dla większości pacjentów diagnoza jest więc równoznaczna z rozłożonym w czasie wyrokiem śmierci.
Czy bierne palenie tytoniu naraża na raka?
Czy bierne palenie tytoniu naraża na raka? Tak. Nie jest przypadkiem, że poza czynnymi palaczami, na nowotwór płuc chorują najczęściej osoby, które wdychają dym papierosowy, choć same nie palą. Wystarczy samo przebywanie w towarzystwie palacza.
Co więcej, uważa się że tzw. strumień boczny, czyli dym z papierosa wydobywający się na zewnątrz, jest bardziej niebezpieczny niż ten, który wdychany jest bezpośrednio do płuc. Wiedzieć należy, że w papierosowym dymie wyszczególnia się około 4 tysięcy toksycznych substancji, z których znaczna część ma działanie rakotwórcze. Bynajmniej nie należy do nich nikotyna, za to na liście znajdują się między innymi:
- metale ciężkie (ołów, nikiel, kadm);
- metan, chlorek winylu, tlenek węgla, dwutlenek azotu, cyjanowodór i wiele innych.
Co istotne – ryzyko zachorowania na raka płuc rośnie wraz z ilością wypalanych lub wdychanych papierosów dziennie, a także mierzonym w latach okresem uzależnienia lub ekspozycji na dym z pozycji palacza biernego.
Palenie tytoniu a zdrowie
Palenie tytoniu a zdrowie. Problem ten należy rozpatrywać w znacznie szerszych kategoriach, aniżeli tylko na gruncie onkologicznym. 20 tysięcy ofiar raka płuc to ledwie jedna trzecia wszystkich zgonów powodowanych chorobami będącymi następstwem palenia papierosów.
Szacuje się, że w Polsce nikotynowy nałóg zabija 67 tysięcy osób rocznie. To 12 razy więcej, niż ginie w tym czasie w wypadkach drogowych. To niemal tyle samo osób, ile poniosło śmierć 6 sierpnia 1945 roku w wyniku zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę (kolejnych 70 tys. zmarło w wyniku choroby popromiennej).
To prawie tyle samo, ile mieszka w Piotrkowie Trybunalskim, mieście jeszcze przed 20 laty wojewódzkim. Dlaczego papierosy zabijają w skali masowej? Jakie choroby powoduje palenie tytoniu poza rakiem płuc? Lista jest niezwykle obszerna.
Jakie choroby powoduje palenie tytoniu?
Palenie tytoniu powoduje nie tylko raka płuc, ale też podnosi ryzyko wystąpienia takich schorzeń i zaburzeń, jak:
- choroba wieńcowa, z zawałem serca włącznie,
- udar mózgu,
- nadciśnienie tętnicze,
- nowotwór krtani,
- nowotwór trzustki,
- nowotwór nerek,
- nowotwór pęcherza,
- zaburzenia potencji, bezpłodność,
- rozedma płuc,
- choroba wrzodowa żołądka,
- częste infekcje górnych dróg oddechowych,
- próchnica, wypadanie zębów,
- nieestetyczne przebarwienia zębów, przykry zapach z ust,
- nieestetyczna, wysuszona cera,
- siwienie włosów.
Z pośród powyższych zdecydowanie najbardziej śmiertelne żniwo zbierają zawały serca, udary oraz nowotwory. Studiując powyższe zestawienie chorób, warto pamiętać, że nie istnienie lista o zabarwieniu przeciwstawnym – z punktu widzenia zdrowotności nie ma żadnych pozytywnych konsekwencji palenia papierosów.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Płuca palacza - oczyszczanie po rzuceniu palenia
- Rzucanie palenia - etapy, oczyszczanie, regeneracja
- Zatrucie nikotyną - przedawkowanie, objawy, leczenie
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Magdalena Dylewska, Magdalena Mikułowska, Stanisław Nowak, Bogdan Falkiewicz, Rak płuca w Polsce – perspektywa społeczna i medyczna `2016, Bristol-Myers Squibb, Warszawa 2016.
- Witold Zatoński, Jak rzucić palenie, Fundacja „Promocja Zdrowia”
Podobne artykuły
