Hemoroidy – diagnostyka, objawy, leczenie
Autor: Magdalena Sroka / artykuł konsultowany z dr Justyną Milewską
Ból, swędzenie i pieczenie w okolicy odbytu – tak zwykle objawiają się hemoroidy.
Problem z hemoroidami może pojawić się w każdym wieku i już pierwsze objawy powinny skłonić Cię do skontaktowania się z lekarzem.
Wbrew pozorom nie chodzi o to, czy wygodnie Ci się siedzi (lub stoi), ale o zdrowie.
I chociaż profilaktyka (na przykład odpowiednia dieta) może zapobiec rozwojowi hemoroidów, to pozostaje pytanie: jak je leczyć?
Oraz najważniejsze: dlaczego w ogóle powstają hemoroidy?
Hemoroidy, a choroba hemoroidalna – jaka jest różnica?
Hemoroidy, czyli tzw. guzki krwawnicze, wyglądają jak poduszeczki wypełnione krwią i są zlokalizowane w odbycie.
Ich funkcją jest uszczelnianie odbytu i kontrola oddawanego stolca.
Każdy człowiek ma hemoroidy i nie ma w tym nic dziwnego.
Problem zaczyna się wtedy, gdy pojawia się patologiczna zmiana, którą najczęściej nazywa się (chociaż niesłusznie) hemoroidami.
Gdy dochodzi do powiększenia i uwidocznienia żył splotu odbytniczego lub do powstania stanu zapalnego, to tą przypadłość nazywa się chorobą hemoroidalną (ICD 10: I84).
Chociaż powinnam pisać o „chorobie hemoroidalnej”, będę dalej używała wyrażenia „hemoroidy” – żeby nie wprowadzać zbędnego zamieszania.
A skoro już wiesz, że masz hemoroidy (i to całkiem normalne i zdrowe), to pora przyjrzeć się temu, kiedy mogą one zacząć sprawiać kłopoty i dawać nieprzyjemne objawy.
Hemoroidy – rodzaje i towarzyszące im objawy
Hemoroidy (czyli zmiany świadczące o chorobie hemoroidalnej) dzielą się na:
- zewnętrzne,
- wewnętrzne.
Hemoroidy zewnętrzne powstają poprzez poszerzanie się splotów żylnych w tkance podskórnej.
Mają postać wybrzuszenia znajdującego się pod skórą, w okolicy odbytu.
Guzki wywierają nacisk na żyły i powodują powstanie obrzęku – stąd charakterystyczny dla hemoroidów ból w okolicy odbytu, pieczenie oraz swędzenie.
Tym zmianom może towarzyszyć bolesność przy myciu odbytu oraz podcieraniu – to jasne sygnały zmian chorobowych.
Z kolei hemoroidy wewnętrzne – w przeciwieństwie do zewnętrznych – nie bolą, ponieważ znajdują się w miejscu nieunerwionym, powyżej linii grzebieniastej (przebiegającej okrężnie powyżej linii odbytu).
Chociaż nie dają typowych objawów, to o ich rozwoju może świadczyć niekomfortowe krwawienie z odbytu, krew w stolcu lub śluzowa wydzielina z odbytu.
Możesz ją zauważyć na stolcu lub podczas podcierania się.
Stopień zaawansowania hemoroidów wewnętrznych można zakwalifikować na podstawie stopnia, w jakim istnieje szansa, że wypadną z odbytu:
- stopień I hemoroidy niewypadające, czyli takie, które są jedynie widocznymi naczyniami krwionośnymi,
- stopień II to hemoroidy wypadające w momencie parcia, ale mogą się samoistnie cofać,
- stopień III charakteryzuje hemoroidy wypadające przy parciu, ale które da się włożyć samemu, przy pomocy palca,
- stopień IV to ten, w którym hemoroidy utrzymują się na zewnątrz i prowadzą do zakrzepów.
Jak to się dzieje, że hemoroidy w ogóle powstają?
Przyczyny powstawania hemoroidów
Powodów powstawania hemoroidów może być wiele.
Chociaż jest to choroba, która ma podłoże genetyczne (czyli skłonności dziedziczymy po rodzicach i dziadkach), to na jej rozwój największy wpływ ma tryb życia.
Przyjmuje się, że na rozwój zmian chorobowych hemoroidów mają wpływ m.in.:
- siedzący trybu życia,
- częste zaparcia, ale także biegunki,
- wysoki poziom cholesterolu,
- stosowanie diety ubogiej w błonnik,
- spożywanie alkoholu,
- stres.
Warto też wspomnieć, że hemoroidy dotykają obie płcie jednakowo i mogą pojawić się na niemal każdym etapie dorosłego życia (również w ciąży czy po porodzie).
Innymi słowy: jeśli w Twojej rodzinie ktoś choruje na hemoroidy – musisz zwrócić szczególną uwagę na swój styl życia.
Jak zatem leczyć hemoroidy?
Czopki, maści a nawet zabiegi: jak wygląda leczenie hemoroidów?
Leczenie hemoroidów zależy od stopnia ich zaawansowania oraz rodzaju zmian.
Jeśli początkowo objawy nie są dokuczliwe i występują rzadko, leczenie farmakologiczne nie jest konieczne.
Stosuje się wtedy tzw. leczenie zachowawcze, czyli dietę bogatą w błonnik i odpowiednie nawadnianie organizmu (między innymi w celu zapobieganiu zaparciom).
