Otyłość brzuszna - przyczyny, dieta, ćwiczenia, leczenie

Dodano: 22-02-2018 | Aktualizacja: 18-08-2022
Autor: Marta Roszkowska
capsule Konsultacja z e-receptą internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

Otyłość brzuszna zwana również otyłością trzewną, centralną, androidalną lub otyłością typu jabłko, częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. Nie stanowi ona jedynie problemu estetycznego, bowiem może wiązać się z ryzykiem wielu chorób. Tkanka tłuszczowa, która w nadmiarze odkłada się na brzuchu stanowi większe zagrożenie dla zdrowia, niż chociażby ta, która gromadzi się na udach, czy pośladkach. 

Otyłość

Z roku na rok liczba osób zmagających się z nadwagą i otyłością rośnie, a w ciągu ostatnich dwudziestu lat potroiła się. W Polsce już ponad 60% mężczyzn i niemalże 50% kobiet boryka się z problemem nadmiernego nagromadzenia tkanki tłuszczowej w organizmie. Z tego, 30% osób cierpi na otyłość androidalną.

Otyłość brzuszna – jak ją rozpoznać?

Do rozpoznania, badania i klasyfikowania otyłości służą różne wskaźniki i pomiary. Są to między innymi:

  • wskaźnik masy ciała - BMI (Body Mass Index),

  • wskaźnik WHR (waist-hip ratio) – wskaźnik obwodu talia – biodro,
  •  antropometria - pomiar grubości fałdu skórnego,
  •  pomiar bioimpendancji elektrycznej ciała – inaczej analiza składu ciała.

Z otyłością brzuszną mamy do czynienia wówczas, gdy obwód pasa u kobiet jest równy lub przekracza 88 cm, a u mężczyzn 94 cm. Do określenia rozmieszczenia tkanki tłuszczowej wykorzystuje się również wymieniony wyżej wskaźnik WHR (waist-hip ratio), którego wartość otrzymamy w wyniku podzielenia obwodu zmierzonego w okolicy pasa, przez obwód bioder. W przypadku osób otyłych, WHR powyżej 1,0 u mężczyzn i powyżej 0,8 u kobiet, będzie wskazywał na otyłość brzuszną.

Najbardziej rozpowszechniony wskaźnik - wskaźnik BMI, czyli body mass index, który służy do określania, czy masa ciała jest prawidłowa w stosunku do wzrostu i pozwala rozróżnić różne stopnie otyłości, nie jest miarodajny w przypadku diagnozowania otyłości brzusznej. Nie jest to bowiem wskaźnik, który określa lokalizację tkanki tłuszczowej w organizmie.

Otyłość brzuszna – przyczyny

Za jedną z najważniejszych przyczyn otyłości brzusznej uznaje się niezdrowy tryb życia, na który składają się nieodpowiednia dieta oraz brak aktywności fizycznej. Jednak zbyt kaloryczne posiłki i brak ruchu to nie jedyne powody, dla których tkanka tłuszczowa odkłada się akurat na brzuchu.

Do głownych przyczyn otyłości brzusznej należą:

  • hormony – otyłość brzuszna dotyczy głównie mężczyzn, a za jej umiejscowienie odpowiedzialne są przede wszystkim męskie hormony oraz rozłożenie i struktura tkanki tłuszczowej. U kobiet hormony sprzyjają przeważnie otyłości gynoidalnej (pośladkowo-udowej), ale w okresie klimakterium oraz w przypadku różnych zaburzeń hormonalnych, tłuszcz może pojawić się również na brzuchu;
  • stres – życie w permanentnym stresie ma wpływ na uwalnianie się w mózgu hormonu (neuropeptydu Y) odpowiedzialnego za gromadzenie się tłuszczu w komórkach. Wraz z kortyzolem, który nie tylko wyzwala apetyt, ale ma znaczący wpływ na tkankę tłuszczową w okolicy brzucha, przyczyniają się do powstawania otyłości typu jabłko. Stres sprzyja również spożywaniu większej ilości pokarmów oraz podjadaniu pomiędzy posiłkami;
  • leki – odkładaniu się tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha sprzyja przyjmowanie niektórych leków, szczególnie hormonalnych.

