Ostre, przewlekłe i nawracające zapalenie spojówek: leczenie, objawy, leki

Ostre, przewlekłe i nawracające zapalenie spojówek – czym od siebie się różnią poszczególne postaci choroby? Jaka jest ich patogeneza oraz przebieg? Jakie należy stosować leki w przypadku zakażeń różnego typu? Należy pamiętać, że odpowiednie leczenie powinien wskazać specjalista.

Ostre zapalenie spojówek

Ostre zapalenie spojówek (coniunctivitis acuta) jest chorobą o silnych i uciążliwych objawach, nagłym i incydentalnym charakterze oraz względnie krótkim czasie trwania (do 3 tygodni).

Zazwyczaj ma podłoże infekcyjne.

Ostrym zapaleniem spojówek najczęściej nazywamy dolegliwości będące efektem zakażenia bakteriami z grupy paciorkowców, wśród których można wymienić między innymi:

• Streptococcus pyogenes (paciorkowiec β-hemolizujący),
• Streptococcus viridans (paciorkowiec zieleniejący),
• Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc).

Ostry charakter ma też większość zakażeń wirusowych, w tym przede wszystkim powodowanych przez adenowirusy (m.in. nagminne zapalenie spojówek i rogówki).

Objawy mogą pojawić się także w związku z podrażnieniem fizycznym lub chemicznym.

Dodatkowo niektórzy specjaliści wyróżniają jeszcze tzw. nadostre zapalenie spojówek (conjunctivitis hyperaucta).

Cechuje się ono wyjątkową intensywnością objawów i większym ryzykiem powikłań rogówkowych.

Najczęściej wywoływane jest przez bakterie dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae).

 

Objawy ostrego zapalenia oka

Stan zapalny spojówek wiąże się z dużymi uciążliwościami dla pacjenta. Typowe objawy ostrego zapalenia oka to:

• bardzo silne przekrwienie spojówek (tzw. efekt czerwonego oka);
• bardzo silny świąd, pieczenie oczu, uczucie piasku pod powiekami;
• łzawienie, światłowstręt oraz obrzęk powiek prowadzący do zawężenia szpary pomiędzy nimi (te trzy objawy nazywane są triadą irytacyjną);
• wydzielina ropna lub ropno-śluzowa, prowadząca do sklejania oczu (w zakażeniach bakteryjnych);
• powiększenie węzłów chłonnych, zwłaszcza przyusznych.

 

W niektórych przypadkach możliwe są też objawy grypopochodne, takie jak podwyższona ciepłota ciała czy ból gardła (zwłaszcza w przypadku zakażeń bakterią Gram-ujemną Haemophilus influenzae).

Do objawów ostrego zapalenia spojówek należy też tzw. odczyn brodawkowy, typowy dla bakteryjnego zapalenia spojówek.

Brodawki są niewielkimi wykwitami powstającymi w efekcie przerostu nabłonka spojówki.

Każda z nich zbudowana jest z uwypuklonego, powiększonego naczynia krwionośnego, opasanego jasną obwódką.

Natomiast w przypadku schorzeń wirusowych oraz chlamydiowych, częściej pojawia się odczyn grudkowy.

Grudki powstają w wyniku reakcji tkanki limfatycznej na dolnym sklepieniu spojówki.

W tym przypadku wykwit składa się z jasnej wypukłości przypominającej ziarnko ryżu, otoczonej naczyniem krwionośnym.

Przewlekłe zapalenie spojówek

Przewlekłe zapalenie spojówek (conjunctivitis chronica) to każdy stan zapalny, który trwa powyżej 4 tygodni.

Schorzenie tego typu może być wywoływane przez różne typy drobnoustrojów, w tym między innymi:

• bakterie: staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), staphylococcus epidermidis (gronkowiec skórny), escherichia coli (pałeczka okrężnicy), moraxella lacunata, proteus  mirabilis i serratia  marcescens (bakterie gram-ujemne);
• chlamydie: chlamydia trachomatis;
• wirusy: zwłaszcza herpes simplex (wirus opryszczki zwykłej hsv).

