Cholesterol LDL, czym jest "zły cholesterol" i jak obniżyć jego poziom?

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Cholesterol LDL to niekorzystna frakcja cholesterolu całkowitego. Tzw. zły cholesterol nie powinien przekraczać stężenia 130 mg/dl. Co robić kiedy ta norma zostanie przekroczona? Z pewnością pierwsze kroki należy skierować do lekarza, który zaleci właściwe postępowanie. Jak obniżyć zły cholesterol? Warto wziąć pod uwagę wiele czynników, a przede wszystkim modyfikację diety i trybu życia, ograniczenie faktorów stresogennych oraz eliminację nałogów (takich jak palenie papiersów).

Czym jest cholesterol LDL?

Cholesterol LDL określany jest potocznie jako „zły cholesterol”. Stanowi on przeciwieństwo cholesterolu HDL, nazywanego dobrym. W ludzkim ustroju cholesterol LDL jest odpowiedzialny za rozprowadzanie cząsteczek cholesterolu z wątroby do różnych tkanek organizmu. Jest transportowany razem z lipoproteinami (są to białka połączone z tłuszczami).

Jeśli jest go zbyt dużo, odkłada się w ścianach tętnic, co może doprowadzić do poważnych schorzeń, takich jak choroba wieńcowa, zawał serca, udar mózgu, czy inne schorzenia sercowo-naczyniowe.

Cholesterol sam w sobie jest pożyteczny i potrzebny m.in. do tworzenia błon komórkowych w organizmie. Tkanki są zasilane cholesterolem, którego nadwyżkę przechwytuje „dobry cholesterol” i odprowadza go do wątroby. Jeśli jednak cholesterolu jest byt wiele może stanowić ryzyko dla zdrowia, a nawet życia człowieka.

Stąd ważne jest regularne wykonywanie badań oznaczających wysokość cholesterolu LDL (a najlepiej całego profilu lipidowego). Po 55 roku życia należy testować ten współczynnik co najmniej raz w roku.

Zły cholesterol jest badany z surowicy, najczęściej jest pobierany z żyły łokciowej, na czczo, po 16 godzinach powstrzymywania się od spożywania posiłków i trunków. Przy czym ostatnia potrawa jedzona przed badaniem powinna być lekkostrawna.

Kiedy cholesterol LDL jest podwyższony? - normy cholesterolu LDL

Cholesterol LDL to jedna z dwóch frakcji cholesterolu całkowitego, określana jako „zły cholesterol”. „Dobra” część cholesterolu to cholesterol HDL. Norma całkowitego cholesterolu wynosi ok 190-200 mg/dl, natomiast prawidłowe stężenie cholesterolu LDL dla dorosłego, zdrowego człowieka (bez nałogów, takich jak nikotyna i alkohol) wynosi maksymalnie do 130 mg/dl. Jednak za cholesterol LDL podwyższony u osoby cierpiącej np. na chorobę niedokrwienną serca lub która przeszła zawał albo udar uznaje się stężenie nie przekraczające 100 mg/dl. Za wysoki „zły cholesterol” będzie zaś u chorego na cukrzycę, u którego wynik LDL przewyższa 70 mg/dl.

Trzeba podkreślić, że decyzję od tym czy konkretny przypadek nadaje się do leczenia podejmuje lekarz odczytujący wyniki całkowitego cholesterolu (wraz z trójglicerydami) różnicując je z innymi wynikami badań laboratoryjnych, ogólnym stanem zdrowia danego pacjenta, jego wiekiem, wagą, trybem życia, wywiadem rodzinnym, itp.

Badanie cholesterolu całkowitego powinno się wykonywać regularnie, przynajmniej raz w roku. W sytuacji gdy jego stężenie jest za wysokie lekarz może orzec o częstszej kontroli cholesterolu LDL.

Co oznacza podwyższony cholesterol LDL?

