Cystoskopia - na czym polega badanie i czy jest bolesne?

Dodano: 21-03-2019 | Aktualizacja: 21-03-2019
capsule Konsultacja z e-receptą internal Lek. rodzinny specialist Specjalista

Cystoskopia to jedno z podstawowych badań służących diagnostyce schorzeń i zaburzeń pracy układu moczowego. Sprawdź, czy cystoskopia boli, jakie stosuje się znieczulenie, jak wygląda badanie, jak należy się do niego przygotować oraz czym różni się cystoskopia u mężczyzn i kobiet?

Co to jest cystoskopia?

Cystoskopia (uretrocystoskopia ) jest badaniem pęcherza moczowego. Polega na umieszczeniu w cewce moczowej i pęcherzu specjalnego wziernika, zwanego cystoskopem. Cystoskop wyposażony jest w układ optyczny a także źródło światła. W czasie cystoskopii możliwe jest też wprowadzenie do cewki i pęcherza narzędzi endoskopowych. Wszystko to umożliwia naoczną obserwację i ocenę ewentualnych nieprawidłowości w obrębie układu moczowego, pobranie wycinka do badań a nawet kruszenie znajdujących się w pęcherzu kamieni, czy usunięcie guza.

Kiedy jest potrzebna uretrocystoskopia?

Cystoskopia jest podstawowym narzędziem diagnostycznym między innymi w profilaktyce oraz rozpoznaniu raka pęcherza moczowego – jednego z najczęściej występujących nowotworów u osób po sześćdziesiątym roku życia.  Oprócz tego badanie to wykonuje się także w diagnostyce takich schorzeń, jak nietrzymanie moczu, krwiomocz, kamica pęcherza czy przewlekłe infekcje układu moczowego o niewyjaśnionych w inny sposób przyczynach.

Przygotowanie do badania

Przed wykonaniem cystoskopii pacjent oddaje krew do analizy, przez dwa dni powinien też przyjmować leki przeciwbakteryjne. Jeżeli badanie ma się odbyć w znieczuleniu ogólnym, należy do niego przystąpić na czczo, ostatni posiłek spożywając poprzedniego dnia. Z oczywistych względów należy zadbać o higienę osobistą miejsc intymnych.  Co istotne – cystoskopię wykonuje się po całkowitym opróżnieniu pęcherza. W przypadku konieczności zastosowania znieczulenia ogólnego, badanie może się wiązać z kilkudniową hospitalizacją.

Jak wygląda cystoskopia?

Badanie cystoskopowe przeprowadzane jest w sali operacyjnej, na specjalnym fotelu eksponującym okolice intymne – nogi pacjenta są uniesione, ugięte w kolanach i wsparte na specjalnych podpórkach. Po podaniu znieczulenia (więcej na ten temat poniżej), lekarz wstrzykuje sól fizjologiczną rozszerzającą kanał cewki moczowej, a następnie wprowadza wziernik. W czasie badania pęcherz moczowy wypełniany jest płynem ułatwiającym ocenę ewentualnych nieprawidłowości. W sytuacji, gdy cystoskopia jest wyłącznie badaniem diagnostycznym, całość trwa nie więcej niż 15 minut.

Czy cystoskopia boli?

Pacjenci obawiają się badania cystoskopowego, podejrzewając iż jest ono bolesne. W istocie takie jest, dlatego co do zasady wykonywane jest w znieczuleniu. W zależności od skali działań, użytego sprzętu, wskazań medycznych oraz indywidualnej wrażliwości pacjenta, używa się znieczulenia miejscowego lub ogólnego.

W sytuacji, gdy celem cystoskopii jest podstawowa diagnoza zaburzeń pracy układu moczowego (takich jak krwiomocz), do badania wykorzystuje się giętki, elastyczny cystoskop, jako znieczulenie stosując specjalny żel z lidokainą. Łagodzi on ból, aczkolwiek pacjenci odczuwać mogą silne pieczenie oraz uczucie parcia na pęcherz.

Cystoskopia w znieczuleniu ogólnym

Znacznie poważniejszą procedurą jest użycie cystoskopu sztywnego w przypadku pogłębionej diagnostyki lub zabiegu (np. wykrycie i usunięcie guza, skruszenie kamieni w pęcherzu moczowym). Zazwyczaj wymaga to zastosowania znieczulenia ogólnego, które – tak jak przy zabiegu operacyjnym – podaje anestezjolog. Znieczulenie ogólne jest podawane także pacjentom z niskim progiem odporności na ból oraz po urazach rdzenia kręgowego. W praktyce w ten sposób częściej przeprowadzana jest cystoskopia u mężczyzn, u kobiet zazwyczaj wystarczającą osłonę stanowi znieczulenie miejscowe za pomocą żelu.

Możliwe powikłania po cystoskopii

Cystoskopia jest badaniem silnie inwazyjnym, a w związku z tym, powodującym duże ryzyko niepożądanych powikłań. Przez kilka dni po cystoskopii odczuwana może być bolesność, pieczenie i parcie na pęcherz. Możliwe jest pojawienie się krwi w moczu (krwiomocz). W szczególności u mężczyzn może dojść do przejściowych zaburzeń wydalania moczu, czemu przeciwdziała się poprzez założenie cewnika. Inne potencjalnie możliwe powikłania po cystoskopii, to zakażenie lub stan zapalny w drogach moczowych. Pojawić się też mogą objawy grypopodobne, przede wszystkim gorączka.

Ile kosztuje cystoskopia?

Cystoskopia jest badaniem refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia i można je wykonać za darmo w publicznym szpitalu. Problemem może być w takiej sytuacji jedynie czas oczekiwania na zabieg – wszystko więc zależy od tego, jak długa jest lista kolejkowa w danej placówce. Jeśli pacjent nie chce lub nie może czekać, wyjściem jest wykonanie cystoskopii w prywatnej klinice, gdzie czas oczekiwania z reguły jest krótszy. Cena badania w większości niepublicznych szpitali waha się od 300 do 600 złotych.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

Źródła:

  • Zbigniew Jabłonowski: Rak pęcherza moczowego – epidemiologia, diagnostyka i leczenie w XXI wieku, Folia Medica Lodziensia, 2013, 40/1
  • Barbara Dobrowolska-Glazar, Wojciech Glazar,  Zygmunt Dobrowolski, Wacław Lipczyński, Optymalizacja diagnostyki guzów pęcherza moczowego poprzez zastosowanie metody fotodynamicznej, Nefrologia i Dializoterapia Polska, 2010/14/numer 4


Treści z działu "Wiedza o zdrowiu" z serwisu dimedic.eu mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie mogą zastąpić kontaktu z lekarzem lub innym specjalistą. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie porad i informacji zawartych w serwisie bez konsultacji ze specjalistą.
 
Nasz lekarz zadzwoni do Ciebie kiedy Ty chcesz! Potrzebujesz pomocy lekarskiej?
Rozpocznij konsultację