Lekarz rodzinny: czym się zajmuje i na jakie badania może skierować lekarz medycyny rodzinnej?

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Lekarz rodzinny, lekarz pierwszego kontaktu, lekarz POZ, czy lekarz ogólny – to pojęcia które często traktujemy jak synonimy.

Ale czy na pewno słusznie?

Niekoniecznie.

Chociaż część z nich może być prawie tożsama, to należy odróżnić lekarskie specjalizacje od konkretnych ról.

Czym więc zajmuje się lekarz medycyny rodzinnej i jak odróżnić go od internisty czy pediatry?

Jak wygląda wizyta u lekarza rodzinnego i czy trzeba za nią płacić?

Sprawdź, jakie choroby leczy lekarz rodzinny i jakie badania może zlecać.

Dowiedz się, czy może wystawić skierowanie do szpitala i innych specjalistów.

Kim jest lekarz rodzinny i czym zajmuje się medycyna rodzinna?

Czy z bólem gardła pędzisz od razu do laryngologa, głowy do neurologa, a ręki do ortopedy?

Pewnie nie, chyba że jesteś już trakcie konkretnej terapii.

Do kogo właściwie się zgłosisz jeśli chociaż jedna ze wspomnianych dolegliwości jest uciążliwa i nie odpuszcza?

Część osób odpowie, że do doktora Google, ale mimo jego szerokiej wiedzy medycznej, lepiej szukać lekarza z odpowiednimi kwalifikacjami.

Jeśli twój stan nie wymaga interwencji pogotowia ratunkowego, to z pewnością udasz się do swojego lekarza, albo zaczniesz takiego szukać.

Jaka specjalizacja kryje się pod takim sformułowaniem?

W tym przypadku każdy z nas prawdopodobnie udzieli nieco odmiennej odpowiedzi.

Jedni stwierdzą, że internista, inni, że lekarz pierwszego kontaktu, lekarz ogólny, lekarz POZ, lekarz domowy, lekarz rodzinny, a w przypadku nieletnich: pediatra.

Czy poza pediatrą wszystkie wymienione określenia dotyczą tak naprawdę tej samej profesji?

Nie, chociaż pewien wspólny mianownik kryje się pod pojęciem lekarza rodzinnego.

Lekarz rodzinny, a ściślej rzecz ujmując lekarz medycyny rodzinnej, to specjalista który roztacza swoisty parasol ochronny zarówno nad dziećmi, jak i dorosłymi.

Spełnia swoją powinność w kontekście rodzin pacjentów, ale i całej lokalnej społeczności.

To lekarz osobisty, który jest w stanie zapewnić podstawową opiekę medyczną każdej potrzebującej osobie, bez względu na wiek, płeć, czy rodzaj schorzenia.

Rolą lekarzy rodzinnych jest długotrwała opieka nad pacjentami, która opiera się nie tylko na fachowej wiedzy medycznej, ale również na wzajemnym zaufaniu wynikającym z częstych kontaktów.

Dzięki wieloletnim relacjom z całą rodziną oraz jej otoczeniem, medyk może spojrzeć na twoje zdrowie z szerszej perspektywy.

Ową możliwość daje mu nie tylko długotrwała znajomość, ale również całe zaplecze społeczne, psychologiczne czy kulturowe.

Takie postępowanie medyczne może przynieść bardziej wymierne korzyści dla pacjenta, niż jednorazowe wizyty w gabinecie lekarskim i ciągłe zmiany lekarzy.

Filozofia kompleksowego i interdyscyplinarnego podejścia do pacjenta wywodzi się wprost z założeń medycyny rodzinnej.

Jest to z jednej strony dyscyplina naukowa, ale również specjalność medyczna.

Oznacza to, że lekarz rodzinny nie jest przypadkowym połączeniem różnych lekarskich specjalizacji czy internistą przydzielonym konkretnej rodzinie.

Lekarz medycyny rodzinnej to osoba, która – podobnie jak inni specjaliści – najpierw ukończyła sześcioletnie studia medyczne oraz trzynastomiesięczny staż podyplomowy, a następnie czteroletnią specjalizację z medycyny rodzinnej.

Ma również możliwość wykonania bardziej szczegółowych specjalizacji, np. z medycyny fizykalnej oraz geriatrii.

Nie jest to zatem jedynie kwestia roli czy nazewnictwa, a konkretna specjalizacja.

