Wkładka domaciczna, czyli wkładka antykoncepcyjna hormonalna: co to, działanie, rodzaje, skuteczność, założenie
Autor: Marta Chruścińska
Wkładki domaciczne są mało popularną metodą antykoncepcyjną w Polsce, choć obecnie coraz częściej wybieraną przez kobiety, również te, które jeszcze nie rodziły.
Początkowo (w XIX wieku) wkładki antykoncepcyjne miały służyć do leczenia tyłozgięcia macicy, szybko jednak okazało się, że lepiej działają jako metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży.
Wkładki domaciczne dostępne na rynku dzieli się na hormonalne, wkładki niehormonalne (miedziane) oraz obojętne, które są najrzadziej stosowane.
Najbardziej skuteczną spośród nich jest hormonalna wkładka antykoncepcyjna, której skuteczność wynosi aż 99,8%.
Wkładka antykoncepcyjna jest metodą odwracalnej antykoncepcji długoterminowej (LARC), którą możesz używać od 3, aż do 8 lat.
Jest to naprawdę wygodne, ponieważ założona raz sprawia, że nie musisz martwić się np. o codziennie zażywanie tabletek antykoncepcyjnych lub stosowanie prezerwatyw podczas każdego stosunku.
Poza tym – przez parę lat nie musisz się przejmować także odnawianiem recept na antykoncepcję u ginekologa.
Wkładki antykoncepcyjne w Polsce zaleca jedynie lekarz ginekolog i tylko on może Ci ją zaaplikować, po wcześniejszych wnikliwych badaniach, np. USG dopochwowym.
Co ważne, wkładki domaciczne przeznaczone są także dla kobiet, które nigdy nie rodziły.
Być może jest to idealna metoda antykoncepcji właśnie dla Ciebie?
Czy wiesz, że Dimedic to nie tylko obszerna baza wiedzy, ale przede wszystkim przychodnia online?
Możesz skorzystać z pomocy lekarskiej 7 dni w tygodniu, również w niedziele i święta.
Szybko, dyskretnie, wtedy kiedy potrzebujesz :).
Zarezerwuj swoją teleporadę.
Jak działają wkładki domaciczne i jakie są ich rodzaje?
Na rynku dostępne są trzy rodzaje wkładek domacicznych, których stosowanie może zalecić Ci lekarz.
Wkładki domaciczne, o których mowa (nazywane także spiralami domacicznymi) to niewielkie przedmioty (o wielkości kciuka) przypominające swoim kształtem literę T.
Wkładki antykoncepcyjne umieszczane są w macicy przez ginekologa i chronią Cię przed zajściem w niechcianą ciążę.
Ta metoda antykoncepcyjna dzieli się na trzy rodzaje:
- wewnątrzmaciczne systemy hormonalne (wykorzystujące działanie progesteronu);
- spirale niehormonalne (z miedzianą lub srebrną powłoką);
- wkładki obojętne (z tworzyw obojętnych dla ludzkiego organizmu, jednak z racji najniższej skuteczności, obecnie najrzadziej stosowane).
Wkładki wyprodukowane są z miękkiego i elastycznego plastiku – najczęściej polietylenu.
W zależności od rodzaju wkładki wewnątrzmacicznej, różne czynniki wpływają na blokowanie możliwości zajścia w ciążę.
Co to oznacza?
Wkładka hormonalna posiada zbiorniczek, który napełniony jest syntetycznymi hormonami (śladową ilością lewonorgestrelu z grupy progestagenów) uwalnianymi stopniowo do Twojego organizmu.
Wkładki antykoncepcyjne miedziane zawierają – jak nazwa wskazuje – miedź, która wykazuje silne działanie plemnikobójcze.
Jeśli chodzi o wkładki obojętne, to polichlorek winylu (lub innego obojętnego dla ludzkiego organizmu materiału) sprawia, że zapłodniona komórka jajowa nie ma możliwości zagnieżdżenia się w Twojej macicy, jednak skuteczność tej metody jest niska, a przez to sama wkładka obojętna – niepopularna.
