HIV – objawy zakażenia wirusem, testy i leczenie. Jak można się zarazić? Czym HIV różni się od AIDS?

Konsultacja z e-receptą Lek. rodzinny Specjalista

Chociaż od początku lat 80. XX wieku świadomość tego co to jest HIV i w jaki sposób się rozprzestrzenia zdecydowanie wzrosła, to jednak po dziś dzień pokutuje wiele mitów na temat samego wirusa, jak i dróg jego transmisji.

Inną kwestią jest to, że wiele osób zamienne używa pojęć HIV i AIDS, a chociaż są one ze sobą ściśle związane, to jednak nie oznaczają tego samego.

Czym właściwe jest HIV, a czym AIDS?

Co łączy a co dzieli oba pojęcia?

Sprawdź koniecznie, jak można zarazić się HIV i kiedy warto zrobić test na obecność wirusa.

Dowiedz się, jak rozpoznać pierwsze objawy infekcji HIV i co się stanie jeśli je przeoczysz.

Przeczytaj o współczesnych metodach leczenia HIV i AIDS oraz o tym, jak uniknąć zakażenia.

Co to jest HIV? Krótka historia i systematyka ludzkiego wirusa niedoboru odporności   

W pierwszych latach szerokiego rozprzestrzeniania się wirusa HIV mówiło się o „homoseksualnej pladze dotykającej kolejne ofiary”, czy „tajemniczym nowym raku zabijającym młodych mężczyzn”.

Ówczesna wiedza w temacie HIV tłumaczona na prasowe nagłówki opierała się na doniesieniach amerykańskich Centrów Kontroli Chorób (CDC).

W 1981 roku opublikowały one w swoim czasopiśmie opis kilku przypadków rzadkiego oportunistycznego zapalenia płuc wywołanego przez Pneumocystis carinii oraz nowotworu o nazwie mięsak Kaposiego.

Zachorowania te dotyczyły młodych homoseksualnych mężczyzn.

Jednak kilka lat później zaprzestano mówić o HIV i AIDS jedynie w kontekście gejowskiej choroby, a czołówki gazet ostrzegały – wkrótce i ty będziesz zagrożony.

Z szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że globalnie zakażenie HIV od początku epidemii dotknęło 78 milionów osób, z czego 35 milionów zmarło.

Na przestrzeni 40 lat w statystykach dotyczących HIV odnajdziemy zarówno dorosłych, jak i dzieci, mężczyzn i kobiety, o różnych orientacjach seksualnych.

Skąd wziął się wirus HIV?

Z badań nad pacjentem zero wynika, iż prawdopodobnie pochodzi on od gatunków szympansów, które żyły swego czasu na obszarze Kamerunu.

Jedna z teorii mówi o tym, że pewien myśliwy mógł zarazić się wirusem poprzez kontakt z mięsem zainfekowanego zwierzęcia.

Próbki ludzkiej krwi pozyskane na przełomie lat 50. i 60. XX wieku na terenie Kinszasy, stolicy Demokratycznej Republiki Konga, wskazują na to, że wirus HIV pojawił się najprawdopodobniej w 1908 roku w Afryce.

Mógł zostać przeniesiony na człowieka z innego gatunku.

W późniejszym okresie, najprawdopodobniej w latach 70. XX wieku, dzięki łatwiejszej i zwiększonej migracji ludności, wirus przedostał się do Ameryki i Europy.

W czasie, w którym odkryto HIV, badacze ssaków naczelnych odkryli wirus upośledzenia odporności szympansów SIV (ang. Simian immunodeficiency virus), który był szeroko rozpowszechniony wśród wielu gatunków szympansów.

Kolejna z tez mówi o tym, że HIV najprawdopodobniej wyewoluował z SIV.

Co oznacza nazwa wirusa HIV?

HIV to skrót od angielskiej nazwy human immunodeficiency virus co tłumaczone jest jako ludzki wirus niedoboru odporności, czy też ludzki wirus upośledzenia odporności.

Należy do rodzaju lentiwirusów, przynależących do rodziny retrowirusów.

Zanim jednak w 1986 roku ujednolicono nomenklaturę opisywanego patogenu, wcześniej nosił on nazwy:

• LAV od ang. lymphadenopathy associated virus,
• HTLV-III od ang. human T-cell leukemia/lymphoma virus lub human T-lymphotropic virus.

Obecnie wyróżnia się dwa typy wirusa HIV: HIV-1 i HIV-2.