Podwyższony cholesterol LDL, szczególnie jeśli towarzyszą mu czynniki obciążające takie jak m.in. nadwaga, otyłość, brak aktywności fizycznej, dieta bogata w tłuszcze zwierzęce, palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zwłaszcza obciążających układ naczyniowo-krwionośny.

Osoba z wysokim cholesterolem LDL jest zagrożona takimi schorzeniami jak udar mózgu, zawał serca czy choroba wieńcowa. Mogą się u niej pojawić zmiany miażdżycowe oraz rozwinąć choroba niedokrwienna serca.

Dzieje się tak dlatego, iż zbyt duże stężenie złej frakcji cholesterolu prowadzi do zwężenia światła naczyń, a co za tym idzie do gorszego przepływu krwi i niedotlenienia narządów.

Czy występują jakieś specyficzne objawy, które mogą sugerować za duży cholesterol LDL? Wysokie stężenie tego związku organicznego może być wtedy, gdy pacjent skarży się na bóle nóg, niepokój, duszności, ogólne złe samopoczucie, czy zauważa na skórze wokół oczu tzw. złogi cholesterolowe, czyli żółte guzki podskórne.

Co może mieć wpływ na podwyższony cholesterol LDL?

Można wymienić wiele czynników, które mają olbrzymi wpływ na wysokość stężenia cholesterolu LDL. Norma jeśli chodzi o wyniki będzie tym trudniejsza do osiągniecia, jeśli te czynniki będą się na siebie nakładać. Czynnikami ryzyka dla pojawienia się wysokiego złego cholesterolu są przede wszystkim:

• otyłość (dotyczy to zarówno całej sylwetki i w tym przypadku zagrażająca dla organizmu jest sytuacja gdy BMI przekracza 30; zamiast tego lub razem z tym rodzajem otyłości może występować też otyłość brzuszna – kiedy obwód w talii wynosi u pań 80 cm i więcej, a u panów – ponad 94 cm);
• niewłaściwa dieta, w której przeważają nasycone kwasy tłuszczowe zwierzęce oraz kwasy trans;
• brak lub zbyt mała ilość aktywności fizycznej;
• palenie papierosów;
• cukrzyca.

Badanie cholesterolu LDL powinno się wykonać w przypadku stwierdzenia nadczynności lub niedoczynności tarczycy, cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca, choroby naczyń mózgowych oraz nieprawidłowości dotyczących krążenia obwodowego.

Poziom złego cholesterolu powinno się oceniać łącznie z takimi czynnikami jak m.in. nadciśnienie tętnicze, wiek, płeć, obciążenie rodzinne oraz wyniki innych badań laboratoryjnych.

Podwyższony zły cholesterol – ryzyko i zagrożenia

Cholesterol LDL podwyższony może wpłynąć na pogorszenie stanu zdrowia. Jeśli osoba, u której stwierdzono wysoki zły cholesterol nie zmieni stylu życia i nie zastosuje się do wytycznych lekarskich naraża się na ryzyko zawału serca, udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca, czy np. choroby wieńcowej.

Ta ostatnia manifestuje się z reguły poprzez dość charakterystyczne objawy, takie jak m.in. piekący, dławiący ból w okolicy mostka, który może promieniować do barku oraz szyi, a nawet do rąk (tu objawia się jako drętwienie). Nie rzadko obserwuje się też u chorych nudności, zawroty głowy oraz ogólny niepokój. To ostatnie schorzenie z kolei może doprowadzić do miażdżycy lub innych chorób sercowo-naczyniowych.

Cholesterol LDL wysoki może być dlatego, że w organizmie występują schorzenia przewlekłe, takie jak np. choroby wątroby, nerek, czy niedoczynność tarczycy. Wysoki cholesterol LDL może wynikać także z przyjmowania leków, takich jak kortykosteroidy oraz beta-blokery.

Najczęściej jednak podwyższony poziom złego cholesterolu nie jest wyczuwalny przez pacjenta. Stąd tak ważna jest systematyka w wykonywaniu badań stężenia tego typu cholesterolu, po to by w porę wychwycić niepokojące wartości i właściwie zareagować na wynik tej analizy.

