Objawy niedoczynności tarczycy: na co zwrócić uwagę?
Autor: Marta Chruścińska / artykuł konsultowany z dr Małgorzatą Śmiechura
Niedoczynność tarczycy to tak naprawdę zespół objawów, które mogą Cię spotkać w codziennym życiu.
Niestety musisz być czujna i bacznie obserwować swój organizm.
Pierwsze objawy problemów z tarczycą to często problemy z koncentracją i duża senność.
Brzmi znajomo?
A może do tego wszystkiego zatrzymuje Ci się woda w organizmie i nie możesz zrzucić zbędnych kilogramów?
A w dodatku chrypka, opuchnięte kostki i poszarzała, zmęczona i przesuszona cera.
Jeśli te problemy Cię dotyczą, koniecznie przebadaj się pod kątem chorób tarczycy i przeczytaj tekst do końca, aby dowiedzieć się, na co jeszcze musisz zwrócić uwagę.
Niedoczynność tarczycy, czyli co powoduje objawy?
Musisz wiedzieć, że niedoczynność tarczycy to tak naprawdę zespół objawów, które towarzyszą Ci z powodu niedoboru hormonów tarczycy (tyroksyny – T4, trijodotyroniny – T3 i kalcytoniny).
Jako, że jest to zespół objawów naprawdę ciężko jednoznacznie stwierdzić, jak choroba może się u Ciebie objawiać.
Jedni będą bardziej senni, inni chorzy – będą zmagać się z depresją.
Niestety – większość objawów powiązanych z niedoczynnością tarczycy kumuluje się.
A to prowadzi do, można powiedzieć, zamkniętego koła.
Jesteś senna, przemęczona, nie możesz się skoncentrować, masz spadki energii i nastroju, nie możesz schudnąć, źle się ze sobą czujesz i w konsekwencji… popadasz w depresję.
Brzmi znajomo?
Choć tarczyca to naprawdę niewielki organ (zlokalizowany w dolnej części szyi z przodu), to jest bardzo istotnym elementem Twojego układu wewnątrzwydzielniczego i hormonalnego.
Działanie tarczycy jest naprawdę wielopłaszczyznowe.
Dlaczego?
Ponieważ hormony i sama tarczyca mają wpływ na… cały Twój organizm i na każdą (naprawdę każdą!) tkankę w Twoim organizmie.
Hormony tarczycowe odpowiadają m.in. za metabolizm białek, węglowodanów, funkcjonowanie Twojego układu rozrodczego, a nawet… za utrzymanie odpowiedniej ciepłoty ciała.
Jeśli w Twoim organizmie jest zbyt niska ilość T3 i T4, to można mówić o niedoczynności tarczycy.
Okazuje się, że ta choroba znacznie częściej dotyka kobiet.
I choć niedoczynność tarczycy może być spowodowana nieprawidłową funkcją samego narządu (tzw. niedoczynność pierwotna) czy nieprawidłową pracą (tzw. niedoczynność wtórna), to jednak najczęściej niedoczynność tarczycy może być spowodowana:
- wcześniejszym leczeniem radioaktywnym jodem;
- chirurgicznym usunięciem tarczycy;
- przedawkowaniem leków tarczycowych;
- autoimmunologicznymi zapaleniami tarczycy (np. choroba Hashimoto).
Sygnały ostrzegawcze wysyłane przez chorą tarczycę
Niedoczynność tarczycy = spowolniony metabolizm.
Niestety w takiej sytuacji cały Twój organizm jest jakby… ospały.
W tej sytuacji możesz zatem odczuwać:
- nadmierną senność;
- ciągłe uczucie niewyspania się;
- przyrost masy ciała;
- problemy z nastrojem;
- depresję;
- objawy nieżytu górnych dróg oddechowych;
- zgrubiały opuchnięty język;
- problemy z płodnością;
- ciągłe uczucie zimna;
- zaparcia;
- spadek potliwości;
- zmiany w układzie nerwowym (np. zespół cieśni nadgarstka);
- problemy z koncentracją;
- problemy z pamięcią;
- zaburzenia lękowe;
- spadek libido;
- zaburzenia miesiączkowania.
To jak się czujesz, może mieć bezpośrednie przełożenie również na to, jak wyglądasz.
Bo oprócz tego, że ogólnie jesteś przemęczona i niewyspana, to jeszcze sama choroba może dawać dodatkowe znamiona swojej obecności.
O jakich objawach mowa?
Jeśli Twój organizm ma niedobory hormonów tarczycy (zarówno T3 jak i T4), to Twoja cera może stać się szara, przesuszona, a Twoje kolana i łokcie (skóra w obrębie stawów) mogą nabrać „brudnego odcienia” co spowodowane jest jej przesuszeniem i łuszczeniem.
Dodatkowo włosy mogą wypadać Ci… dosłownie garściami.
Choć znacznie częściej pacjenci obserwują u siebie mały – choć stały – ubytek włosów (i brwi) każdego dnia.