Chociaż obserwuje się między nimi różnice antygenowe i odmienność pewnych cech genetycznych, to pod względem morfologicznym są w zasadzie nie do odróżnienia.

Systematyka, statystyki i historia HIV to jedno, ale najważniejsze jest to, że zakażenie wirusem HIV prowadzi do rozwoju AIDS.

Czym dokładnie HIV różni się od AIDS?

Co to jest AIDS i czym różni się od wirusa HIV?

Po tym jak wirus HIV wniknie do ludzkiego organizmu zaczyna się namnażać i sukcesywnie niszczyć układ odpornościowy.

Atakuje komórki posiadające na powierzchni receptor CD4.

Są to przede wszystkim limfocyty Th, monocyty, makrofagi, eozynofile, komórki dendrytyczne, czy mikrogleju, zlokalizowane we krwi, szpiku kostnym, przewodzie pokarmowym i ośrodkowym układzie nerwowym.

Po pewnym czasie naturalna tarcza ochronna przestaje odpowiednio działać, a tym samym chronić zakażoną osobę przed szeregiem chorób.

W ten sposób powstaje zespół nabytego niedoboru odporności, zwany również zespołem nabytego upośledzenia odporności, znany jako AIDS (ang. acquired immunodeficiency syndrome lub acquired immune deficiency syndrome) czy SIDA (łac. syndroma immunitatis defectus acquisiti).

AIDS nie jest zatem pojedynczą jednostką chorobową, a całą grupą schorzeń, które atakują osoby zarażone wirusem HIV.

Pojawienie się tej choroby to końcowy etap nieleczonego zakażenia HIV.

Przez to, że samo zainfekowanie wirusem HIV nie daje najczęściej swoistych objawów, o zakażeniu można dowiedzieć się, zarówno po roku, jak i po kilkunastu latach.

Zazwyczaj proces wyniszczania białych krwinek i intensywnej replikacji wirusa trwa około 8-10 lat.

Po tym czasie można już chorować na AIDS, a przez cały okres braku świadomości obecności HIV w organizmie, zarażać innych.

Ważne: Pamiętaj, że HIV i AIDS można dziś leczyć. Im szybciej dowiesz się o zakażeniu, tym większe szanse na dłuższe życie i łagodniejszy przebieg choroby. W każdym momencie możesz zrobić test na HIV. Nie zwlekaj!

Zanim w 1982 roku AIDS zyskało swoją aktualną nazwę, określano tę chorobę jako gay related immunodeficiency (GRID).

Obecnie liczne schorzenia, do których może prowadzić rozwój zakażenia wirusem HIV, widnieją w ICD-10, czyli Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych pod numerami od B20 do B24.

Sam nabyty zespół upośledzenia odporności (AIDS) oznaczony jest jako B24.

Kiedy można mówić o rozpoznaniu AIDS?

Za cechę charakterystyczną przyjmuje się wystąpienie u osoby zakażonej określonej choroby oportunistycznej, czyli wskaźnikowej, definiującej obecność AIDS.

W grupie takich schorzeń znajdują się infekcje, nowotwory oraz zespoły chorobowe ściśle związane z zakażeniem HIV.

Mówiąc prościej, osoba cierpiąca na AIDS jest podatna na liczne czynniki chorobotwórcze oraz rozwój różnorodnych chorób nowotworowych, takich z którymi sprawny układ odpornościowy radzi sobie bez problemu.

Organizm zdrowej osoby jest w stanie odeprzeć atak wielu wirusów, grzybów czy bakterii oraz ochronić zdrowe tkanki przed patologicznymi zmianami.

Odporność chorych na AIDS jest na tyle upośledzona, że niekiedy zwykłe przeziębienie czy infekcja stanowią bezpośrednie zagrożenie życia.

Jakie są podstawowe różnice pomiędzy HIV a AIDS?

• HIV to wirus, którym można się zarazić, a AIDS jest zespołem chorobowym,
• na początku zakażenia wyodrębnia się różne fazy rozwoju HIV, AIDS to ostatnie stadium infekcji,
• sama obecność HIV w organizmie przez długi czas może przebiegać bezobjawowo, AIDS powoduje zwiększoną zapadalność na liczne i zróżnicowane choroby, co prowadzi do szeregu objawów,
• nie można mieć AIDS bez wcześniejszego zarażenia HIV.

W jaki sposób może dojść do zakażenia HIV?

Reasumując – podstawowa różnica między HIV a AIDS polega na tym, czego dotyczą oba te skróty:

• HIV jest wirusem;
• AIDS jest chorobą, powodowaną przez ten wirus.

