Nadciśnienie tętnicze – jak rozpoznać jego objawy?
Autor: Magdalena Sroka / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Nadciśnienie tętnicze to powszechny problem ze zdrowiem – nawet jeśli tego nie zauważasz.
Statystyka jest nieubłagana: ta choroba dotyka aż 10 milionów dorosłych Polaków, czyli ponad 1/4 społeczeństwa.
Do rozwoju choroby może przyczyniać się wiele czynników, m.in.: zła dieta, siedzący tryb życia, nadmierny stres, nadwaga, otyłość etc.
Niestety okazuje się, że w początkowej fazie rozwoju nadciśnienie tętnicze może nie dawać żadnych objawów, a wyraźne dolegliwości pojawiają się dopiero wtedy, gdy już zaczyna dochodzić do groźnych powikłań.
Jak zatem rozpoznać, że chorujemy na nadciśnienie i co tak naprawdę wywołuję tę chorobę?
Czym jest ciśnienie tętnicze i kiedy mówimy o nadciśnieniu?
Wartość ciśnienia tętniczego określa się przy pomocy „milimetrów słupka rtęci” (mm Hg).
Dorosły, zdrowy człowiek ma zwykle ciśnienie tętnicze o wartości około 120/80 (w spoczynku).
Jest to wręcz wzorowe ciśnienie oznaczające, że siła, z jaką krew napiera na ścianę tętnic, jest odpowiednia i bezpieczna dla układu krwionośnego.
Wartość 120 dotyczy ciśnienia skurczowego, a 80 – rozkurczowego.
Duże odchylenia od tej normy tj.: powyżej 140/90 oznaczają, że dzieje się coś niepokojącego i mogą sygnalizować nadciśnienie tętnicze.
Nadciśnienie tętnicze należy do chorób układu krążenia i wiąże się ze stałym lub okresowym wzrostem ciśnienia tętniczego, niezwiązanego z aktywnością fizyczną.
Nadciśnienie tętnicze – skąd się bierze?
Aż w 90% przypadków, występowanie nadciśnienia tętniczego ma charakter pierwotny, czyli powstaje samoistnie.
Za jego występowanie zwykle odpowiadają czynniki genetyczne oraz środowiskowe.
Innymi czynnikami mogącymi wywoływać nadciśnienie są choroby pierwotne, których następstwem jest podwyższone ciśnienie tętnicze krwi.
Należą do nich:
- choroby nerek, tj.: nadnerczy, zespół Cushinga, guz chromochłonny,
- choroby neurologiczne, tj.: guz mózgu i udar mózgu, zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe,
- choroby układu krążenia, np. koarktacja aorty (wada serca polegająca na zwężeniu aorty).
Na nadciśnienie tętnicze może mieć wpływ również przyjmowanie leków hormonalnych, toksyczne substancje zawarte w narkotykach, ciąża, a nawet nadmierny stres.
Jak sprawdzić więc, czy ciśnienie jest stale lub okresowo podwyższone?
Nadciśnienie tętnicze jest trudne do zdiagnozowania, póki nie wystąpią jakiekolwiek objawy.
Zwykle to one są pierwszym sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego.
Niestety przy okazji okazuje się, że choroba jest już w pewnej fazie rozwoju.
Nadciśnienie tętnicze bowiem może rozwijać się wiele lat – bezobjawowo.
Wśród pierwszych objawów nadciśnienia tętniczego należy wymienić:
- często bóle głowy,
- zawroty głowy,
- uczucie dziwnego ucisku w głowie, który zwykle trwa kilka sekund,
- problemy ze snem, czasem bezsenność,
- uczucie zmęczenia, w tym łatwe męczenie przy wysiłku,
- pobudliwość, nerwowość,
- zaczerwienienie szyi i klatki piersiowej,
- czasem uczucie kołatania serca,
- uczucie ucisku w sercu,
- duszności,
- nadmierna potliwość.
Jeśli nigdy wcześniej nie mieliśmy do czynienia z takimi dolegliwościami i nie znamy przyczyny ich występowania, to powinny one skłonić do konsultacji lekarskiej.