Co więcej, w celu opracowania strategii wdrożenia instytucji lekarza rodzinnego do systemu ochrony zdrowia w naszym kraju, w 1992 roku powstało Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce.

Organizacja ta zrzesza obecnie ok. 4500 lekarzy rodzinnych i należy do grona Światowej Organizacji Kolegiów i Stowarzyszeń Lekarzy Rodzinnych (WONCA).

Warto zatem rozróżnić internistę, pediatrę, lekarza pierwszego kontaktu od lekarza rodzinnego.

A może ten ostatni łączy w sobie wszystkie przytoczone pojęcia?

Potrzebujesz szybkiej konsultacji z lekarzem rodzinnym przez telefon?

Lekarze Dimedic pracują codziennie od 8 do 20 – mogą zadzwonić nawet w ciągu godziny od rejestracji!

Lekarz rodzinny a internista, lekarz pierwszego kontaktu i pediatra: jak rozróżnić specjalizacje i kogo wybrać?

Medycyna rodzinna to nieco szersza dziedzina niż interna czy pediatria.

Lekarze rodzinni mogą samodzielnie udzielać porad zarówno dzieciom, jak i dorosłym, czyli działać jak pediatra i internista.

Posiadają wszechstronną specjalizację, a co za tym idzie szeroką wiedzę z zakresu:

• chorób wewnętrznych,
• pediatrii,
• psychiatrii,
• dermatologii,
• ginekologii i położnictwa,
• chirurgii,
• laryngologii,
• okulistyki
• neurologii.

Lekarze rodzinni są zazwyczaj pierwszym ogniwem w systemie ochrony zdrowia, co oznacza, że gwarantują tzw. podstawową opiekę zdrowotną (POZ).

Lekarzami POZ są w głównej mierze specjaliści w dziedzinie:

• medycyny rodzinnej lub odbywający szkolenie specjalizacyjne z tego obszaru,
• medycyny ogólnej (specjalizacja II stopnia),
• chorób wewnętrznych, z potwierdzonym przeszkoleniem z zakresu medycyny rodzinnej,
• pediatrii, pod warunkiem ukończenia kursu z medycyny rodzinnej.

Lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej może być również medyk bez specjalizacji, ale z długim stażem pracy, który posiada uprawnienia do pracy w POZ.

Czasem lekarzami POZ są nazywani medycy różnych specjalizacji, chociażby kardiologii, ginekologii, czy chirurgii, którzy są pracownikami placówki należącej do Podstawowej Opieki Zdrowotnej.

Idąc tym tropem spotkasz się zapewne z kolejnym pojęciem, jakim jest lekarz pierwszego kontaktu.

W tym przypadku już sama nazwa wskazuje na rolę.

To po prostu lekarz, który jako pierwszy ma styczność z pacjentem.

Może być to zarówno lekarz pogotowia ratunkowego, jak i lekarz medycyny rodzinnej, internista czy pediatra, a tym samym – wspomniany przed chwilą lekarz POZ.

A czym zajmuje się lekarz ogólny?

To w zasadzie dawne określenie lekarza rodzinnego, ale również specjalisty medycyny ogólnej, czy lekarza bez specjalizacji, świadczącego usługi w podstawowym zakresie lekarskim.

Takie nagromadzenie medycznej nomenklatury często prowadzi do zamiennego stosowania pewnych pojęć.

Należy jednak pamiętać, że tak jak terminy lekarz POZ, czy lekarz pierwszego kontaktu służą do określenia konkretnej funkcji, tak lekarz rodzinny, internista czy pediatra to specjalizacje, które świadczą o wykształceniu lekarza.

Kiedy wybrać internistę, pediatrę, a kiedy lekarza rodzinnego?

Internista to lekarz specjalista chorób wewnętrznych, czyli medycyny ogólnej, co oznacza że ma wgląd w cały organizm człowieka.

Zajmuje się jedynie osobami, które ukończyły 18. rok życia.

Stara się postrzegać pacjenta całościowo, na co pozwalają mu kompetencje z zakresu fizjologii oraz chorób układów:

• krążenia,
• pokarmowego,
• moczowego,
• oddechowego,
• hormonalnego,
• odpornościowego,
• krwiotwórczego,
• kostno-stawowego.

Zajmuje się całym procesem terapeutycznym pacjenta, począwszy od profilaktyki, poprzez diagnostykę, leczenie, rehabilitację, czy monitorowanie stanu zdrowia.