Jak można zarazić się HIV? Różne drogi transmisji wirusa

Wiesz już, że początkowo zakażenie HIV diagnozowano w głównej mierze u homoseksualnych mężczyzn, ale również u osób przyjmujących dożylnie narkotyki czy cierpiących na hemofilię, którym często podawano preparaty krwiopochodne.

Kilkanaście miesięcy później pierwsze przypadki rozpoznawano także u aktywnych seksualnie kobiet, heteroseksualnych mężczyzn oraz niemowląt.

Tym samym droga transmisji HIV okazała się znacznie szersza niż pierwotnie sądzono.

Zatem jak można zarazić się HIV? W głównej mierze:

• poprzez stosunki seksualne, zarówno analne, jak i waginalne czy oralne;
• w wyniku ekspozycji na wydzieliny lub tkanki zawierające wirusa – na przykład, gdy zakażona krew dostanie się na błonę śluzową lub uszkodzoną skórę, nie tylko narządów płciowych, ale również jamy ustnej, czy oka;
• przez bezpośrednie wstrzyknięcie do krwiobiegu - najczęściej na skutek używania tych samych igieł i strzykawek przez osoby uzależnione od narkotyków, chociaż ryzyko istnieje również podczas wykonywania zabiegów kosmetycznych czy tatuażu w nieprofesjonalnym studiu;
• podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią z zainfekowanej matki na jej dziecko – najczęściej w drodze okołoporodowej.

Dawniej zdarzały się również przypadki zakażenia wirusem HIV poprzez transfuzję krwi, ale w obecnych czasach krew krwiodawców w krajach rozwiniętych jest dokładnie badania.

Wszelkie produkty medyczne pochodzenia ludzkiego ze stacji krwiodawstwa w Polsce są uważane za bezpieczne.

Podobnie jest w przypadku sprzętu medycznego dostępnego w szpitalach.

Używanie materiałów jednorazowych oraz odpowiednia sterylizacja zapobiegają zakażeniom w placówkach zdrowia.

Czy łatwo zarazić się HIV?

Aby wirus wtargnął do wnętrza organizmu musi dojść do kontaktu materiału zakaźnego z błoną śluzową np. pochwy, penisa, odbytnicy bądź jamy ustnej, uszkodzoną skórą lub prosto z krwią w krwiobiegu.

Za materiał zakaźny HIV uznaje się:

• krew,
• męskie nasienie,
• preejakulat,
• wydzielinę z pochwy,
• wydzielinę z odbytnicy,
• kobiece mleko,
• tkanki nieutrwalone formaliną.

Do powyższej listy dopisać można również płyn mózgowo-rdzeniowy, opłucnowy, otrzewnowy czy osierdziowy, ale zakażenie za pośrednictwem tego typu materiału jest bardzo mało prawdopodobne.

Dodatkowo wpływ na wyższe prawdopodobieństwo zainfekowania mają:

• typ potencjalnie zakaźnego materiału,
• poziom wiremii, czyli liczba kopii wirusa w materiale zakaźnym,
• współistnienie chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak m.in. kiła, opryszczka, rzeżączka czy chlamydia.

Ryzyko zakażenia HIV znacznie wzrasta, jeśli:

• nie stosujesz prezerwatyw podczas stosunku,
• korzystasz z płatnych usług seksualnych,
• często zmieniasz partnerów seksualnych,
• stosujesz niektóre środki plemnikobójcze podrażniające błony śluzowe,
• korzystasz z niesprawdzonych gabinetów kosmetycznych czy salonów tatuażu i piercingu.

W celu obalania mitów i unikania stygmatyzacji osób zakażonych HIV należy również wiedzieć, że wirus HIV nie przenosi się poprzez:

• wspólne mieszkanie, spędzanie czasu, podróżowanie, korzystanie z łazienki czy spożywanie posiłków,
• dotyk, taki jak uścisk dłoni czy przytulanie,
• przebywanie w obiektach sportowych czy kulturalnych, np. w kinie, teatrze, siłowni czy basenie,
• zwyczajowe kontakty zawodowe czy towarzyskie.

Jeśli ślina, łzy, mocz, kał czy wymiociny nie są zanieczyszczone krwią, nie są uznawane za materiał zakaźny.

Wirusa HIV nie przenoszą również owady, w tym komary, czy kleszcze.

Jak rozpoznać HIV?

Czy istnieją charakterystyczne symptomy zakażenia?

Czy to przeziębienie, grypa, czy pierwsze objawy HIV? Jak wyglądają początki zakażenia?