To, co na pewno jest dużym dyskomfortem to także obrzęki (tzw. śluzakowate) na twarzy, nogach i rękach.
W Twoim organizmie po prostu zaburzona jest gospodarka wodna, a Twoje ciało wydala jej za mało.
To idealny przykład na to, jak dieta może wpływać na Twój stan zdrowia.
Przy niedoczynności tarczycy powinnaś unikać soli i przetworzonych produktów, które mogą dodatkowo utrudniać pozbywanie się wody.
Niedoczynność tarczycy wpływa także na stan Twoich strun głosowych.
Chorując na tę chorobę Twój głos może być ochrypły i niższy niż dotychczas, przy tym wszystkim może ucierpieć także Twój słuch.
Ta lista niestety nie kończy się na tym.
Niedoczynność tarczycy może także powodować problemy ze strony układu sercowo-naczyniowego, doprowadzając do niskiego ciśnienia tętniczego czy bradykardii.
Twoja kondycja może znacznie się pogorszyć, tym samym możesz odczuwać dużo mniejszą siłę mięśniową.
Przy diagnozowaniu chorób gruczołu tarczycy ważna jest ogólna diagnostyka, ponieważ problemy z tarczycą mogą objawiać się także anemią i problemami z gospodarką lipidową (np. cholesterolem).
Zdarza się, że lekarz endokrynolog odsyła swojego pacjenta także do lekarzy innych specjalności, np. kardiologa, dermatologa czy ginekologa, w celu kompleksowego ustalenia leczenia.
Wszystko zależy od tego, z czym aktualnie masz problem.
Bo jeśli starasz się o dziecko a masz problemy z zajściem w ciążę, to możesz poszukać lekarza o specjalności ginekologiczno-endokrynologicznej, dzięki czemu doprowadzenie do ciąży jak i jej późniejsze kontrolowanie jest dużo bardziej bezpieczne.
Czy możesz wyleczyć niedoczynność tarczycy?
Przede wszystkim pamiętaj o tym, że aby leczyć tarczycę, najpierw trzeba… porządnie ją przebadać.
Ale nie tylko tarczycę.
W schorzeniach tarczycy ważna jest także ogólna diagnostyka organizmu i hormonów kobiecych, ponieważ zdarza się, że w parze z chorą tarczycą idzie, np. zespół policystycznych jajników (PCOS).
Wizyta u ginekologa także może rozjaśnić sytuację i pokazać funkcjonowanie, np. Twoich jajników.
Ale jeśli wykonałaś już badania i właśnie czekasz na wizytę u endokrynologa, to…
Miej na uwadze to, ze leczenie niedoczynności tarczycy to przede wszystkim porządnie zaplanowana strategia.
To lekarz endokrynolog decyduje o leku i dawkach, które powinnaś przyjmować i informuje o ewentualnych skutkach ubocznych.
Zdarza się, że pacjenci po paru dniach przyjmowania terapii hormonalnej nagle czują się o niebo lepiej i… sami zmniejszają sobie dawki lub co gorsza – całkiem z nich rezygnują.
Do leczenia niedoczynności tarczycy obecnie wykorzystuje się produkowaną syntetycznie lewotyroksynę.
Przede wszystkim ważna jest tutaj regularność – jak w przypadku każdych leków hormonalnych.
Poza tym warto regularnie monitorować stężenia swoich hormonów we krwi i stawiać się na wyznaczonych wizytach lekarskich.
Niestety tarczyca to nie przelewki, a wiele osób myśli, że po prostu leki załatwiają sprawę.
A tarczyca lubi płatać figle.
Tak może się zdarzyć, kiedy z jakiś względów (np. jeszcze bardziej zwiększonej masy ciała) Twoje hormony zaczynają na nowo wariować i wcześniej ustalona dawka nie jest w stanie ich opanować.
Poza tym zapotrzebowanie na hormony tarczycowe zmienia się wraz z metryką, tzn. u starszych osób zapotrzebowanie na hormony jest mniejsze, a u osób młodych – większe.
Większe zapotrzebowanie mają także kobiety chorujące na niedoczynność tarczycy i będące w ciąży.
Wtedy lekarz zazwyczaj zwiększa dawkę o około 30 procent (ale uwaga!), nigdy nie rób tego sama na własną rękę!
Choć niedoczynność tarczycy w większości przypadków jest niewyleczalna, to istnieją metody na to, aby trzymać ją w ryzach.
Odpowiednia dawka codziennego ruchu połączona ze zdrową i zbilansowaną dietą oraz dbałość o przyjmowanie naturalnych suplementów (np. olejów czy witaminy D3 w miesiącach jesienno-zimowych) może znacznie poprawić Twoją jakość życia.
Na szczęście większość rzeczy naprawdę można wypracować.
A jeśli chodzi o przyjmowanie leków – to nie powinno Ci to sprawiać większego problemu.
Tabletkę przyjmuje się na około pół godziny przed pierwszym posiłkiem, zaraz po przebudzeniu.