To od decyzji internisty często zależy trafne rozpoznanie różnorodnych schorzeń oraz ewentualne skierowanie chorego na konsultacje do innego specjalisty.

Pediatrę można w pewnym stopniu porównać do internisty, jednak tego lekarza zajmuje całokształt zdrowia najmłodszych pacjentów, od nowonarodzonych, po tych powoli wkraczające w dorosłość.

Medyk ten specjalizuje się więc w chorobach występujących wśród dzieci, metodach ich leczenia i zapobiegania.

Musi wykazywać szczególną ostrożność i indywidualne podejście do każdego małego pacjenta oraz jego opiekunów.

Pediatria jest nie tylko odrębną dziedziną medycyny, ale umożliwia także węższe specjalizacje, takie jak dziecięca kardiologia, nefrologia, endokrynologia, onkologia etc.

Jeśli więc jesteś osobą dorosłą i masz problemy ze zdrowiem, których nie potrafisz zidentyfikować, potrzebujesz skierowania do specjalisty lub po prostu dopadło cię przeziębienie, to z powodzeniem możesz udać się do internisty.

Gdy niepokojące objawy chorobowe dotyczą małoletnich, w tym niemowląt, starszych dzieci i młodzieży do 18. roku życia, to swoją pociechę możesz zabrać w pierwszej kolejności do pediatry.

W obu wymienionych przypadkach możesz również wybrać swojego lekarza rodzinnego.

Bez problemu zbada on wszystkich członków rodziny, a w razie potrzeby zorganizuje konsultacje z lekarzami pracującymi w Ambulatoryjnej Opiece Specjalistycznej (AOS) lub skieruje do diagnostyki i leczenia w bardziej specjalistycznej placówce, np. w szpitalu.

Co dokładnie mieści się w kompetencjach lekarza rodzinnego?

Badania, leczenie, skierowania… czym zajmuje się lekarz rodzinny i jakie choroby leczy?

Szeroka diagnostyka, leczenie, profilaktyka, edukacja, kontrolowanie zdrowia dzieci i dorosłych w odniesieniu do otoczenia i warunków środowiskowych, to naprawdę imponujący zakres kompetencji.

Tym wszystkim zajmuje się lekarz rodzinny, który jest w stanie w sposób kompleksowy pokierować całą twoją opieką zdrowotną.

Ale co to oznacza w praktyce?

Lekarz medycyny rodzinnej (rodzinny) odpowiada za:

• badanie i leczenie pacjentów, zarówno z ostrymi, jak i przewlekłymi chorobami,
• udzielanie porad i ocenę ogólnego stanu zdrowia,
• kierowanie na bardziej szczegółową diagnostykę, terapię czy rehabilitację, zarówno w warunkach ambulatoryjnych, jak i szpitalnych,
• promowanie zdrowia i zdrowego trybu życia,
• zapobieganie chorobom, a co za tym idzie wdrażanie działań profilaktycznych,
• zapewnienie długotrwałej opieki chorym, również tym w stanie terminalnym.
• monitorowanie zdrowia pacjentów.

Rolą lekarza rodzinnego jest więc szeroko rozumiane dbanie o twoją kondycję fizyczną i psychiczną.

Możesz się do niego udać, m.in. gdy:

• potrzebujesz porady lub konsultacji medycznej,
• źle się czujesz, nie możesz się uporać z przeziębieniem, gorączką, dolegliwościami bólowymi, czy innymi niepokojącymi objawami,
• potrzebujesz skierowania do specjalisty lub do szpitala,
• chcesz wykonać badania kontrolne lub profilaktyczne, np. laboratoryjne lub obrazowe.

Jakie choroby leczy lekarz rodzinny?

Wszystkie, które mieszczą się w zakresie jego możliwości.

Lista jest na tyle długa, że trudno byłoby ją zamknąć w kilku zdaniach.

Z pewnością medycyna rodzinna zajmuje się m.in. chorobami:

• układu oddechowego (przeziębienie, zapalenie zatok, oskrzeli, itp.),
• dokrewnego (problemy z gospodarką hormonalną, itp.),
• moczowego (zapalenie pęcherza moczowego, itp.),
• nerwowego,
• kostno-stawowego,
• pokarmowego,
• odpornościowego,
• serca i krążenia,
• naczyń krwionośnych,
• skóry,
• zakaźnymi,
• uszu, nosa, gardła i krtani,
• narządu wzroku,
• na tle psychicznym,
• jamy ustnej,
• wieku dziecięcego,
• wieku starczego,
• nowotworowymi.

