Komar widliszek: komar przenoszący malarię

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Komar widliszek to tropikalny komar przenoszący malarię, który jest jednocześnie jednym z najbardziej rozpowszechnionych komarów w Polsce. W jaki sposób komar widliszek doprowadza do zakażenia malarią. Jakie jeszcze są choroby przenoszone przez komary w Afryce?

Komar widliszek - charakterystyka

Komar widliszek to występujący niemal na całym świecie (zarówno w klimacie tropikalnym, jak i umiarkowanym) gatunek owada z rodzaju Anopheles. Komar widliszek zasłynął jako tropikalny komar przenoszący malarię, ale niewiele osób wie, to jeden z najbardziej rozpowszechnionych komarów w Polsce.

Tropikalny komar

Komar widliszek ma od 6 do 8 milimetrów długości, jest szarobrunatnej barwy. Cechą charakterystyczną komara malarycznego jest to, że na skrzydłach ma czarne plamki. Samce komara widliszka żywią się sokami roślin, a samice - krwią, dlatego tropikalne komary przenoszące malarię to w istocie komarzyce komara widliszka. Krew jest im potrzebna do rozmnażania się.

Samice atakują zwykle po zmroku, a swoje ofiary namierzają poprzez wydalany przez nie dwutlenek węgla oraz pot. Wyczuwają także ciepło.

Komar widliszek to komar malaryczny, który stanowi największe zagrożenie epidemiologiczne dla ludzi spośród wszystkich komarów. Według statystyk na malarię co roku chorują ponad 2 mln ludzi, z czego ponad pół miliona umiera. W Polsce na szczęście komary widliszki nie stanowią zagrożenia, gdyż chłodny klimat sprawia, że wywołujące malarię zarodźce nie są w stanie przejść pełnego cyklu rozwojowego. Rozwojowi pasożytów natomiast sprzyja klimat tropikalny. Malaria występuje w ponad 100 krajach, szczególnie w krajach afrykańskich położonych na południe od Sahary, ale także w Ameryce Środkowej, Ameryce Południowej oraz w Azji Południowo-Wschodniej. 

Zobacz: Tropikalny komar - repelenty, środek, preparat, spray

Komar widliszek - malaria

Malaria to groźna choroba pasożytnicza wywołana przez zarodźce, czyli pierwotniaki z rodzaju Plasmodium, a przenoszona przez samice komarów z rodzaju Anopheles. Zarodziec to pasożyt, który bytuje w organizmie człowieka w wątrobie, śledzionie oraz w krwi obwodowej (w czerwonych krwinkach). Występuje on na obszarach tropikalnych i wyróżnia się 5 gatunków zarodźców: zarodziec ruchliwy (Plasmodium vivax), zarodziec sierpowaty (Plasmodium falciparum), zarodziec pasmowy (Plasmodium malariae), zarodziec owalny (Plasmodium ovale), zarodziec małpi (Plasmodium knowlesi). Każdy z nich daje odmienne objawy malarii.

Zarodziec malarii dostaje się do organizmu człowieka poprzez ukąszenie komara, na skutek transfuzji krwi oraz przechodzi z matki na dziecko. Najczęściej jednak za rozwój malarii odpowiedzialny jest komar widliszek, nazywany komarem malarycznym oraz inne komary z rodzaju Anopheles.

Jak dochodzi do zarażenia się malarią? Komar kłując osobę chorą na malarię, wprowadza do swojego organizmu gametocyty męskie i żeńskie zarodźca, które następnie łączą się i powstaje zygota. Następnie, w fazie nazywanej sporogonią, wytwarzane są inwazyjne dla człowieka sporozoity, które przedostają się do gruczołów ślinowych komara, a podczas kolejnego ukłucia przez komara, trafiają do krwiobiegu nowej ofiary.

Sporozoity przedostają się do wątroby i śledziony człowieka, gdzie w procesie schizogonii rozmnażają się bezpłciowo. Sporozoity ulegają podziałom i wnikają do erytrocytów. Następnie dochodzi do rozrywania erytrocytów - wówczas uwalniają się merozoity, które trafiają do krwioobiegu i atakują kolejne krwinki, w efekcie czego osoba chora zaczyna gorączkować. Część merozoitów przekształca się w gametocyty, które trafiają do organizmu komara podczas ukłucia.

Sprawdź także: Malaria w Polsce - choroby przenoszone przez komary

Afrykański komar - choroby

Komary przenoszą nie tylko malarię, ale szereg innych chorób. Wśród chorób występujących w Afryce i przenoszonych przez komary na szczególną uwagę zasługują:

• Zika - ostra choroba zakaźna wywołana przez wirusa Zika przenoszonego przez komary z rodzaju Aedes. Zika w większości przypadków przebiega bezobjawowo. Objawy, jeśli występują, to po około tygodniu od ukąszenia. Do najczęściej wymienianych objawów choroby zalicza się gorączkę, bóle stawów i mięśni, wysypkę plamistą i grudkową, zapalenie spojówek. Zika może jednak prowadzić do groźnych dla zdrowia powikłań neurologicznych. Wirus jest szczególnie groźny dla kobiet w ciąży, gdyż może powodować małogłowie u noworodka. Leczenie wirusa Zika przebiega objawowo poprzez podawanie chorym leków przeciwgorączkowych i przeciwświądowych. 
• Denga - choroba zakaźna wywołana wirusem dengi i przenoszona przez komary z rodzaju Aedes, najczęściej Aedes aegypti. Choroba występuje w Afryce Subsaharyjskiej, Ameryce Środkowej i Południowej, Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii. Często przebiega bezobjawowo, ale wyróżnia się jej trzy postaci kliniczne:

- stan gorączkowy przebiegający z wysypką,

- gorączkę denga, której towarzyszą bóle kostno-stawowe i powiększone węzły chłonne, a w późniejszej fazie wysypka i przebarwienia skóry,

- gorączka krwotoczna denga - oprócz wymienionych wyżej objawów gorączki denga występują też bóle brzucha, powiększenie wątroby i objawy skazy krwotocznej. W późniejszym etapie choroby dochodzi do krwawienia do jam ciała i utraty przytomności.

• Chikungunya - choroba zakaźna wywołana przez wirusa chikungunya, a przenoszona przez komary z rodzaju Aedes z małp na ludzi. Choroba występuje w Azji Południowo-Wschodniej, Afryce, a od niedawna także w Ameryce Południowej. Objawy zwykle występują kilka dni po ukąszeniu przez komara. Pojawia się wysoka gorączka, bóle głowy, wysypka, bóle mięśni oraz utrzymujące się przez wiele tygodni bóle stawów. Chorobę leczy się objawowo przez podawanie leków przeciwzapalnych i przeciwgorączkowych.

Czytaj również: Szczepionka na malarię - cena. Profilaktyka malarii

Przychodnia online Dimedic - wybierz konsultację:

Lekarz rodzinny

Lekarz internista

E-recepta online

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link