Otyłość brzuszna – powikłania i choroby

Otyłość brzuszna może stanowić większe zagrożenie dla organizmu, ponieważ tkanka tłuszczowa odkłada się blisko ważnych narządów wewnętrznych. Może to w konsekwencji prowadzić do:

  • chorób metabolicznych,
  • chorób układu krążenia,
  • upośledzenia pracy serca,
  • miażdżycy,
  • cukrzycy typu 2,
  • nadciśnienia tętniczego,
  • choroby niedokrwiennej serca,
  • zawału,
  • udaru,
  • chorób narządów ruchu,
  • nowotworu trzustki,
  • nowotworu jelita grubego.

Otyłość androidalna nie jest więc tylko kwestią estetyczną i w żadnym stopniu nie należy jej lekceważyć.

Otyłość brzuszna – leczenie

Dobór metod leczenia otyłości brzusznej będzie uzależniony od przyczyn jej występowania. Jednak niezależnie od czynników wpływających na nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, podstawą kuracji będzie zmiana nawyków żywieniowych i trybu życia. Przede wszystkim odpowiednio zbilansowana dieta redukcyjna oraz aktywność fizyczna mogą przynieść efekt w terapii odchudzającej i zminimalizować ryzyko powikłań związanych z otyłością.

W określonych przypadkach lekarz może dodatkowo zalecić farmakoterapię. Z jednej strony, może się to wiązać z koniecznością przyjmowania tabletek na odchudzanie (przy bardzo dużej otyłości i występowaniu związanych z nią powikłań), z drugiej zaś z zażywaniem leków na dolegliwości będące konsekwencją otyłości brzusznej.

Zobacz artykuł:

Błonnik w tabletkach – działanie błonnika na odchudzanie

Należy pamiętać o tym, że wszelkiego rodzaju preparaty na otyłość będą tylko wspomagały terapię, ale bez zalecanej diety oraz ćwiczeń nie przyniosą efektu.

W walce z otyłością brzuszną, jak i z każdym innym rodzajem otyłości, niezbędne może okazać się również wsparcie psychologiczne. Dotarcie do przyczyn „zajadania” emocji, podniesienie umiejętności radzenia sobie ze stresem, czy odzyskanie równowagi psychicznej mogą się okazać bezcenne w walce z otyłością.

Zobacz też: Zespół metaboliczny - objawy, przyczyny, leczenie, dieta

Otyłość brzuszna – dieta

Dieta odchudzająca w przypadku otyłości brzusznej powinna być prawidłowo zbilansowana i dostarczać odpowiednich składników odżywczych. W jadłospisie nie powinno zabraknąć:

  • pełnoziarnistych produktów zbożowych, razowego pieczywa, brązowego ryżu etc.;
  • warzyw – ze szczególnym uwzględnieniem warzyw strączkowych;
  • owoców – świeżych i suszonych, przede wszystkim tych o niskim indeksie glikemicznym;
  • ryb - źródła cennych kwasów omega-3 i omega-6;
  • chudego nabiału;
  • oliwy z oliwek i innych zdrowych tłuszczów;
  • błonnika pokarmowego;
  • białego mięsa;
  • świeżych ziół i przypraw;
  • dużej ilości wody i odpowiednich mieszanek herbat ziołowych.

Należy pamiętać o tym, że w przypadku leczenia otyłości zdrowa dieta nigdy będzie chwilowa, a będzie to zmiana nawyków żywieniowych, która powinna pozostać na stałe.

Otyłość brzuszna – ćwiczenia

W leczeniu otyłości brzusznej wsparciem dla diety o obniżonej wartości energetycznej powinna być aktywność fizyczna. W zależności od stopnia zaawansowania otyłości i ogólnej kondycji fizycznej treningi dostosowuje się indywidualnie. Na samym początku zaleca się umiarkowany wysiłek fizyczny, którego poziom intensywności, urozmaicenia i zaawansowania wzrasta z czasem. Można rozpocząć od spacerów i pływania, sukcesywnie włączając inne ćwiczenia aerobowe, rozciągające, czy siłowe.

Czytaj: Skuteczne tabletki na odchudzanie - jak wybrać?



Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
 
Skontaktuj się z lekarzem online i uzyskaj pomoc! Walczysz z otyłością lub zaawansowaną nadwagą?
Rozpocznij konsultację