Do swojego osobistego lekarza możesz się udać zarówno z bólem gardła, głowy, ucha, nogi, brzucha, czy z wysypką, ale również z podejrzeniem bardziej groźnych zaburzeń.

Jeśli lekarz jest w stanie samodzielnie zdiagnozować i leczyć dolegliwość to z pewnością podejmie wyzwanie.

Jeśli jednak cokolwiek wykroczy poza jego kompetencje, będzie potrzebował konsultacji lub dodatkowej diagnostyki, z pewnością skieruje cię na szczegółowe badania lub prosto do lekarza innej specjalności.

Zdarza się i tak, że z konkretnym rozpoznaniem wrócisz do lekarza rodzinnego i to właśnie on będzie prowadził twoją terapię.

Jakie badania może zlecić lekarz rodzinny?

Każde, które pomogą mu w rozpoznaniu schorzenia oraz znajdują się na liście badań gwarantowanych POZ.

To m.in.:

• badania laboratoryjne krwi, takie jak morfologia, OB, biochemia i wiele innych,
• badania moczu,
• badania kału,
• badania układu krzepnięcia,
• badania mikrobiologiczne,
• badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku,
• badanie ultrasonograficzne (USG),
• spirometria,
• zdjęcia radiologiczne,
• badania endoskopowe.

Czy lekarz rodzinny może dać skierowanie do szpitala?

Tak.

Jeśli wyczerpał zakres swoim możliwości diagnostycznych i/lub terapeutycznych może wystawić skierowanie do specjalisty lub prosto do szpitala.

Może również przepisywać różnego rodzaju recepty, nawet na leki zalecane przez innych lekarzy, o ile wszystko jest odpowiednio uzasadnione i udokumentowane – na przykład w przypadku kontynuacji leczenia niedoczynności tarczycy, przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych czy niektórych antydepresantów)

Ma również prawo do wydawania zaświadczeń lekarskich, orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy (zwolnień lekarskich – eZLA) czy aktów zgonu.

W jakich placówkach szukać lekarza rodzinnego?

Gdzie jest mój lekarz rodzinny? Jak znaleźć i wybrać swojego osobistego lekarza

Lekarzy rodzinnych można odnaleźć w różnych placówkach medycznych, zarówno tych które mają podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, jak i w punktach komercyjnych.

Najczęściej pacjenci decydują się na konkretną jednostkę Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ), która znajduje się najbliżej ich miejsca zamieszkania.

W tym przypadku nie obowiązuje rejonizacja, dlatego nie musisz zapisywać się do lekarza w miejscu zameldowania.

Decydując się na konkretną poradnię lekarza rodzinnego zwróć również uwagę na:

• jakość realizowanych świadczeń,
• ofertę dodatkowych usług medycznych,
• dostęp do specjalistów, badań i nowoczesnego sprzętu.

Jeśli jesteś osobą ubezpieczoną, a wybór lekarza rodzinnego ma miejsce w jednostce, która podpisała umowę z NFZ, to masz prawo wskazać we wniosku jednego lekarza, jedną pielęgniarkę i jedną położną POZ.

Swoją decyzję zawsze możesz zmienić, ale:

• za darmo nie częściej niż dwa razy w ciągu kalendarzowego roku, chyba że jest to spowodowane czynnikami, które od ciebie nie zależą (np. zamknięciem przychodzi, przeprowadzką, przejściem lekarza na emeryturę),
• za każdą trzecią i kolejną zmianę w ciągu roku zapłacisz obecnie 80 zł.

Jeżeli zmiana lekarza rodzinnego wiąże się z przeniesieniem do innego ośrodka zdrowia, to pamiętaj o pobraniu swojej dokumentacji medycznej i przekazaniu jej w nowe miejsce.

To również może wiązać się z dodatkową opłatą, ale warto przekazać kolejnemu lekarzowi historię swoich schorzeń.

Zarówno wyboru, jak i zmiany lekarza rodzinnego możesz dokonać bezpośrednio w placówce medycznej wypełniając specjalną deklarację lub przez internet, korzystając z Internetowego Konta Pacjenta (IKP).

Czy lekarze rodzinni przyjmują prywatnie?

