Egzema na twarzy u dziecka i dorosłego. Przyczyny, objawy i leczenie
Autor: Joanna Woźniak
Egzema na twarzy u dziecka najczęściej przybiera postać atopowego zapalenia skóry. U dorosłych z kolei zwykle obserwuje się alergię kontaktową lub wyprysk z podrażnienia. Sprawdź, czym się różnią wymienione postaci egzemy oraz jak należy je leczyć.
Jak wygląda egzema na twarzy?
Egzema na twarzy jest stanem zapalnym skóry o bardzo zróżnicowanej etiologii. Termin egzema nie odnosi się do konkretnej jednostki chorobowej. Jest zespołem charakterystycznych objawów, które obserwuje się w wielu schorzeniach. Choroby z kręgu egzemy zwykle przebiegają w czterech etapach. Najpierw na skórze pojawia się rumień. Potem kolejno pęcherzyki, wysięk i strupki.
Dermatolodzy wyróżniają 3 fazy egzemy:
- ostrą, w której na skórze obserwuje się rumień oraz pęcherzyki z ropną wydzieliną,
- podostrą, która charakteryzuje się delikatnym łuszczeniem naskórka oraz występowaniem strupków,
- przewlekłą, w której dochodzi do lichenizacji naskórka.
Rodzaje egzemy na twarzy
Mimo podobnego obrazu klinicznego, choroby z kręgu egzemy mają bardzo zróżnicowaną etiologię. Ze względu na przyczynę, egzemę na twarzy można podzielić na endogenną i egzogenną. Pierwsza jest uwarunkowana genetycznie, druga – zewnętrznymi czynnikami, takimi jak alergeny oraz substancje drażniące. Niektóre jednostki chorobowe rozwijają się na skutek kompilacji czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Do najważniejszych chorób objawiających się egzemą na twarzy należą:
- wyprysk atopowy – może pojawić się bez udziału zewnętrznych czynników wyzwalających, jak i przy ich udziale,
- wyprysk kontaktowy z podrażnienia, czyli wywołany zewnętrznymi czynnikami drażniącymi,
- wyprysk wywołany bodźcami mechanicznymi,
- wyprysk fototoksyczny i popromienne zapalenie skóry – pojawiają się pod wpływem czynników zewnętrznych (promieniowania UV) bez udziału nadwrażliwości immunologicznej,
- alergiczny wyprysk kontaktowy - wywołany czynnikami egzogennymi przy udziale mechanizmów układu immunologicznego,
- wyprysk fotoalergiczny i proteinowy wyprysk kontaktowy – alergiczne reakcje skórne na skutek działania czynników zewnętrznych,
- wyprysk autoimmunologiczny i autoimmunologiczne progesteronowe zapalenie skóry – reakcje układu immunologicznego bez udziału czynników zewnętrznych,
- łojotokowe zapalenie skóry i wyprysk na podłożu suchości – wywołane zaburzeniami homeostazy skóry.
Egzema na twarzy u dziecka
Choroby objawiające się egzemą na twarzy można różnie klasyfikować – ze względu na objawy, przyczyny czy lokalizację. Ciekawie przedstawia się podział chorób z kręgu egzemy pod względem grup wiekowych.
U dzieci obserwuje się głównie jedną postać egzemy - atopowe zapalenie skóry. Zdarzają się także zachorowania na łojotokowe zapalenie skóry oraz wyprysk z podrażnienia, a konkretnie - pieluszkowe zapalenie skóry.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest chorobą przewlekłą i nawrotową. Objawia się, jak wszystkie choroby z kręgu egzemy, w fazie ostrej rumieniem i pęcherzykami, a podczas gojenia złuszczaniem naskórka. Chorobie towarzyszy bardzo silny świąd. Egzema u niemowlaka lokalizuje się najczęściej na policzkach. U starszych dzieci, powyżej 4. roku życia, na całej twarzy oraz w fałdach szyjnych. Dzieci z reguły intensywnie się drapią, co prowadzi do rozwoju wtórnego zakażenia bakteryjnego lub grzybiczego.
Egzema na twarzy u dorosłego
Egzema na twarzy u osoby dorosłej może przybierać znacznie więcej postaci. Niemal każda z wymienionych wyżej chorób z kręgu egzemy może pojawić się na twarzy u dorosłego, aczkolwiek mogą lokalizować się w nieco innych miejscach. Na powiekach najczęściej występuje alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.
Alergia kontaktowa ma łagodniejszy przebieg niż atopia. Jest nabytą skłonnością organizmu do produkowania przeciwciał przeciwko konkretnym alergenom. Do alergenów najczęściej wywołujących egzemę na powiekach zaliczają się substancje chemiczne obecne w kosmetykach lub lekach, nakładane bezpośrednio na skórę powiek lub przenoszone na palcach dłoni.
Z kolei egzema wokół ust częściej przybiera postać kontaktowego zapalenia skóry z podrażnienia. Do substancji, które mogą zadziałać drażniąco na skórę wokół ust zaliczają się detergenty, rozpuszczalniki, kwasy lub zasady. Z kolei całą twarz może objąć wyprysk fototoksyczny, który jest odmianą wyprysku kontaktowego z podrażnienia. Do jego rozwoju niezbędne są dwa czynniki: obecność w organizmie substancji fototoksycznej oraz promieniowanie UV.
Do substancji wrażliwych na promieniowanie UV zaliczają się niektóre leki (doustne i miejscowe), kosmetyki i zioła.
Leczenie egzemy na twarzy
Leczenie egzemy na twarzy jest uzależnione przede wszystkim od czynnika wyzwalającego oraz stopnia nasilenia. Pacjenci zazwyczaj stosują maści, kremy na egzemę o działaniu przeciwzapalnym. Wprowadza się także leczenie objawowe oraz wzmacniające skórę. Dużą rolę odgrywa profilaktyka, która polega na unikaniu czynników wyzwalających.
W leczeniu egzemy na twarzy zastosowanie znajdują głównie miejscowe glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny najczęściej przypisywane na receptę, a także emolienty. Jeśli egzema na podłoże alergiczne pacjenci przyjmują leki przeciwhistaminowe. Nasilony wyprysk na twarzy wymaga leczenia ogólnego. Zwykle zastosowanie znajdują doustne glikokortykosteroidy lub alitretynoina.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Radosław Śpiewak, Katarzyna Kordus, Podział i definicje chorób z kręgu wyprysku, International Review of Allergology and Clinical Immunology in Family Medicine 2012; Vol. 18, No. 4.
- Magdalena Millan, Jarosław Mijas, Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka, Nowa Pediatria 2017; 21(4):114-122.
- http://www.haloatopia.pl/download/halo_atopia_publikacja.pdf
Podobne artykuły