Jak obniżyć cholesterol LDL?

To jak obniżyć cholesterol LDL powinny wiedzieć przede wszystkim osoby z podwyższonym stężeniem tego związku, jednak wiedza na ten temat przyda się każdemu. Jednym z głównych czynników redukujących wskaźnik złej frakcji cholesterolu całkowitego jest jadłospis, w którym należy przeprowadzić zmiany polegające m.in. na eliminacji tłustych, ciężkostrawnych, ostrych i słodkich potraw na korzyść warzyw i owoców bogatych w błonnik oraz ryb bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe (omega 3,6 i 9).

Jak obniżyć zły cholesterol oprócz zastosowania diety na cholesterol? Ćwiczeniami fizycznymi. Slogan „ruch to zdrowie” nie stanowi pustego frazesu, a klucz do osiągnięcia właściwego poziomu cholesterolu, a także innych wskaźników. Regularna aktywność fizyczna (najlepiej wykonywana codziennie lub chociaż 3-4 razy w tygodniu po co najmniej 30-40 minut) pomaga też pozbyć się nadwagi czy otyłości, które przyczyniają się do wysokiego cholesterolu LDL.

Unikanie stresu to także coś, co obniża zły cholesterol. Poza tym w przypadku palenia papierosów należy rzucić ten nałóg. Cholesterol LDL wysoki zmniejsza się po odstawieniu alkoholu, w sytuacji gdy jest on nadużywany.

Dieta w przypadku podwyższonego cholesterolu LDL

Jadłospis przepełniony tłustymi, kalorycznymi i ciężkostrawnymi posiłkami stanowi szybką drogę do tego, by mieć przekroczony cholesterol LDL. Norma tego związku organicznego może w niedługim czasie zmienić się w nadwyżkę, jeżeli w porę nie wprowadzimy do kuchni zdrowych modyfikacji.

Jak zatem powinna wyglądać dieta na zły cholesterol? Powinna być po brzegi wypełniona błonnikiem, którego największe pokłady znajdziemy w owocach (np. jabłku i gruszce ze skórką, suszonych śliwkach), w warzywach (np. w surowej marchwi, bakłażanie, roślinach strączkowych) oraz w płatkach owsianych. Inne produkty obniżające zły cholesterol to olej rzepakowy, oliwa z oliwek, ryby morskie (np. śledzie, sardynki, makrele, łososie), awokado, orzechy i migdały, cytrusy (np. grejpfrut), siemię lniane, cynamon (ten najlepszy pochodzi z Cejlonu) i jaja na miękko (czyli w płynnej postaci i najlepiej byłoby gdyby pochodziły z wolnego wybiegu).

Co podwyższa zły cholesterol?

Jeżeli interesuje nas to jak obniżyć LDL (zły cholesterol) powinniśmy odrzucić z jadłospisu składniki, które podwyższają poziom tej frakcji cholesterolu. Należą do nich takie produkty jak m.in. tłuszcze nasycone (np. masło), cukry proste (np. pączki), sód (np. wędliny, słone przekąski), czy produkty pochodzenia zwierzęcego (np. tłuste mięso i tłuste mleko). Dobrze jest też trzymać się zasady, że nie powinno się przejadać, ani najadać do syta. Lepiej czuć lekki niedosyt niż niestrawność oraz nadwyżkę kalorii po zjedzeniu posiłku.

Co podwyższa zły cholesterol? Z pewnością takie czynniki jak m.in.:

• palenie papierosów;
• picie alkoholu;
• nadwaga lub otyłość;
• geny;
• brak ruchu;
• zła dieta;
• stres.

Wysokie stężenie cholesterolu LDL może wynikać też z ogólnego stanu zdrowia danej osoby oraz z jej wieku.

Czytaj też:

Jak odczytać wynik badania cholesterolu?

Leki na cholesterol, co stosuje się na obniżenie cholesterolu?

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link