Lekarz rodzinny odpłatnie a NFZ: czy różnica dotyczy jedynie ceny?

Jeśli z jakiegoś powodu nie jesteś w stanie lub nie chcesz korzystać z usług przychodni, która ma podpisany kontrakt z NFZ, zawsze możesz się udać do lekarza rodzinnego prywatnie.

Ale jeśli mieszkasz w Łodzi, możesz skorzystać z przychodni POZ Dimedic Łódź, która oferuje usługi w ramach NFZ. 

Zapewne zdajesz sobie sprawę z tego, że takie wizyty wiążą się z kosztami, a ich ceny są zróżnicowane i uzależnione od konkretnego lekarza lub przychodni.  

Istnieją również komercyjne ośrodki medyczne, które proponują dostęp do lekarzy rodzinnych na NFZ, a opłaty jedynie za badania diagnostyczne i specjalistów.

Ale czy za dodatkowymi opłatami kryje się lepsza jakość i szybszy dostęp do medycznych usług?

Trudno w tym przypadku o jednoznaczną odpowiedź, gdyż wszystko zależy od standardów oferowanych przez wybrane placówki i personel medyczny.

Takiego porównania możesz dokonać jedynie osobiście, bazując na doświadczeniach własnych i swoich bliskich.

Tymczasem warto spojrzeć na zakres opieki sprawowanej przez lekarza rodzinnego w systemie NFZ.

Po złożeniu deklaracji wyboru lekarza rodzinnego przysługują ci m.in.:

• badania, konsultacje i porady lekarskie,
• bezpłatne badania diagnostyczne
• transport sanitarny, jeżeli takiego potrzebujesz,
• skierowania na leczenie rehabilitacyjne i uzdrowiskowe w placówkach działających w oparciu o umowę z NFZ,
• recepty i e-recepty na leki (włączając w to recepty transgraniczne),
• różnorodne zabiegi w gabinecie i w domu,
• skierowania do opieki długoterminowej,
• zlecenia na zakup konkretnych sprzętów i akcesoriów ortopedycznych oraz środków pomocniczych,
• orzeczenia i zaświadczenia lekarskie,
• programy profilaktyczne,
• nocna i świąteczna opieka zdrowotna.

Wizyta u lekarza rodzinnego. Czy trzeba się zapisywać i specjalnie przygotować?

Wizyta u lekarza rodzinnego nie wymaga skierowania.

Możesz się na nią zapisać na kilka sposobów, w tym:

• telefonicznie,
• osobiście,
• za pośrednictwem osób trzecich,
• drogą elektroniczną, o ile dana placówka korzysta ze specjalnego oprogramowania.

Każda poradnia związana z NFZ zapewnia dostęp do świadczeń lekarza POZ od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 18:00, poza dniami ustawowo wolnymi od pracy.

Instytucje komercyjne mają własny grafik i system rejestracji.

Ważne: Jeśli czujesz się źle i potrzebujesz porady lekarskiej to w pierwszej kolejności spróbuj skorzystać ze zdalnej formy rejestracji.

Pójście w ciemno do przychodni kończy się zazwyczaj oczekiwaniem w kolejce, co nigdy nie jest wskazane, a już na pewno jest niedopuszczalne w czasie pandemii.

Jeśli twój stan zdrowia nie pozwala na przemieszczanie się, zawsze możesz skorzystać z wizyty domowej lekarza rodzinnego.

Do wizyty u lekarza medycyny rodzinnej nie musisz się specjalnie przygotowywać, ale na pewno weź ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem i numer PESEL.

Podczas wizyty lekarz:

• wypyta cię o wszystkie niepokojące objawy, współistniejące choroby, przyjmowane leki, schorzenia w rodzinie etc., czyli zbierze dokładny wywiad,
• wykona badanie fizykalne polegające na oglądaniu, osłuchiwaniu, opukiwaniu czy innym badaniu ciała,
• zaleci stosowne leczenie, ewentualnie skieruje na dodatkowe badania lub do specjalisty.

Jeśli lekarz rodzinny będzie wypełniał swoją misję zgodnie z założeniami medycyny rodzinnej, a ty zdołasz mu zaufać, to w niedługim czasie może stać się cennym medycznym wsparciem dla całej twojej rodziny.

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link

Nasz lekarz zadzwoni do Ciebie kiedy Ty chcesz! Potrzebujesz pomocy lekarskiej?

Rozpocznij konsultację