Objawy HIV są zróżnicowane, uzależnione od fazy rozwoju infekcji, indywidualnego przypadku czy momentu wdrożenia leczenia.

W przebiegu zakażenia HIV wyróżnia się kilka specyficznych etapów, które są usystematyzowane przez CDC oraz HIV.

Oficjalna klasyfikacja HIV wyróżnia:

• kategorię kliniczną A – której mogą towarzyszyć ostra choroba retrowirusowa, przewlekła limfadenopatia uogólniona oraz bezobjawowy cykl zakażenia;
• kategorię kliniczną B – czyli stadium objawowe bez zakażeń definiujących AIDS;
• kategorię kliniczną C – która oznacza pełnoobjawowe AIDS.

Okres od wniknięcia wirusa do momentu wytworzenia przeciwciał anty-HIV to tzw. pierwotne zakażenie HIV, nazywane również ostrą infekcją HIV, zespołem mononukleozopodobnym czy ostrym zespołem retrowirusowym.

Po jakim czasie objawy HIV dają o sobie znać?

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, gdyż początek zakażenia często jest bezobjawowy lub prowadzi do przemijających, niezbyt ostrych i niespecyficznych symptomów.

Oznacza to, że w pierwszej fazie infekcji można w ogóle jej nie odnotować lub pomylić chociażby z grypą lub przeziębieniem.

Niestety to znacznie utrudnia odpowiednio wczesne rozpoznanie obecności HIV.

Pierwsze objawy HIV, jeśli w ogóle się ujawnią, można zaobserwować po ok. 2-3 tygodniach od momentu zetknięcia się z wirusem.

Przebiegają one z różnym nasileniem i mogą utrzymywać się średnio od około 7 dni do 4 tygodni.

Zakażony ma wówczas do czynienia z ostrą chorobą retrowirusową, która objawia się przede wszystkim:

• gorączką,
• nudnościami i/lub wymiotami,
• bólami mięśniowo-stawowymi,
• wysypką przy HIV, czyli grudkowo-plamistymi wykwitami, które nie powodują bólu, ani świądu, osiągają maksymalnie 1 cm, zlokalizowane są na twarzy, tułowiu, ale także na dłoniach i stopach,
• bólami głowy,
• uczuciem zmęczenia, osłabienia i ogólnym złym samopoczuciem,
• dolegliwościami bólowymi gardła, niekiedy również przełyku i jamy ustnej,
• powiększeniem węzłów chłonnych,
• bólami brzucha i/lub biegunką,
• utratą apetytu.

U części osób występuje specyficzna triada symptomów, czyli podwyższenie temperatury ciała, powiększenie węzłów chłonnych oraz zapalenie gardła.

Powyższe grypopodobne sygnały ostrzegawcze są wynikiem szybkiego namnażania się wirusa, wzmożonego ataku na układ odpornościowy i gwałtownego spadku limfocytów CD4.

Ważne: Bez względu na to, czy początek infekcji HIV ma przebieg objawowy, skąpoobjawowy czy bezobjawowy, zakażone osoby mają wówczas bardzo wysoką wiremię HIV, co oznacza, że ich płyny fizjologiczne zawierające patogen są wysoce zakaźne.

Po ustąpieniu pierwotnej infekcji, z manifestacją obecności wirusa lub bez, chory wchodzi w okres bezobjawowego zakażenia HIV.

Przeważnie trwa on około 8-10 lat, ale zdarzają się przypadki wcześniejszego lub późniejszego zakończenia tego etapu.

Chociaż w tym czasie zakażony może nie odczuwać żadnych specjalnych dolegliwości to:

• wirus nadal sieje spustoszenie,
• stopniowo spada liczba limfocytów CD4,
• postępuje upośledzenie odporności,
• zmniejsza się poziom wiremii HIV.

W tym czasie, po kilku miesiącach od wniknięcia HIV do organizmu, może ujawnić się przetrwała uogólniona limfadenopatia, czyli powiększenie węzłów chłonnych.

Tę dolegliwości stwierdza się wówczas, gdy:

• węzły chłonne osiągają wielkość powyżej 1 cm,
• co najmniej dwie grupy powiększonych węzłów zlokalizowane są poza węzłami pachwinowymi,
• stan ten utrzymuje się co najmniej 3 miesiące,
• wyklucza się inne przyczyny prowadzące do takiej patologii. 

Co dzieje się po kilku lub kilkunastu latach od inwazji wirusa HIV?

