Leki na łuszczycę - bez recepty, na receptę i refundowane
Autor: Piotr Brzózka
Maść na łuszczycę, tabletki, a może zastrzyki? Które leki na łuszczycę są najskuteczniejsze? Dlaczego większość z nich wydawanych jest wyłącznie na receptę? Czy istnieją skuteczne leki na łuszczycę bez recepty?
Leki na łuszczycę
Leki na łuszczycę podzielić można na kilka zasadniczych grup, w zależności od sposobu aplikacji oraz mechanizmu działania określonych substancji czynnych.
Leki na łuszczycę działające miejscowo, w tym:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
- glikortykosteroidy,
- cygnolina (ditranol, antralina),
- pochodne witaminy D (np. takalcytol),
- retinoidy,
- preparaty dziegciowe,
- kwas salicylowy.
Leki na łuszczycę systemowe, przyjmowane doustnie, w tym:
- metotreksat,
- cyklosporyna,
- sulfasalazyna,
- leflunomid.
Leki biologiczne, przyjmowane dożylnie lub podskórnie, w tym:
- inhibitory TNF-α(adalimumab, etanercept, infliksymab oraz golimumab),
- ciała monoklonalne przeciwko IL-12/ IL- 23.
Maść na łuszczycę
Jednym z najczęściej stosowanych leków w przypadku lekkich i średnich postaci łuszczycy, jest cygnolina (ditranol, antralina). Substancja ta zazwyczaj sprzedawana jest w postaci past lub maści aptecznych, przygotowywanych na podstawie recepty, w stężeniu 0,03–2 proc. Tego typu maść na łuszczycę ma działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, bakteriobójcze i złuszczające.
Leczenie cygnoliną rozpoczyna się od niewielkich dawek, następnie stopniowo je zwiększając. Lek najczęściej stosuje się w tzw. terapii minutowej, nakładając preparat na bardzo krótki czas, ale stopniowo dochodząc do bardzo wysokich stężeń (do 2 proc.). Alternatywą jest terapia ciągła, w czasie której substancja czynna w stężeniach znacznie niższych aplikowana jest na skórę na 12 godzin.
Skuteczny lek na łuszczycę z witaminą D
Inny skuteczny lek na łuszczycę do stosowania zewnętrznego? W postaci maści dostępne są też między innymi pochodne witaminy D, takie jak takalcytol (także do kupienia na receptę).
Leki tego typu wprost oddziałują na patomechanizmy charakterystyczne dla łuszczycy, wpływając na procesy różnicowania keratynocytów i rogowacenia naskórka. Zmniejszają też odczyny zapalne, a także łagodzą reakcje systemu odpornościowego powodujące zmiany skórne.
Środki te wykazują się względnie dużą skutecznością, ale mogą być stosowane w ograniczonych ilościach (np. takalcytol - do 10 proc. powierzchni ciała i 35 g, maści tygodniowo) ze względu na możliwość zaburzania gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Tabletki na łuszczycę
W przypadku bardziej zaawansowanych postaci łuszczycy, gdy zmiany skórne obejmują większą część ciała lub wobec braku reakcji pacjenta na leczenie miejscowe, niezbędne staje się wdrożenie terapii systemowej, o działaniu ogólnoustrojowym. Chorzy przyjmować mogą kilka typów środków doustnych.
Zazwyczaj lekiem pierwszego wyboru jest metotreksat. Zawierające tę substancję tabletki na łuszczycę skuteczne są zwłaszcza na polu zmagań ze stawową odmianą choroby, a także erytrodermią łuszczycową. Metotreksat jest lekiem cytostatycznym. Istota jego działania polega na hamowaniu enzymu reduktazy dwuhydrofolianów. Lek dostępny jest na receptę i musi być stosowany pod ścisłą kontrolą lekarza. Należy rygorystycznie przestrzegać przepisanych dawek, a także regularnie kontrolować parametry krwi.