Wkładki antykoncepcyjne mogą chronić Cię przed zajściem w niechcianą ciążę nawet od 3 do 8 lat.
To naprawdę wygodny (i ekonomiczny) sposób zabezpieczania się przed nieplanowaną ciążą.
Skuteczność wkładek domacicznych szacuje się na ponad 99%, co sprawia, że jest to naprawdę skuteczna metoda antykoncepcyjna.
Wkładki antykoncepcyjne hormonalne: w jaki sposób chronią Cię przed zajściem w ciążę?
Wkładki antykoncepcyjne hormonalne, oprócz miękkiego i elastycznego plastiku, najczęściej polietylenu, posiadają także zbiorniczek z syntetycznymi hormonami.
Wyróżnia się dwa rodzaje wkładek hormonalnych:
- większy i skuteczniejszy (52 mg), który niemal całkowicie hamuje krwawienia miesięczne;
- mniejszy (13,5 mg) ma działanie łagodniejsze i nie powoduje ustania krwawień (polecany jest dla kobiet, które jeszcze nie rodziły dzieci).
Wewnątrzmaciczna wkładka hormonalna przede wszystkim zagęszcza śluz w szyjce macicy, a to zmniejsza aktywność plemników.
Uniemożliwia ona także zagnieżdżenie się zarodka oraz hamuje Twoją owulację.
Do wkładek domacicznych zawsze przyczepiony jest cienki drucik lub sznureczek, który po założeniu wkładki znajduje się na wysokości szyjki macicy.
Wspomniany sznurek nie powinien być przez Ciebie zauważany, nie powinien powodować także dyskomfortu podczas seksu.
Jest on wyczuwalny jedynie po wprowadzeniu do pochwy 2 palców.
Jeśli jesteś posiadaczką wkładki antykoncepcyjnej – co jakiś czas powinnaś sprawdzać ten sznureczek, tym samym kontrolując, czy wkładka jest na swoim miejscu.
Wkładki hormonalne możesz nosić od 3 do nawet 5 lat.
Skuteczność wkładki hormonalnej szacuje się na 99,8%, co sprawia, że jest to najskuteczniejsza wkładka domaciczna z tych dostępnych na rynku.
Czyli?
Tylko 1 kobieta na 1000 statystycznie zajdzie w ciążę podczas użytkowania tej metody antykoncepcyjnej.
Wkładki domaciczne miedziane: na czym polega ta metoda antykoncepcji?
Tak jak wkładki hormonalne, tak i wkładki miedziane wykonane są z elastycznego plastiku, z tym że tutaj czynnikiem antykoncepcyjnym jest to, że część wkładki owinięta jest miedzianym drucikiem.
Wspomniany wyżej drucik wykonany właśnie z miedzi lub srebra, wykazuje działanie plemnikobójcze i zagęszcza śluz w szyjce macicy, a co za tym idzie – zapobiega zajściu w niechcianą ciążę.
Dlaczego?
Jony miedzy i srebra zmniejszają w macicy ilość plemników oraz ich zdolność do przeżycia.
Choć już sama obecność wkładki w Twojej macicy sprawia, że śluz w szyjce staje się gęsty, utrudniając tym samym funkcjonowanie plemników w Twojej macicy.
Wkładki domaciczne obojętne: jak działają i dlaczego coraz rzadziej się ich używa?
Ten rodzaj wkładek antykoncepcyjnych wykonany jest z polichlorku winylu lub innych tworzyw obojętnych dla organizmu ludzkiego (np. stali nierdzewnej), a obecność wkładki w Twojej macicy powoduje zagęszczenie się śluzu – tym samym, blokuje przepływ plemników.
Obojętne wkładki domaciczne nie zawierają ani jonów metali, ani też hormonów.
Obecnie są one naprawdę rzadko stosowane i Twój lekarz prawdopodobnie zaleci Ci albo miedziane, albo hormonalne wkładki domaciczne.
Dlaczego?
Ponieważ wkładki wewnątrzmaciczne obojętne mają najgorszy efekt antykoncepcyjny spośród dostępnych wkładek na rynku.