Jednak w rzeczywistości bóle głowy czy podenerwowanie przypisujemy innym czynnikom (zmęczenie, dużo pracy i obowiązków itd.), dlatego nie wiążemy ich z nadciśnieniem tętniczym i czasem choroba diagnozowana jest w zaawansowanym stadium rozwoju, gdy spotykają nas jeszcze inne, znacznie poważniejsze problemy zdrowotne.
Konsekwencją nieleczonego nadciśnienia tętniczego mogą być:
- udar mózgu,
- uszkodzenie naczyń siatkówki,
- uszkodzenie kłębuszków nerkowych,
- problem ze sprawnością intelektualną,
- opuchnięte kończyny,
- niewydolność nerek,
- niewydolność i zawał serca.
Aby uniknąć poważnych powikłań, kontakt z lekarzem rodzinnym jest koniecznością już wtedy, gdy występują u nas z pozoru niewielkie dolegliwości.
Lekarz podejmie decyzję o dalszej diagnostyce i skieruje najprawdopodobniej do kardiologa, który jest bardziej kompetentny w leczeniu nadciśnienia.
Tylko czy uczucie zmęczenia, ból głowy, duszności itd. już dają podstawę do stwierdzenia, że mamy do czynienia z nadciśnieniem tętniczym?
Niekoniecznie.
Jak dobrze zdiagnozować nadciśnienie tętnicze?
Pierwszym krokiem do postawienia diagnozy o nadciśnieniu tętniczym będzie wykonanie pomiaru ciśnienia tętniczego – samodzielnie lub w gabinecie lekarskim.
Ważne: ogólnodostępne ciśnieniomierze znajdziesz w wielu aptekach.
Taki pomiar powinien być kilkukrotnie powtórzony, aby mieć pewność, że nie doszło do błędu pomiarowego, a rzeczywiście mamy nadciśnienie tętnicze.
Jeśli pomiary wykonuje się w domu, warto zapisywać wartości oraz godziny wykonania pomiaru, aby lekarz mógł trafniej dobrać leki oraz porę ich wykonywania.
Jeśli pomiary wykonuje się w gabinecie lekarskim, zwykle należy zmierzyć ciśnienie dwukrotnie:
- na dwóch, różnych wizytach, wtedy o nadciśnieniu świadczą wartości ciśnienia równe 140 mm Hg/ 90 mm Hg lub wyższe.
- przy jednorazowej wizycie i wtedy zostaje wyliczona średnia arytmetyczna z dwóch pomiarów. Jeśli jest równa bądź wyższa niż 180 mm Hg/110 mm Hg to może oznaczać nadciśnienie tętnicze.
Lekarz może też wziąć poprawkę na „reakcję na biały fartuch”, która u wielu pacjentów powoduje jednorazowy skok ciśnienia (który powoduje po prostu stres) i zalecić samodzielne mierzenie ciśnienia w domu.
Poza pomiarem oraz objawami, które skierują nas do lekarza, bardzo ważny jest wywiad lekarski, który wykluczy obecność innych chorób mogących przyczyniać się do powstania nadciśnienia.
Wywiad lekarski będzie obejmował pytania:
- czy na coś chorujemy,
- czy przyjmujemy jakieś leki,
- jak wygląda nasz styl życia,
- jak wygląda nasza dieta,
- czy mamy problemy z wysokim cholesterolem etc.
Czynnikami ryzyka, które wpływają na występowanie nadciśnienia są bowiem:
- nieprawidłowa dieta,
- brak ruchu,
- palenie papierosów,
- zażywanie alkoholu i innych używek,
- otyłość i wiele innych.
Nadciśnieniu tętniczemu łatwiej jest zapobiegać niż leczyć.
A sama diagnostyka musi obejmować wiele zmiennych, które należy wziąć pod uwagę lub wykluczyć, aby dojść do uzyskania trafnej diagnozy.
Z tego względu często zleca się dodatkowe badania:
- morfologię krwi,
- glukozę,
- krzywą glukozową,
- poziom sodu i potasu,
- lipidogram,
- kwas moczowy,
- kreatyninę,
- EKG.
Na podstawie pomiaru ciśnienia tętniczego, występujących objawów oraz dodatkowych badań, lekarz jest w stanie postawić diagnozę.
Najważniejsze jest, aby nie bagatelizować żadnych sygnałów wysyłanych przez organizm i każde niepokojące dolegliwości od razu zgłaszać lekarzowi pierwszego kontaktu.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