Najpoważniejszym z potencjalnych skutków ubocznych leczenia metotreksatem jest tzw. aplazja szpiku – poważne schorzenie hematologiczne. Środek ten może też uszkadzać nerki i wątrobę, a także działać kancerogennie.
Nowe leki na łuszczycę
W kontekście ograniczonej skuteczności, tudzież braku tolerancji oraz możliwych efektów ubocznych, naukowcy, lekarze i pacjenci z nadzieją patrzą na różnego typu nowe leki na łuszczycę. Mowa jest w tym kontekście przede wszystkim o tak zwanych lekach biologicznych. Wśród nich wyróżnić można przede wszystkim tzw. inhibitory TNF-alfa. Skrót TNF pochodzi od angielskiego określenia tumor necrosis factor, które w tłumaczeniu na język polski oznacza „czynnik martwicy nowotworów”.
Jest to białko stanowiące jedną z najważniejszych cytokin odpowiedzialnych za powstawanie zapalnego odczynu, między innymi w przypadku łuszczycowego zapalenia stawów oraz łuszczycy plackowatej. Tego typu nowe leki na łuszczycę to: adalimumab, etanercept, infliksymab oraz golimumab. Środki te są bardzo skuteczne, dlatego mogą być stosowane nawet w przypadku ciężkich postaci choroby. Zaletą jest też minimalne ryzyko wystąpienia efektów ubocznych.
Wprawdzie w czasie leczenia środkami biologicznymi może dojść do ujawnienia się gruźlicy, ale zagrożenie to minimalizuje się poddając pacjenta badaniom przed rozpoczęciem terapii.
Leki biologiczne na receptę – refundacja
Leki biologiczne są bardzo drogie. Przykładowo, pełna odpłatność za adalimumab w roztworze do wstrzykiwania wynosi od 500 do nawet przeszło 6000 złotych, w zależności od wielkości opakowania. Szczęśliwie dla pacjentów wiele środków zawierających inhibitory TNF-alfa jest refundowanych w 100 procentach, co de facto oznacza, że są one dostępne za darmo.
Pacjenci objęci programami leczenia na bieżąco powinni jednak śledzić doniesienia dotyczące list leków refundowanych - przykładowo na początku 2019 r. w przestrzeni medialnej zasygnalizowane zostało zagrożenie dla 1700 osób stosujących adalimumab, ostatecznie jednak pozytywne decyzje refundacyjne objęły aż kilka preparatów tego typu.
Leki na łuszczycę bez recepty
Wszystkie wyżej wymienione leki dostępne są wyłącznie na receptę, co nie powinno dziwić w kontekście tego, jak ciężką i długotrwałą chorobą jest łuszczyca, a także wobec siły działania konkretnych środków leczniczych.
Czy istnieją leki na łuszczycę bez recepty? Tak, ale siłą rzeczy są to preparaty znacznie słabsze i mniej skuteczne. Wymienić wśród nich można między innymi niesteroidowe leki przeciwzapalne do użytku zewnętrznego, a także najłagodniejsze z glikokortykosteroidów (na przykład kortyzol). Pamiętać jednak należy, że w przypadku łuszczycy, leki bez recepty także powinny być przyjmowane po konsultacji z lekarzem.
Ze względu na możliwe konsekwencje (m.in. rozwój grożącego kalectwem łuszczycowego zapalenia stawów) choroba ta absolutnie nie kwalifikuje się do samoleczenia.
Czytaj też:
- Poradnia dermatologiczna online: na NFZ, prywatna
- Maść na łuszczycę bez recepty i na receptę – najlepsza
- Łuszczyca skóry - objawy, leczenie, sposoby. Jak wygląda?
Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia do artykułu
- Anna Partyka, Anna Czopek, Krystyna Stanisz-Wallis, Agnieszka Zagórska, Zastosowanie leków biologicznych w terapii łuszczycy, Postepy Hig Med Dosw (online), 2018; 72
- Joanny Narbutt (red.) Tak, leczę łuszczycę. Poradnik dla pacjenta
Podobne artykuły