Blister z lekiem możesz mieć zawsze obok łóżka tak, aby jak najbardziej zminimalizować ryzyko, że o nim zapomnisz. :)
Niedoczynność tarczycy – jakie niesie skutki dla Twojego organizmu?
I tutaj jest jeden kluczowy haczyk… otóż niedoczynność tarczycy po prostu spowalnia metabolizm Twojego organizmu.
Przez to możesz czuć się senna i ociężała, w dodatku możesz mieć problemy z koncentracją i zmiennymi nastrojami.
W dodatku nie pomagają dodatkowe kilogramy na wadze, a to dodatkowo obniża Twoją samoocenę i wpływa na… stany depresyjne, które i tak już są często podyktowane złą pracą tarczycy.
Możesz także zauważyć w lustrze opuchniętą twarz i powieki, poszarzałą skórę czy przerzedzające się pukle włosów i brwi.
Ale jeśli wydaje Ci się, że tarczyca daje jedynie wizualne skutki choroby, to nic bardziej mylnego.
Niestety problemy z tarczycą, a niedoczynność tarczycy – szczególnie, wpływa na Twój układ rozrodczy.
Mogą pojawić się nieregularne cykle miesiączkowe, problemy z owulacją i ewentualnym zajściem w ciążę.
Twoje libido może… krótko mówiąc – opaść.
To samo tyczy się (dosłownie) mężczyzn.
Jak z tym walczyć?
Przede wszystkim – wykonać odpowiednią diagnostykę i rozpocząć leczenie u specjalisty – endokrynologa.
Pamiętaj, że…
Ciężka (a przede wszystkim – nieleczona) niedoczynność tarczycy może zagrażać Twojemu życiu.
Może dojść nawet do śpiączki hipometabolicznej, choć aby do niej doszło często muszą występować jeszcze inne choroby poboczne, np. stany po przebytych zawałach serca.
Nie ma co ryzykować, im wcześniej wykryjesz problemy z tarczycą – tym lepiej dla Ciebie.
Diagnostyka, diagnostyka i… jeszcze raz – diagnostyka
Nie ma co ukrywać, że problemy z tarczycą możesz wykryć głównie oddając krew do badania.
Bo o ile senność czy spadek koncentracji możesz podłożyć pod naprawdę różne jednostki chorobowe czy stres, o tyle z wynikami krwi ciężko dyskutować.
Podstawowym badaniem, które możesz wykonać w celu sprawdzenia stanu swojej tarczycy to poziom TSH we krwi.
To hormon, który produkuje przysadka mózgowa.
Warto jednak (w celu lepszej diagnostyki) zbadać pełen profil tarczycowy, w skład którego wchodzi także fT3, fT4, anty-TPO i anty-TG.
W niedoczynności tarczycy warto także regularnie badać morfologię krwi, a także parametry gospodarki lipidowej (poziom cholesterolu, trójglicerydów, glukozy na czczo).
Daje to lekarzowi pełen obraz tego, co dzieje się w Twoim organizmie.
Lekarz może także zalecić wykonanie badania USG tarczycy, które pozwoli ocenić, np. strukturę gruczołu.
Czasem zdarza się, że jest ona niejednorodna, a jednocześnie Twoje wyniki badań krwi są w normie.
Co wtedy?
Jak widzisz, każdy organizm może być inny, dlatego warto być pod opieką specjalisty a jeśli nie chorujesz – mimo wszystko regularnie się badać (nawet USG tarczycy).
A jak zorganizować badania?
Choć oczywiście niektóre badania możesz wykonać na NFZ, to wiele przychodni prywatnych oferuje także pełne pakiety badań tarczycowych.
Można je zakupić w całkiem przystępnych cenach (biorąc pod uwagę częstotliwość ich wykonywania).
Za taki pełen pakiet (w zależności od miasta) zapłacisz około 250-280 zł.
Pacjenci często wybierają tę opcję, ponieważ terminy oczekiwania na wizytę w poradni endokrynologicznej na NFZ bywają naprawdę długie.
Jeśli jednak stan Twojej choroby jest ustabilizowany i możesz sobie na to pozwolić, to lekarz endokrynolog na NFZ w poradni specjalistycznej może także zalecić bardziej szczegółowe badania tarczycy.
Bo uściślając – od lekarza rodzinnego jesteś w stanie dostać skierowanie jedynie na TSH, fT3 i fT4.
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Łącka K., Czyżyk A., Leczenie niedoczynności tarczycy, Farmacja Współczesna 2008; 1: 222-230.
- Karwowska R., Niedoczynność tarczycy u dzieci, Pediatr Med Rodz 2017, 13 (4), p. 479–490. Rogala N., Zdrojowy-Wełna A., Zatońska K., Bednarek-Tupikowska G., Postępowanie w subklinicznej niedoczynności tarczycy u dorosłych, Family Medicine & Primary Care Review 2015; 17, 1: 55–59.
Podobne artykuły