Jeśli objawy choroby hemoroidalnej staną się bardziej uciążliwe, należy zgłosić się do lekarza proktologa, który zdecyduje o konieczności przyjmowania leków lub wykonania zabiegu.
Na rynku dostępnych jest kilka leków na hemoroidy (maść, czopki, tabletki itd.) i każdy z nich ma za zadanie działać:
- znieczulająco,
- przeciwzapalnie,
- przeciwbakteryjnie,
- uszczelniająco (czyli uszczelniać naczynia krwionośne).
Część z tych leków jest dostępna bez recepty (OTC) – jeśli zauważysz u siebie łagodne zmiany hemoroidalne, możesz po prostu spytać farmaceutę o leki.
W większości przypadków pracownicy aptek zalecają czopki i maści, które dzięki miejscowemu działaniu i szerokiej dostępności, szybko przynoszą ulgę i łagodzą objawy.
Nie zmienia to faktu, że łagodne zmiany hemoroidalne warto skonsultować z lekarzem rodzinnym (na przykład w ramach konsultacji z lekarzem rodzinnym prywatnie).
Lekarz pierwszego kontaktu – na podstawie wywiadu medycznego – jest w stanie ocenić stopień zaawansowania choroby i zadecydować, czy należy wdrożyć leczenie zachowawcze (łagodzące objawy), czy skierować Cię do proktologa.
Gdy trafisz do proktologa, lekarz ten – na podstawie fizykalnego badania hemoroidów i zleconej diagnostyki (na przykład morfologii krwi czy badania kału) – może podjąć decyzję co do leczenia.
Może być ono kontynuacją leczenia farmakologicznego lub – jeśli zajdzie taka potrzeba – skierować Cię na zabieg, który złagodzi objawy choroby hemoroidalnej.
Najczęściej wykonywanymi zabiegami tego typu są:
- zabieg podwiązania gumką – na wewnętrzne hemoroidy zakłada się elastyczną gumkę w celu odcięcia dopływu krwi, co skutkuje obumarciem hemoroidu w ciągu kilku dni. Jest to tzw. metoda Barrona (gumkowanie),
- zabieg skleroterapii, który polega na wstrzyknięciu odpowiedniego środka pod śluzówkę powstałego guzka, co powoduje miejscowy stan zapalny. Następnie naczynie się zarasta, a hemoroidy znikają,
- zabieg laseroterapii, który polega na wpuszczeniu światła o odpowiedniej częstotliwości i mody do wnętrza guzka. Wysoka temperatura obkurcza i zamyka naczynia i tym samym niszczy powstałe wybrzuszenie (hemoroidy).
W bardzo ciężkich przypadkach zaleca się chirurgiczne wycięcie hemoroidów.
A czy hemoroidy da się leczyć domowymi sposobami?
Domowe sposoby na hemoroidy: jaka jest ich skuteczność?
Jeśli choroba hemoroidalna znajduje się jeszcze we wczesnym stadium rozwoju i z początku występuje tylko lekki świąd, to hemoroidy da się wyleczyć naturalnymi sposobami.
Jednym z zalecanych „domowych sposobów” jest robienie tzw. nasiadówki.
Nasiadówka to nic innego jak siedzenie w ciepłej wodzie z dodatkiem naparu z kory dębu.
Pomocne mogą być także szałwia, rumianek i kasztanowiec (dodane do wody).
Taka nasiadówka nie powinna być krótsza niż 10 minut, a jej efektem może być załagodzenie świądu w okolicy odbytu.
Ulgę mogą przynieść również nakłady z kostek lodu.
I oczywiście – zmiana diety oraz nawyków (mniej siedzenia, więcej ruchu, zdrowsza dieta, itp.).
Niezależnie od stosowanych metod łagodzących hemoroidy, jeśli objawy utrzymują się dłużej, a stosowane metody ich nie łagodzą – należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Czy można zapobiec powstawaniu hemoroidów?
Duże znaczenie w zapobieganiu powstawania hemoroidów ma zmiana nawyków żywieniowych, szczególnie w kontekście diety bogatej w błonnik.
Tym samym warto unikać potraw, które mogą powodować zaparcia.
Konieczne jest pilnowanie regularności cyklu wypróżnień.
Zalecana jest również dbałość o higienę okolicy odbytu (najlepiej przemywać ją ciepłą wodą bez mydła).
Siedzący tryb życia w dużej mierze sprzyja powstawaniu hemoroidów, dlatego warto od czasu do czasu wstać i zrobić kilka ćwiczeń.
Umiarkowana aktywność fizyczna także jest bardzo wskazana np. w postaci spacerów.
Powstawaniu hemoroidów sprzyja dźwiganie ciężkich przedmiotów, dlatego to kolejna rzecz, której warto się wystrzegać.
Czy nieleczone hemoroidy mogą powodować groźną chorobę?
Nieleczone hemoroidy
Choroba hemoroidalna zwykle rozwija się powoli i zazwyczaj nie wywołuje bardzo ciężki objawów, chyba że znajduje się w stadium zaawansowanego rozwoju.
Ważną rolę odgrywa leczenie zachowawcze, które spowalnia rozwój choroby, a także ogólna profilaktyka (odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, regularne wypróżnienia etc.).
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