Są najmniejsze ze wszystkich dostępnych wkładek antykoncepcyjnych, a ich działanie to jedynie zapobieganie zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej w Twoim organizmie.
Jeśli zatem możesz użyć innej, tj. niehormonalnej (miedzianej) lub hormonalnej wkładki antykoncepcyjnej, których skuteczność jest wyższa – nie powinnaś się zastanawiać nad tym rodzajem spirali.
Jak zakłada się wkładkę domaciczną?
Zanim lekarz zaleci Ci konkretny rodzaj wkładki domacicznej, będziesz musiała wykonać rutynowe badania, aby sprawdzić, jaka metoda antykoncepcji będzie dla Ciebie najlepsza.
W tym celu lekarz zbada ewentualne wady w budowie macicy (np. czy nie występuje dwurożność macicy), jej stan, czyli to, czy nie ma jakiegoś stanu zapalnego, lub guzów/mięśniaków, a także to, czy nie jesteś w ciąży.
Lekarz podczas badania zapewne wykona także cytologię, jak również USG dopochwowe i badanie palpacyjne piersi; zdarza się, że lekarz przepisuje także skierowanie na morfologię krwi.
Jeśli wszystko jest w normie, to możesz umówić się na kolejną wizytę – na początku miesiączki, kiedy powinno się zakładać wkładkę antykoncepcyjną.
Jeśli niedawno rodziłaś, to musi minąć co najmniej 6 tygodni od porodu, zanim będziesz mogła korzystać z wkładki antykoncepcyjnej.
A dlaczego wkładki antykoncepcyjne aplikuje się podczas okresu?
Ponieważ kanał szyjki macicy jest wtedy lekko uchylony, dzięki czemu lekarzowi łatwiej zaaplikować wkładkę domaciczną.
Po umiejscowieniu wkładki antykoncepcyjnej lekarz przytnie wystające druciki na odpowiednią długość tak, aby nie przeszkadzały Ci w codziennym życiu.
Pierwsza wizyta kontrolna u ginekologa powinna odbyć się dwa tygodnie po założeniu wkładki, następne kontrole powinnaś odbywać co około pół roku.
Pamiętaj, że zabieg założenia wkładki antykoncepcyjnej jest dosyć prosty i stosunkowo bezpieczny.
Ważne jest, żebyś sprawdziła opinie o gabinecie lekarskim, w którym chcesz wykonać zabieg, ponieważ jeśli wykonuje go doświadczony ginekolog, to zmniejsza to ryzyko wszelkich powikłań.
Chociaż założenia wkładki jest (zazwyczaj) bezbolesny, zdarza się, że niektóre kobiety odczuwają dyskomfort.
Lekarz może wtedy zastosować środki przeciwbólowe, a także miejscowe znieczulenie.
Ewentualne nieprzyjemne odczucia (np. skurcze w podbrzuszu) mogą występować maksymalnie do tygodnia po zabiegu umieszczenia wkładki antykoncepcyjnej w Twoim organizmie.
W takiej sytuacji możesz przyjąć doraźne środki przeciwbólowe, np. ibuprofen lub paracetamol.
Założenie wkładki domacicznej a dyskomfort po zabiegu i ewentualna ciąża
Początkowy ból podbrzusza lub bardziej obfite (niż przed założeniem wkładki) krwawienia miesięczne zazwyczaj ustępują po 2-4 cyklach miesiączkowych od założenia wkładki.
Pacjentkom zaleca się także, aby przez trzy dni od założenia wkładki antykoncepcyjnej unikały współżycia i zakładania tamponów, bo w podrażnionej szyjce macicy może dojść do stanu zapalnego.
Jeśli wkładka hormonalna została u Ciebie założona w innym terminie, niż na początku okresu, to przez siedem dni od jej założenia konieczna jest dodatkowa metoda zapobiegania ciąży, np. w postaci prezerwatyw.
Jeśli pojawi się u Ciebie ból, który jest nagły i ostry, a krwawienie znacznie przedłużone – powinnaś zgłosić się do ginekologa.
Podobnie w przypadku gorączki, świądu, bólu i pieczenia okolicy narządów płciowych to kwestie, które powinnaś skonsultować ze swoim lekarzem, jeśli używasz wkładki domacicznej.