Objawy HIV pomiędzy zakażeniem pierwotnym a AIDS. Czy można je rozpoznać?

Pomiędzy początkiem infekcji, a ujawnieniem się AIDS mogą wystąpić pewne objawy zakażenia wirusem HIV.

Są to różnego rodzaju:

• schorzenia i stany bezpośrednio związane z obecnością HIV w organizmie,
• dolegliwości wskazujące na zaburzenia układu odpornościowego,
• choroby przebiegające z powikłaniami lub/i trudnościami terapeutycznymi wynikającymi z działania HIV.

Swego czasu etap ten nazywano zespołem związanym z AIDS.

Obecnie specjaliści odwołują się przeważnie do określenia okresu klinicznego B lub stadium objawowego bez chorób definiujących HIV.

Bez względu na stosowaną terminologię, w tej fazie rozwoju zakażenia HIV można zaobserwować:

• gorączkę ponad 38,5°C, która utrzymuje się ponad miesiąc,
• biegunkę, która również trwa dłużej niż 30 dni,
• wybrane zakażenia bakteryjne, w tym m.in. bakteryjną angiomatozę (angiomatosis bacillaris), listeriozę, zapalenie narządów miednicy mniejszej,
• infekcje grzybicze, na przykład nawracającą kandydozę jamy ustnej, gardła lub/i narządów płciowych, w tym pochwy,
• schorzenia o podłożu wirusowym, w tym leukoplakię włochatą jamy ustnej, półpasiec rozległy lub nawrotowy,
• neuropatię obwodową, czyli zapalenie nerwów objawiające się mrowieniem, drętwieniem, wrażeniem osłabienia kończyn i dolegliwościami bólowymi w ich obrębie,
• małopłytkowość immunologiczną objawiającą się obfitymi i długimi krwawieniami menstruacyjnymi, nieuzasadnionym krwawieniem z nosa, czy dziąseł, skłonnością do powstawania siniaków oraz wybroczynami na skórze,
• dysplazję szyjki macicy i wczesne stadium raka szyjki macicy.

Powyższe dolegliwości powinny skłonić każdego do wizyty u lekarza, a lekarza do zlecenia testów na HIV.

Kolejne objawy wirusa HIV świadczą już o ostatniej fazie zakażenia, czyli o AIDS.

Objawy zakażenia HIV w ostatnim stadium infekcji, czyli jak swoją obecność manifestuje AIDS

W całym przebiegu zakażenia wirusem HIV dochodzi do stopniowego wyniszczania układu immunologicznego i spadku odporności.

Taka sytuacja prowadzi do ujawnienia się chorób uznanych za definiujące AIDS.

AIDS jest objawową fazą HIV, zespołem nabytego niedoboru odporności i ostatnim etapem całego schorzenia.

Klasyfikowane jest jako okres kliniczny C (według CDC), czy stadium kliniczne 4 (zgodnie z WHO).

Do rozpoznania AIDS wystarczy potwierdzenie istnienia chociażby jednej choroby wskaźnikowej lub zdiagnozowanie u osoby zakażonej HIV poziomu limfocytów CD4 poniżej 200 komórek/μl.

Na liście objawów AIDS znaleźć można różnego rodzaju zakażenia, zespoły chorobowe i nowotwory w tym:

• zakażenia bakteryjne: gruźlicę płuc i pozapłucną, nawracające zapalenie płuc (występujące co najmniej 2 razy w ciągu 12 miesięcy), nawracającą posocznicę salmonellozową, rozsiane lub pozapłucne zakażenia prątkami niegruźliczymi z rodzaju Mycobacterium, zakażenie innymi znanymi lub nieokreślonymi prątkami, rozsiane i pozapłucne;
• zakażenia wirusowe: zakażenie wirusem cytomegalii zlokalizowane poza wątrobą, śledzioną, węzłami chłonnymi; zapalenie siatkówki wywołane wirusem cytomegalii (CMV); postępującą wieloogniskową leukoencefalopatią; przewlekłe owrzodzenia skóry lub/i błon śluzowych utrzymujące się ponad miesiąc; stany zapalne przełyku, oskrzeli lub płuc, wywołane wirusem opryszczki pospolitej;
• zakażenia pasożytnicze: toksoplazmozę narządowa, kryptosporydiozę (biegunkę) trwająca ponad miesiąc, izosporozę trwająca ponad miesiąc, atypową leiszmaniozę rozsianą, nawrót amerykańskiej trypanosomatozy, czyli zapalenia mózgu i opon mózgowych lub zapalenie mięśnia sercowego;
• zakażenia grzybicze: pneumocystozowe zapalenie płuc, kandydozę przełyku, oskrzeli, tchawicy, płuc, kryptokokozę pozapłucną, histoplazmozę rozsianą lub pozapłucną, kokcydioidomikozę rozsianą lub pozapłucną, penicyliozę rozsianą;
• zespół wyniszczenia związany z zakażeniem HIV: objawiający się utratą masy ciała powyżej 10 procent, biegunką trwającą ponad 30 dni, gorączką utrzymującą się ponad 30 dni;
• encefalopatię, czyli uszkodzenie mózgu spowodowane wirusem HIV, którego skutkiem są m.in. zaburzenia neuropoznawcze, motoryczne czy zmiana zachowania;
• nowotwory: w tym inwazyjnego raka szyjki macicy, niektóre chłoniaki nieziarnicze, mięsaka Kaposiego.