 

Przewlekłe zapalenie spojówek z reguły ma łagodniejszy przebieg.

Nawet w przypadku zakażeń bakteryjnych, ilość wydzieliny ropno-śluzowej jest niewielka.

Możliwe jest niewielkie przekrwienie spojówki oraz lekki obrzęk powiek.

Niewykluczone są reakcje brodawkowe lub grudkowe.

W przypadku infekcji gronkowcowych bardzo często dodatkowo występuje stan zapalny powiek.

Mimo stosunkowo łagodnych objawów, przewlekłe zapalenie spojówek może jednak stwarzać zagrożenie ze względu na czas trwania i związane z tym ryzyko głębszych uszkodzeń warstwy rogówkowej.

Co istotne, schorzenia przewlekłe mają też tendencję do nawracania.

 

Nawracające zapalenie spojówek

Nawracające zapalenie spojówek to takie, które występuje wielokrotnie, z wyraźnymi okresami zaostrzenia oraz całkowitej lub częściowej remisji objawów.

Pojęcie nawracającego zapalenia spojówek obejmuje różne typy schorzeń oczu.

Tego typu charakter często mają zakażenia alergiczne, w tym sezonowe (wiosenne), całoroczne czy atopowe.

Stan zapalny pojawia się wówczas każdorazowo w efekcie zwiększonej ekspozycji na czynnik alergizujący.

Stan taki może się utrzymywać latami, tym bardziej, że nie istnieją w pełni skuteczne metody przyczynowego leczenia alergii (poza kontrowersyjną i nie w pełni wydajną immunoterapią), a podstawowe środki zaradcze ograniczają się do doraźnego łagodzenia objawów lub leczenia zapobiegawczego (profilaktyka).

Nawracające zapalenie spojówek występuje też często w przypadku osób noszących soczewki kontaktowe – czynnikiem drażniącym może być sam kontakt z tworzywem lub skład chemiczny płynów do przechowywani szkieł.

Charakter nawracający mają także infekcje wywołane przez chlamydie – drobnoustroje przenoszone przez drogi rodne (w czasie stosunku seksualnego lub porodu), tym bardziej, że zakażenia często mają w takim przypadku charakter ogólnoustrojowy.

 

Jak leczyć ostre i chroniczne zapalenie spojówek?

Jak leczyć ostre i chroniczne zapalenie spojówek?

Istnieje kilkanaście podstawowych leków (w większości na receptę), których dobór zależy przede wszystkim od etiologii schorzenia, a w mniejszym stopniu od czasu jego trwania.

• Infekcje bakteryjne i chlamydiowe leczy się antybiotykami i chemioterapeutykami w kroplach, tabletkach i zastrzykach. Wymienić w tym kontekście można takie leki, jak:
  • azytromycyna, tobramycyna, lewofloksacyna, erytromycyna, tetracyklina, doksycyklina, benzylopenicylina, cefuroksym.
• Zakażenia wirusowe leczy się środkami wirusobójczymi i wirusostatycznymi, takimi jak:
  • gancyklowir, acyklowir, cydofowir, zalcytabina i stawudyna.
• Schorzenia na tle alergicznym leczy się, stosując:
  • leki przeciwhistaminowe (olopatadyna, ketotifen, epinastyna, azelastyna, ebastyna, cetyryzyna, loratadyna, mizolastyna, lewocetyryzyna, bilastyna);
  • stabilizatory komórek tucznych (kromoglikan, lodoksamid, nedokromil);
  • preparaty immunopresyjne (cyklosporyna);
  • glikortykosteroidy (fluorometolon,  loteprednol, prednizolon, deksametazon, betametazon);
  • niesteroidowe leki przeciwzapalne (diklofenak).

Czytaj też:

• Domowe sposoby na zapalenie spojówek - co się sprawdza?

---

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny online

Lekarz pediatra online

Lekarz internista

E-recepta online

---

Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.