Jeśli nie masz miesiączki od dłuższego czasu, może oznaczać to zapłodnienie, które może doprowadzić do ciąży pozamacicznej – w takiej sytuacji wizyta u lekarza jest koniecznością!
Jeśli mimo wkładki domacicznej zajdziesz w ciążę, wkładka nie powinna uszkodzić płodu.
W takiej sytuacji może dojść np. do poronienia – im szybciej zbada Cię lekarz, tym lepiej.
W przypadku zajścia w ciążę, wkładka antykoncepcyjna sama wypada po porodzie lub wcześniej jest usuwana przez ginekologa, o ile jest zlokalizowana poniżej jaja płodowego.
Trzeba jednak dodać, że rzadko korzysta się z tego rozwiązania, aby właśnie nie zwiększać ryzyka poronienia.
Czy można zajść w ciążę mając założoną wkładkę domaciczną?
Choć wkładki domaciczne mają naprawdę wysoka skuteczność zapobiegania nieplanowanej ciąży, to jedyną, 100% metodą zapobiegania ciąży jest brak jakiejkolwiek aktywności seksualnej.
Szansa na zajście w ciążę przy stosowaniu wkładek hormonalnych jest bardzo niewielka (0,2% szans), podobnie jak w przypadku wkładek z miedzią (0,6% szans), to jednak wciąż istnieje.
Oznacza to, że stosując jedne z dwóch rodzajów wkładek domacicznych (statystycznie) w ciążę w ciągu roku zajdzie do 6 kobiet na 1000 (w przypadku wkładek z miedzią) lub 2 na 1000 (w przypadku wkładek hormonalnych.
Ważne – wkładka hormonalna z miedzią może być też stosowana jako antykoncepcja awaryjna, a jej założenie po niezabezpieczonym stosunku seksualnym oferuje najwyższą skuteczność.
Czy używanie wkładki domacicznej zwiększa ryzyko ciąży pozamacicznej?
Mogłaś spotkać się także z opinią, że stosowanie wkładki antykoncepcyjnej zwiększa ryzyko zajścia w ciążę pozamaciczną.
Częstość występowania ciąży ektopowej (pozamacicznej) ogólnie szacuje się od 1 do 3%, natomiast u kobiet stosujących antykoncepcyjne wkładki domaciczne – jest nieco wyższe.
Pamiętaj jednak, że skuteczność wkładek domacicznych jest wysoka oraz że podczas stosowania wkładki bardzo rzadko dochodzi do zapłodnienia.
Jeśli jednak korzystasz z wkładki i zajdziesz w ciążę, ryzyko tego, że będzie to ciąża pozamaciczna jest wyższe, niż u kobiety stosującej inną metodę antykoncepcji.
Ryzyko to wzrasta jeszcze bardziej u kobiet, które przeszły operację jajowodów lub były wcześniej w ciąży ektopowej.
Jeśli kiedykolwiek byłaś w ciąży pozamacicznej, może być to silnym przeciwskazaniem do założenia wkładki antykoncepcyjnej w Twojej macicy.
Czy wkładka domaciczna jest dla Ciebie jeśli nie rodziłaś dzieci?
W Polsce panuje przekonanie, że wkładki wewnątrzmaciczne są przeznaczone tylko dla kobiet, które już rodziły i nie planują mieć więcej potomstwa.
Wynika to prawdopodobnie z niskiej popularności tej metody antykoncepcyjnej w Polsce, gdzie niespełna 1% polskich kobiet używa wkładek antykoncepcyjnych.
Światowa Organizacja Zdrowia przekonuje, że wkładki antykoncepcyjne są przeznaczone także dla kobiet, które jeszcze nie rodziły, ale w przyszłości planują rodzinę.
Przede wszystkim wkładkę domaciczną możesz wyjąć w każdym momencie.
Jej wcześniejsza obecność w Twoim organizmie nie powinna być źródłem problemów z zajściem w ciążę.
Specjalnie dla młodych kobiet powstała wersja wkładki hormonalnej z ograniczoną ilością hormonów.