Liczba współistniejących chorób, ich objawy oraz nasilenie uzależnione są od konkretnego przypadku i zaawansowania schorzenia.

Ich przebieg jest zazwyczaj na tyle poważny, że wymaga hospitalizacji, indywidualnej diagnostyki oraz kompleksowego leczenia.

Nieleczone AIDS prowadzi do śmierci, zazwyczaj w okresie około dwóch lat od rozpoznania.

Zastanawiasz się, czy nie jesteś zarażony lub zarażona HIV?

Koniecznie zgłoś się na badania!

Uważasz, że to ciebie nie dotyczy?

Wykonaj test profilaktycznie.

To nic nie kosztuje, a możesz uratować życie swoje i innych.

Dlaczego test na HIV jest tak ważny i kiedy warto wykonać badania na obecność wirusa?

Badania na HIV należy wykonać zawsze jeśli istnieje chociażby cień podejrzenia, że mogło dojść do zakażenia.

Ale nie tylko.

Po test na HIV warto również sięgnąć profilaktycznie.

Jeśli nadal zastanawiasz się dlaczego, to uważnie przeczytaj wcześniejsze akapity i wróć do tego miejsca.

Badanie na HIV może wykluczyć lub potwierdzić obecność wirusa w organizmie.

Z jednej strony możesz, więc zyskać spokój ducha, z drugiej lepsze rokowania na przyszłość, gdyż wczesne rozpoznanie HIV pozwala na wdrożenie odpowiednich terapii antyretrowirusowych, które:

• wydłużają życie z HIV,
• zmniejszają ryzyko występowania objawów i chorób związanych z HIV i AIDS,
• ograniczają śmiertelność w przypadku ujawnienia się schorzeń powiązanych z HIV,
• poprawiają jakość codziennej egzystencji,
• zmniejszają prawdopodobieństwo zarażania innych osób.

Jakie badania na HIV należy wykonać?

W diagnostyce wirusa HIV wykorzystuje się przede wszystkim analizy laboratoryjne.

Wstępnie wykonuje się test przesiewowy z krwi żylnej wykrywający:

• przeciwciała produkowane przez organizm po kontakcie z HIV, czyli przeciwciała anty-HIV,
• przeciwciała i antygen p24, czyli białko występujące w cząstkach wirusa HIV.

W przypadku dodatniego wyniku testu przesiewowego w pierwszej kolejności zaleca się jego powtórzenie.

Dzięki temu można wyeliminować ewentualny błąd laboratoryjny.

Jeśli drugi wynik testu na HIV również będzie pozytywny, potwierdza się go tzw. testem Western-blot, który wykazuje dużą swoistość wobec wirusa.

Na rynku dostępne są również testy molekularne wykrywające materiał genetyczny HIV, czyli HIV RNA.

Sięga się po nie w pewnych sytuacjach, na przykład:

• gdy istnieje podejrzenie zakażenia wirusem HIV, ale nie potwierdzają tego testy przesiewowe,
• podczas monitorowania poziomu HIV w organizmie osoby zakażonej,
• do rozpoznania zakażeń okołoporodowych u niemowląt.

Badania molekularne również muszą być weryfikowane przy pomocy testów Western-blot.

Kiedy zrobić test na HIV?

Gdy tylko masz obawy, że mogło dojść do zakażenia.

Należy jednak pamiętać o tzw. oknie serologicznym.

Jest to okres wczesnej fazy infekcji, podczas którego klasyczne testy przesiewowe mogą dawać fałszywie ujemne wyniki.

