Alergeny pokarmowe, krzyżowe, wziewne - rodzaje i lista

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Alergenami nazywa się substancje, które wywołują u człowieka reakcje alergiczne. Alergeny kryją się wszędzie – w powietrzu, jedzeniu, substancjach chemicznych i metalach. Sprawdź, jakie są rodzaje alergenów oraz jakie substancje znajdują się na liście alergenów, które najczęściej wywołują uczulenie.   

Alergeny

Alergia jest nieprawidłową i nadmierną reakcją obronną organizmu na różnorodne czynniki zewnętrzne nazywane alergenami lub antygenami. Alergenami są wszelkie substancje, które wywołują reakcje uczuleniową u człowieka. Do najczęściej uczulających alergenów zaliczają się:

• roztocza i kurz domowy,
• zarodniki grzybów pleśniowych,
• alergeny zwierząt (zwykle kotów i psów) takie jak wydzielina gruczołów łojowych lub potowych, mocz, ślina, naskórek lub sierść,
• pyłki roślin,
• alergeny pokarmowe takie jak białko mleka krowiego, białko jaja kurzego, ryby, skorupiaki, orzeszki arachidowe, pomidory, soja i pszenica,,
• metale,
• toksyny środowiskowe,
• barwniki i konserwanty,
• promieniowanie UV.

Ze względu na drogę, jaką przedostają się do organizmu, alergeny dzieli się na wziewne, pokarmowe, kontaktowe oraz krzyżowe.

Alergeny pokarmowe

Szacuje się, że na alergie pokarmowe cierpi 7 proc. populacji. Dotyczą ludzi w każdym wieku, niemniej najczęściej reakcje alergiczne na pokarm występują u dzieci. Na liście alergenów pokarmowych wymienia się:

• ziarna zbóż,
• skorupiaki,
• jaja,
• ryby,
• orzeszki ziemne,
• ziarno sojowe oraz produkty przygotowane na jego bazie,
• mleko,
• orzechy,
• seler,
• gorczyca,
• ziarno sezamowe,
• dwutlenek siarki i siarczany,
• łubiny,
• mięczaki,
• miód,
• cytrusy,
• brzoskwinie,
• pomidory,
• czekolada,
• drób,
• kawa,
• wino.

Alergeny wziewne

Alergeny wziewne są obecne w powietrzu. Uczulenie na ten rodzaj alergenów ma ponad 25 procent populacji. Do najczęstszych alergenów wziewnych zaliczają się:

• roztocza i kurz domowy,
• zarodniki grzybów pleśniowych,
• alergeny zwierząt – kota, psa, bydła, królika oraz drobnych gryzoni,
• alergeny karaluchów,
• pyłki roślin – traw, chwastów i drzew przenoszone przez wiatr lub owady.

Alergeny kontaktowe

Alergia kontaktowa jest nadwrażliwością organizmu na substancje chemiczne o małej masie cząsteczkowej lub proteiny indukowane przez bezpośredni kontakt substancji ze skórą. Ten rodzaj alergii może dotyczyć nawet 40 proc. dorosłych i 20-30 proc. dzieci i młodzieży.

Do substancji chemicznych wywołujących reakcje alergiczne u człowieka zaliczają się:

• chrom,
• tiuramy,
• neomycyna,
• kobalt,
• nikiel,
• benzokaina,
• kalafonia,
• formaldehyd,
• parabeny,
• balsam peruwiański,
• alkohole wełny,
• substancje zapachowe,
• żywica.

Alergeny krzyżowe

O alergii krzyżowej mówi się wtedy, gdy u pacjenta uczulonego na jeden alergen występują objawy chorobowe po kontakcie z innym alergenem, który pozornie nie ma nic wspólnego z alergenem pierwotnym. Przykładowo pacjent uczulony na pyłki roślin może mieć objawy alergii po zjedzeniu owoców.  Dzieje się tak dlatego, że białka obecne w pyłkach roślin są niemal identyczne pod względem chemicznym jak białka występujące w pożywieniu. Klasyczne alergie krzyżowe występują pomiędzy pyłkami roślin a owocami i warzywami. Objawy alergii krzyżowej mogą dotyczyć także:

• pyłków roślin (np. brzozy lub buku), lateksu i owoców (banan, kiwi, awokado),
• roztocza kurzu domowego i skorupiaków,
• wieprzowiny i sierści kota,
• mleka krowiego i mleka innych ssaków,
• jajka kurzego i jaj innych ptaków hodowlanych,
• spokrewnionych owoców i warzyw.

Alergeny pokarmowe – lista

13 grudnia 2014 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie UE, dotyczące informowania konsumentów o alergenach znajdujących się w żywności. W Rozporządzeniu podano 14 alergenów, które wymagają uwzględnienia na liście składników podawanych przez producentów żywności.

Rozporządzenie dotyczy też produktów sprzedawanych luzem (niepaczkowanych). Informacje o alergenach w żywności muszą podawać szpitale, szkoły i przedszkola, restauracje, kawiarnie, piekarnie etc. W liście składników oraz menu muszą znaleźć się informacje dotyczące następujących alergenów:

• ziarna zbóż,
• skorupiaki,
• jaja,
• ryby,
• orzeszki ziemne,
• ziarno sojowe oraz produkty przygotowane na jego bazie,
• mleko,
• orzechy,
• seler,
• gorczyca,
• ziarno sezamowe,
• dwutlenek siarki i siarczany,
• łubiny,
• mięczaki.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj też:

• Alergia i jej rodzaje. Na co można mieć uczulenie?
• Testy alergiczne z krwi, płatkowe czy wziewne? Rodzaje
• Kaszel alergiczny. Objawy i leczenie u dzieci i dorosłych
• Objawy alergii na różne rodzaje alergenów. Jak rozpoznać?

Bibliografia:

• Jędrychowski L., Alergeny pokarmowe jako czynnika ryzyka zdrowotnego, Żywność. Nauka, technologia, jakość, 4(29) Supl., 2011.
• Dadas-Stasiak E., Kalicki B., Jung A., Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2010, 6 (2), p. 92-99.

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link

Z alergią nie musisz się męczyć Sezon alergiczny czy po sezonie…

Rozpocznij konsultację