Możesz ją stosować maksymalnie przez 3 lata, a Twoja płodność powraca do normy zaraz po jej wyjęciu.
Taka wkładka dla nieródek (tak jest czasami nazywana) jest mniejsza i dostosowana do mniejszego rozmiaru miednicy.
Starania o dziecko możesz rozpocząć tuż po wyjęciu wkładki z macicy.
Czy są jakieś przeciwskazania do używania wkładek antykoncepcyjnych?
W opinii wielu lekarzy wkładka domaciczna spełnia niemal wszystkie kryteria antykoncepcji idealnej.
Jest metodą odwracalną, stosunkowo tanią, bardzo skuteczną i długodziałającą.
Ponadto wywołuje niewiele skutków ubocznych – ale nie jest ich pozbawiona.
Do przeciwwskazań stosowania wkładek domacicznych (wszystkich rodzajów) należą:
- wady w budowie macicy;
- zmiany w obrębie macicy – między innymi mięśniaki;
- obfite krwawienia miesiączkowe;
- stan zapalny w obrębie narządu rodnego;
- endometrioza;
- nowotwory narządów rodnych, piersi lub wątroby;
- niedokrwistość;
- uczulenie na miedź (lub inne substancje zawarte we wkładce);
- niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych;
- nieprawidłowy wynik cytologii;
- ciąża;
- przebyta ciąża ektopowa (pozamaciczna);
- choroby wątroby (zwłaszcza marskość);
- zakrzepica żył głębokich;
- cukrzyca.
Wady wkładek domacicznych: czego możesz się spodziewać?
Wkładki antykoncepcyjne nie są oczywiście pozbawione wad, ale mają ich mniej niż pozostałe metody zapobiegania ciąży.
Wkładki antykoncepcyjne z miedzią mogą być przyczyną bardziej obfitych i bolesnych miesiączek, a co za tym idzie – powodować niedokrwistość.
Natomiast wśród częstych działań niepożądanych wkładek hormonalnych wymienia się:
- pogorszenie stanu skóry (zwłaszcza trądzik);
- skąpe krwawienia miesiączkowe lub brak miesiączki;
- upławy;
- większą podatność za stany zapalne pochwy;
- nadmierne owłosienie (hirsutyzm);
- ból piersi.
Należy także podkreślić, że wkładka domaciczna może Ci się wysunąć lub wypaść.
W rzadkich przypadkach może dojść do perforacji ściany macicy.
Dlatego tak ważne jest, abyś co jakiś czas kontrolowała, czy wkładka znajduje się na swoim miejscu (czy możesz dotknąć 2 palcami w pochwie drucików), a jeśli nie – jak najszybciej skontaktowała się z lekarzem.
Pamiętaj także, że założona wkładka domaciczna nie chroni Cię przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Oczywiście nie jest to problem, jeśli jesteś w stałym związku.
Jeśli jednak zdarza Ci się okazjonalny seks z różnymi partnerami, powinnaś pamiętać o używaniu mechanicznych środków antykoncepcyjnych (prezerwatyw), które mogą uchronić Cię przed zakażeniem.
Ile kosztuje założenie wkładki domacicznej?
Koszt założenia wkładki wewnątrzmacicznej jest zróżnicowany i waha się od ok. 400 do nawet 1500 zł.
Wszystko zależy od rodzaju spirali i cennika gabinetu, w którym zdecydujesz się ją założyć.
Podczas wybierania miejsca nie warto jednak oszczędzać – im bardziej doświadczony ginekolog, tym większe szanse, że zabieg obędzie się bez żadnych powikłań.
Warto jednak wiedzieć, że wkładkę antykoncepcyjną możesz założyć za darmo w publicznym gabinecie ginekologicznym.
Reguluje to Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.
Listę gabinetów, które zakładają wkładkę w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia znajdziesz na stronie internetowej Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny.
Zakładając spiralę w publicznym gabinecie, trzeba będzie jedynie zapłacić za samą wkładkę, której koszt po rozbiciu na parędziesiąt miesięcy użytkowania – jest naprawdę niewielki.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Podobne artykuły