Dzieje się tak, gdyż poziom przeciwciał anty-HIV lub antygenu p24 HIV jest jeszcze zbyt niski, aby mógł go wykryć test.

W związku z tym badania na HIV należy powtarzać po wskazanym przez lekarza czasie.

Okres okna serologicznego w rozpoznaniu HIV trwa standardowo 12 tygodni.

Istnieją również testy na HIV dostępne w aptece, które można wykonywać samodzielnie z kropli krwi lub ze śliny.

Niestety ich czułość nie jest na tyle wystarczająca, aby wynik ujemny mógł wykluczyć zakażenie, a dodatni je potwierdzić.

Czy istnieje coś co w morfologii wskazuje na HIV?

Same badania morfologiczne krwi nie są wyznacznikiem obecności wirusa w organizmie, ale wykonuje się je regularnie, z oznaczeniem poziomu limfocytów T CD4+, u osób zakażonych HIV.

Gdzie zrobić badania na HIV?

Można zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który wyda skierowanie na badania lub do jednego ze specjalnych punktów konsultacyjno-diagnostycznych i wykonać test anonimowo.

Ile kosztuje badanie na HIV?

W Polsce testy na HIV są darmowe, zarówno te imienne finansowane przez NFZ, jak i anonimowe finansowane przez Ministerstwo Zdrowia i Krajowe Centrum do spraw AIDS.

Ile się czeka na wyniki HIV?

Wszystko zależy od konkretnego laboratorium.

W większości punktów są gotowe na drugi dzień lub po kilku dniach.

Jak odczytać wynik testu na HIV?

Wynik ujemny (negatywny, HIV niereaktywny) testu przesiewowego oznacza, że nie wykryto przeciwciał anty-HIV ani antygenu p24, a badana osoba nie jest zakażona HIV.

Należy jednak pamiętać o wspomnianym oknie serologicznym i powtórzyć test po 12 tygodniach.

Wynik dodatni (pozytywny, HIV reaktywny) testu przesiewowego – może wskazywać na obecność wirusa, ale nie musi, gdyż nie jest to wynik ostateczny.

Wymaga on powtórzenia, a drugi wynik pozytywny należy sprawdzić przy pomocy testu potwierdzenia Western-blot.

Wynik dodatni testu potwierdzenia – sygnalizuje, że u badanej osoby zdiagnozowano zakażenie HIV.

Należy natychmiast udać się do lekarza.

Wizyta w specjalnej poradni nie wymaga skierowania.

Listę placówek odnajdziesz na dedykowanej stronie internetowej www.aids.gov.pl.

Ważne: O dodatnim wyniku testu na HIV koniecznie poinformuj wszystkich partnerów seksualnych. Narażenie innej osoby na zakażenie przez osobę świadomą obecności wirusa HIV w swoim organizmie jest w Polsce zagrożone odpowiedzialnością karną.

Pamiętaj, że wiedząc o zakażeniu możesz skorzystać z nowoczesnej terapii antyretrowirusowej, która znacząco oddala widmo AIDS.

Jak leczy się HIV?

Jak wygląda leczenie HIV? Czy można wyeliminować wirusa?

Zydowudyna (azydotymidyna, AZT) to nazwa pierwszego leku antyretrowirusowego wykorzystywanego do walki z HIV, który został dopuszczony do użytku klinicznego w 1987 roku.

Niespełna 10 lat później badacze opracowali wysoce aktywną terapię antyretrowirusową znaną jako HAART (ang. highly active antiretroviral therapy).

HAART opiera się na stosowaniu specjalnej mieszanki leków przeciwretrowirusowych, której zadaniem jest długofalowe zahamowanie replikacji wirusa HIV.

Lek na HIV nie zamyka się zatem w jednej pigułce, a jest kombinacją wybranych farmaceutyków pochodzących co najmniej z dwóch różnych grup o odmiennym mechanizmie działania przeciwwirusowego.

W leczeniu HIV i AIDS wykorzystuje się inhibitory proteazy, nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy i nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy, inhibitory integrazy oraz inhibitory wejścia.

Skomplikowane?

Owszem!

Na szczęście to lekarz decyduje o schemacie leczenia na podstawie:

• oceny stadium zaawansowania zakażenia,
• ogólnej kondycji zdrowotnej pacjenta,
• badań diagnostycznych obrazujących poziom wiremii oraz limfocytów CD4,
• innych badań w kierunku rozpoznania lub wykluczenia chorób współistniejących.

Niezwykle istotne jest to, aby terapię wdrożyć możliwie jak najszybciej, co znacznie poprawia rokowania.

Aby leczenie HIV przynosiło wymierne efekty, musi być regularne i stać się nieodłącznym elementem życia chorego.

I chociaż dostępne leki przeciw HIV nie są w stanie całkowicie zlikwidować zakażenia, to mogą:

• hamować namnażanie się wirusa,
• spowolnić postęp choroby,
• wzmocnić układ immunologiczny,
• powstrzymywać rozwój chorób oportunistycznych,
• zapobiegać zakażeniom wertykalnych w czasie ciąży,
• przedłużyć życie, poprawić jego komfort i zapewnić normalne funkcjonowanie, zarówno zawodowe, jak i prywatne.

Ile można żyć z HIV?

Wszystko uzależnione jest od indywidualnego przypadku.

Jeśli terapia antyretrowirusowa zostanie wprowadzona odpowiednio wcześnie, można wydłużyć życie zakażonej osoby nawet o kilkadziesiąt lat i zapobiegać ujawnieniu się AIDS.

Przeciętna długość życia osób z wirusem HIV z pełnym dostępem do leczenia jest obecnie niemal taka sama jak w całej populacji.

Można więc śmiało stwierdzić, że odpowiednio leczona infekcja HIV staje się chorobą przewlekłą, a nie śmiertelną.

Możliwe jest również leczenie najbardziej zaawansowanej formy infekcji, czyli AIDS, jednak w tym przypadku możemy zyskać przeważnie dodatkowe kilka lata życia.

Warto się zatem testować, leczyć, ale najlepiej pamiętać o profilaktyce.

Jak zapobiegać zakażeniom HIV? Czy prezerwatywa chroni przed rozprzestrzenianiem się wirusa?

Powiedzenie lepiej zapobiegać niż leczyć nabiera wyjątkowej mocy w przypadku zakażenia wirusem HIV.

Chociaż pozytywny wynik testu na HIV nie oznacza dziś wyroku śmierci, to warto dużo wcześniej pomyśleć o profilaktyce.

Jak ustrzec siebie i innych przed wirusem HIV?

Wyjątkowo ważne są poniższe zasady:

• unikaj ryzykownych zachowań seksualnych – korzystania z komercyjnych usług seksualnych, częstej zmiany partnerów seksualnych czy przygodnego seksu;
• zawsze pamiętaj o zabezpieczeniu – chociaż prezerwatywa nie chroni w 100 procentach przed HIV (ani innymi chorobami przenoszonymi płciowo), to znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia, o ile jest prawidłowo używana;
• wykonuj testy na HIV – nawet profilaktycznie, szczególnie jeśli rozpoczynasz nową relację. Możesz bezgranicznie ufać ukochanej osobie, ale nie masz wpływu na jej wcześniejsze praktyki seksualne. Więc jeśli planujecie przejść na przykład na antykoncepcję hormonalną (tabletki antykoncepcyjne, plastry antykoncepcyjne, itp.) – koniecznie się wcześniej przebadajcie;  
• zbadaj się jeśli planujesz potomstwo (dotyczy to w równym stopniu przyszłej matki, jak i ojca) lub gdy już jesteś w ciąży. Świadomość zakażenia HIV w ciąży zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa na dziecko do 1%;
• jeśli w jakikolwiek sposób doszło do możliwości zakażenia, czy to w wyniku zakłucia igłą niewiadomego pochodzenia, przemocy seksualnej, kontaktu z krwią, czy innym materiałem zakaźnym, natychmiast zgłoś się do szpitala zakaźnego prowadzącego terapię antyretrowirusową. Włączenie profilaktyki poekspozycyjnej (leków antywirusowych) do 48 godzin zwiększa szansę na uniknięcie rozwoju infekcji;
• wystrzegaj się korzystania z usług niesprawdzonego gabinetu kosmetycznego czy studia tatuażu. Brak odpowiedniej sterylizacji narzędzi może prowadzić do zainfekowania HIV;
• zgłaszaj się do poradni i na darmowe testy zawsze kiedy podejrzewasz, że mogło dojść do zakażenia.

Jeśli masz jakiekolwiek obawy, czy pytania dotyczące HIV to koniecznie skorzystaj ze specjalnego telefonu zaufania.

Infolinia HIV i AIDS działa od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-21.00, pod numerami telefonów: 22 692 82 26 i 801 888 448.

Udostępnij

Do znajomych

Tweetnij

Wyślij link

Skontaktuj się z lekarzem online i uzyskaj pomoc! Wstydliwe problemy?

Rozpocznij konsultację